Thời điểm có thể kết thúc xung đột ở Ukraine
Khi được các phóng viên đặt câu hỏi về thời điểm có thể nói về các cuộc đàm phán hòa bình nhằm chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine, cựu chỉ huy lực lượng hỗn hợp NATO ở châu Âu, đồng thời cũng là Đô đốc hải quân Mỹ đã nghỉ hưu, ông James Stavridis dự đoán:
“Cuộc đối thoại có thể diễn ra vào cuối năm nay, khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra. Nó sẽ phụ thuộc vào người chiến thắng. Nếu Đảng Dân chủ do ông Biden lãnh đạo thì chúng (các cuộc đàm phán hòa bình) khó có thể diễn ra; nếu đảng Cộng hòa đứng về phía ông Trump thì khả năng đàm phán sẽ rất cao.
Tôi nghĩ rằng, đến cuối năm nay, có lẽ sau cuộc bầu cử ở Mỹ, cơ hội đàm phán sẽ mở ra cho chúng ta”.
Cựu Đô đốc hải quân Mỹ cũng dự đoán rằng, xung đột sẽ kết thúc theo kịch bản của bán đảo Triều Tiên, tức là Ukraine thực tế sẽ chia thành hai phần. Trong trường hợp này, sẽ không có thỏa thuận hòa bình nào được ký kết. Nga sẽ kiểm soát một phần lãnh thổ Ukraine, trong đó có Crimea, còn Kiev sẽ gia nhập NATO với phần lãnh thổ còn lại.
“Điều này có nghĩa là Nga có thể vẫn sẽ kiểm soát các phần của Ukraine và Crimea. Đồng thời, tôi dự đoán việc Ukraine gia nhập NATO. Theo tôi, năm nay nội dung của một thỏa thuận về vấn đề này có thể trở nên rõ ràng hơn”, ông Stavridis nói.
Tuy nhiên cần phải lưu ý rằng, ông Stavridis dường như đã không lắng nghe bài phát biểu của Tổng thống Nga Putin, người đã tuyên bố rằng, sẽ không có NATO trên lãnh thổ Ukraine. Nếu tư cách nhà nước của Ukraine được giữ nguyên thì đây sẽ là một quốc gia trung lập.
Bế tắc hơn hay đàm phán?
Trong khi đó, nhiều chuyên gia quân sự và nhà phân tích quốc phòng nhận định, đàm phán hòa bình khó có thể xảy ra vào thời điểm này, và triển vọng đột phá trong năm 2024 cũng khó xảy ra.
Họ dự đoán giao tranh dữ dội có thể sẽ tiếp tục diễn ra trong năm 2024 nhưng lực lượng Kiev khó có thể tiến hành thêm bất kỳ cuộc phản công nào nữa. Trong khi đó, Nga có thể sẽ tập trung vào việc củng cố lãnh thổ mà nước này đã giữ, đặc biệt là ở miền đông Ukraine.
Nga đã chứng tỏ rằng, họ cam kết tham gia một cuộc xung đột lâu dài ở Ukraine và có khả năng cử hàng trăm nghìn người tham chiến.
Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố trong cuộc họp báo cuối năm rằng, 617.000 quân hiện đang hoạt động ở Ukraine.
Nhà lãnh đạo Nga phủ nhận làn sóng huy động thứ hai là cần thiết vào lúc này, nhưng vào đầu tháng 12/2023, ông đã ký sắc lệnh ra lệnh cho quân đội tăng số lượng nhân viên lực lượng vũ trang Nga thêm 170.000 người, nâng tổng số quân lên 1,32 triệu.
Nga cũng đang tăng cường chi tiêu quân sự trong năm 2024, với gần 30% chi tiêu tài chính sẽ dành cho các lực lượng vũ trang.
Tổ hợp công nghiệp-quân sự của nước này cũng đã tăng cường sản xuất số lượng lớn máy bay không người lái và máy bay chiến đấu.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết, mục tiêu chính của nước này vào năm 2024 là thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng trong nước trước nguồn cung trong tương lai không chắc chắn từ các đồng minh phương Tây.
Họ cũng đã thay đổi luật bắt buộc, thấy trước sự cần thiết phải tăng cường lực lượng của mình, vốn có quy mô nhỏ hơn Nga nhưng được huấn luyện và trang bị cao cấp hơn.
Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky đã yêu cầu quân đội bổ sung tới 500.000 lính nghĩa vụ, nhưng ông cho biết, cần nghe “thêm lập luận” để ủng hộ đề xuất nhạy cảm và tốn kém này.
Với việc cả Ukraine và Nga đều đầu tư mạnh vào cuộc chiến, khó có khả năng sẽ có bất kỳ cuộc đàm phán nào để chấm dứt xung đột hoặc đồng ý ngừng bắn.
Các nhà phân tích quốc phòng lập luận rằng, không bên nào muốn tham gia đàm phán trừ khi họ ở thế mạnh và có thể đưa ra các điều khoản.
“Trong trường hợp đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào năm tới, đặc biệt nếu đó là ông Donald Trump, người dường như là người dẫn đầu, và nếu nguồn tài trợ cho Ukraine giảm đáng kể, thì áp lực đàm phán đối với Kiev sẽ gia tăng”, bà Mario Bikarski, nhà phân tích châu Âu và Nga tại Đơn vị tình báo kinh tế nói.
“Tất nhiên, Ukraine hiện không muốn đàm phán... nhưng trong hoàn cảnh hiện tại, họ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc tuân thủ điều đó. Và câu hỏi còn lại là liệu Nga có sẵn sàng đàm phán hay không, vì nếu có dấu hiệu cho thấy phương Tây sẽ ngừng ủng hộ Ukraine, và Ukraine sẽ bị ép buộc tham gia các cuộc đàm phán này, Nga có thể coi đây là một cơ hội khác để củng cố thêm nhiều lợi ích”, bà Bikarski nhận định.
Các chuyên gia quốc phòng kết luận rằng, kịch bản cơ bản của họ cho năm 2024 là tiếp tục cường độ giao tranh hiện tại, nhưng cũng có cảm giác bế tắc tương tự khi không bên nào có thể tiến nhiều trên thực địa và chiếm hoặc giành lại lãnh thổ.
