Dấu hiệu sớm nhất cảnh báo nhiễm Covid-19

Một số triệu chứng thần kinh xuất hiện ở người bệnh Covid thể nhẹ

Theo các nghiên cứu trước đây, Covid-19 dường như ảnh hưởng đến chức năng não của người bệnh. Các triệu chứng thần kinh gặp ở người bệnh Covid-19 cụ thể là mất khứu giác, rối loạn vị giác, yếu cơ, tê tay chân, chóng mặt, lú lẫn, mê sảng, co giật và đột quỵ. Các nghiên cứu đều hướng tới những người bệnh Covid thể nặng.

Theo một nghiên cứu đánh giá mới đây, các nhà khoa học nhận thấy, ảnh hưởng tới thần kinh và tâm thần còn tác động tới cả những người mắc Covid thể nhẹ- Kết quả tổng hợp từ 215 nghiên cứu về Covid-19 công bố trên Tạp chí Thần kinh học, Phẫu thuật Thần kinh và Tâm thần.

Theo Tiến sĩ Jonathan Rogers (UCL Psychiatry và South London và Maudsley NHS Foundation Trust, là tác giả của báo cáo) cho biết: "Chúng tôi đã tưởng rằng, các triệu chứng thần kinh và tâm thần sẽ chỉ phổ biến trong các trường hợp Covid-19 nghiêm trọng, nhưng thay vào đó chúng tôi nhận thấy một số triệu chứng dường như phổ biến hơn trong các trường hợp nhẹ. Có vẻ như Covid-19 ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần và não là phổ biến, không có ngoại lệ. "

Một số triệu chứng thần kinh và tâm thần vẫn xuất hiện ở người bệnh Covid thể nhẹ như đau đầu, mệt mỏi, mất khứu giác...

Nhóm nghiên cứu đã xem xét một cách có hệ thống bằng chứng từ 215 nghiên cứu về Covid-19 từ 30 quốc gia, liên quan đến tổng số 105.638 người có các triệu chứng cấp tính của Covid-19, bao gồm dữ liệu cho đến tháng 7/2020.

Theo đó, các triệu chứng thần kinh và tâm thần phổ biến nhất là: Mất khứu giác ( 43% ), rối loạn  vị giác (37%),  suy nhược (40%), mệt mỏi (38%), đau cơ (25%), trầm cảm (23%), nhức đầu (21%) và lo âu (16%). Kể cả đột quỵ do thiếu máu cục bộ (1,9%), đột quỵ xuất huyết (0,4%) và co giật (0,06%).

Số liệu này đa số là thuộc về bệnh nhân bị Covid-19 nặng, vì hầu hết các nghiên cứu tập trung vào bệnh nhân nhập viện chỉ có số ít các nghiên cứu về những người bệnh rất nhẹ hoặc không có triệu chứng( không phải nhập viện).

Nhưng trong số những người có triệu chứng Covid-19 cấp tính không nhập viện, các triệu chứng thần kinh và tâm thần vẫn phổ biến: 55% cho biết mệt mỏi, 52% mất khứu giác, 47% đau cơ, 45% mất vị giác và 44% cho biết đau đầu.

Các triệu chứng thần kinh và tâm thần rất phổ biến ở những người bị Covid-19.  Điều đó cho thấy, các dịch vụ y tế và phục hồi chức năng thần kinh nên được quan tâm , tăng cường hơn nữa nhằm hỗ trợ cho người bệnh Covid-19 dù là ở thể nặng hay nhẹ.

Ngoài ra, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng hầu hết các nghiên cứu đều xem xét một nhóm nhỏ các triệu chứng thần kinh, chẳng hạn như mệt mỏi hoặc đau nhức cơ, trong khi thường bỏ qua các triệu chứng của bệnh tâm thần như trầm cảm, lo lắng và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), cũng như đột quỵ. và co giật, vì vậy cần có nhiều nghiên cứu hơn nữa về đầy đủ các triệu chứng liên quan đến Covid-19.

Những dấu hiệu, biểu hiện nhiễm SARS- CoV-2 được Bộ Y tế phân loại

Bộ Y tế vừa ban hành Quyết định 3638/QĐ-BYT về Hướng dẫn tạm thời giám sát và phòng, chống Covid-19. Hướng dẫn tạm thời này được xây dựng cập nhật qua hoạt động thực tiễn với các nội dung giám sát và các hoạt động phòng, chống phù hợp với tình hình dịch bệnh hiện tại để các tỉnh, thành phố, đơn vị y tế và các đơn vị liên quan căn cứ áp dụng, tổ chức triển khai theo thực tế tại địa phương, đơn vị.

Theo Bộ Y tế, tính đến tháng 7/2021, Việt Nam đã có 7 biến chủng của virus SARS-CoV-2 gồm các chủng phổ biến tại châu Âu, châu Phi, Anh và Ấn Độ.

Riêng trong đợt dịch từ ngày 27/4 đến nay nước ta đã ghi nhận 2 biến chủng là Delta (B.1.617.2, lần đầu tiên phát hiện tại Ấn Độ) và Alpha (B.1.1.7, lần đầu tiên phát hiện tại Anh), trong đó biến chủng Delta được đánh giá là có khả năng lây lan mạnh được WHO xếp vào nhóm "biến chủng gây quan ngại" có khả năng lây truyền cao hơn 50% so với biến chủng Alpha.

Trong Tiêu chí phân loại nguy cơ người nhiễm SARS-CoV-2 Bộ Y tế ban hành ngày 31/7, các dấu hiệu, biểu hiện nhiễm SARS- CoV-2 gồm:

1. Ho

2. Sốt (trên 37,5 độ C)

3. Đau đầu

4. Đau họng, rát họng

5. Sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi

6. Khó thở

7. Đau ngực, tức ngực

8. Đau mỏi người, đau cơ

9. Mất vị giác

10. Mất khứu giác

11. Đau bụng, buồn nôn

12. Tiêu chảy

Phần lớn (khoảng 60%) người nhiễm virus này không có biểu hiện lâm sàng, trong khi đó, theo Quyết định số 3468/QĐ-BYT (ban hành tháng 8/2020), tỷ lệ này chỉ khoảng 40%.

Tại Quyết định này, một số định nghĩa liên quan đến Covid-19 đã được Bộ Y tế sửa đổi, bổ sung so với quy định tại quyết định cũ.

Trong đó, ca bệnh nghi ngờ được hiểu là người có ít nhất hai trong số các biểu hiện như sốt, ho, đau họng, khó thở, đau người, mệt mỏi, ớn lạnh, giảm hoặc mất vị giác hoặc khứu giác hoặc có kết quả xét nghiệm dương tính SARS-CoV-2.

Theo quy định cũ, ca bệnh nghi ngờ phải có ít nhất 1 trong các triệu chứng (sốt; ho; đau họng; khó thở; mệt mỏi, đau người, ớn lạnh; giảm hoặc mất vị giác, khứu giác; hoặc viêm phổi) và phải có tiền sử đến/qua/ở/về từ quốc gia, ổ dịch đang hoạt động ở Việt Nam hoặc tiếp xúc với ca bệnh xác định hoặc bệnh nghi ngờ trong vòng 14 ngày.

Ca bệnh xác định (F0) là người có xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 (quy định cũ gồm cả ca bệnh nghi ngờ có xét nghiệm dương tính).

Quyết định mới phân rõ trường hợp tiếp xúc gần F1 và F2 trong khi quy định cũ chỉ giải thích chung với đối tượng tiếp xúc gần.

Trong đó, F1 là người có tiếp xúc gần trong vòng 2 mét hoặc trong cùng không gian kín tại nơi lưu trú, làm việc, cùng phân xưởng, học tập, sinh hoạt, vui chơi giải trí… hoặc trong cùng khoang trên phương tiện vận chuyển với F0 trong thời kỳ lây truyền của F0.

Bộ Y tế cũng quy định khái niệm ổ dịch là nơi lưu trú (thôn, xóm, đội/tổ dân phố/ấp/khóm/đơn vị…) của ca bệnh xác định trước khi khởi phát hoặc trước khi lấy mẫu xét nghiệm khẳng định. Điều này khác với quy định cũ là một nơi như thôn, xóm, đội/tổ dân phố/ấp/khóm/đơn vị... ghi nhận từ 1 ca bệnh xác định trở lên…

Quyết định mới của Bộ Y tế cũng bổ sung biện pháp phòng bệnh đặc hiệu là tiêm vaccine phòng Covid-19 theo đúng chỉ định và đúng hướng dẫn...

Khi phát hiện ca bệnh nghi ngờ tại cộng đồng, cần:

Yêu cầu người nghi nhiễm đeo khẩu trang và cách ly bệnh nhân tạm thời tại nhà/nơi lưu trú ngay. Người nghi nhiễm và gia đình thực hiện nghiêm ngặt khuyến cáo 5K. Tuyệt đối không được tiếp xúc với người sống trong gia đình và những người khác.

Cơ quan y tế địa phương tổ chức lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng phương pháp Real time RT-PCR ngay:

Nếu kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 thì loại trừ bệnh nhân mắc bệnh Covid-19.

Nếu kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 thì xử lý ngay ca bệnh là F0 theo thường quy.

Khi phát hiện ca bệnh nghi ngờ tại cơ sở y tế:

Phân luồng khám sàng lọc người nghi nhiễm theo quy định của hệ thống điều trị và cách ly tạm thời ngay người nghi nhiễm vào phòng riêng ở khu vực đệm riêng biệt với khu vực có F0 và các khu điều trị khác của cơ sở y tế.

Sau đó xử trí như phát hiện ca bệnh nghi mắc tại cộng đồng.