Theo báo cáo mới đây của Bộ Tài chính, giải ngân vốn đầu tư công tháng 1/2025 chỉ đạt hơn 10.382 tỷ đồng, bằng 1,18% kế hoạch, 1,26% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao và chưa bằng một nửa so với cùng kỳ năm 2024.
Theo kế hoạch của Thủ tướng, vốn đầu tư công năm nay giao cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương là 825.922,3 tỷ đồng bao gồm vốn ngân sách Trung ương (350.195 tỷ đồng) và vốn ngân sách địa phương (475.727 tỷ đồng). Kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương năm 2025 các địa phương giao tăng so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là gần 52.394 tỷ đồng.
Tính chung, tổng kế hoạch giao năm 2025 là hơn 878.316 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay, vẫn còn tới 26/47 bộ, cơ quan Trung ương; 50/63 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao với tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết hơn 84.840 tỷ đồng, chiếm 10,27% kế hoạch, trong đó vốn ngân sách Trung ương là hơn 40.082 tỷ đồng, vốn cân đối ngân sách địa phương là 44.758,4 tỷ đồng.
Cũng bởi vậy mà mới đây, Thủ tướng đã ký Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 18/2 trong đó nghiêm khắc phê bình 26 bộ, cơ quan Trung ương; 48 địa phương chưa phân bổ chi tiết hết kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ngân sách Nhà nước năm 2025 đã được giao. Đồng thời yêu cầu các bộ, cơ quan Trung ương và các địa phương trên nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm cá nhân, tập thể để xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Đầu tư công được coi là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, việc giải ngân luôn trong tình trạng phải chạy đua với kế hoạch. Điển hình như năm 2024, dù Chính phủ, Thủ tướng cũng như các bộ, ngành liên quan đã đề ra nhiều giải pháp nhưng ước giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt gần 635.580 tỷ đồng, bằng 93,06% kế hoạch Thủ tướng giao.
Để khắc phục tình trạng này, ngay từ đầu năm, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2025 trong đó nêu rõ, có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, kịp thời hơn nữa để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm và các chương trình mục tiêu quốc gia.
Và mới đây nhất là Công điện số 16, yêu cầu bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về kết quả phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2025; kiên quyết không để tình trạng vốn chờ dự án, có vốn mà không giải ngân được.
Người đứng đầu bộ, cơ quan Trung ương, địa phương phải đề cao trách nhiệm, sát sao, cụ thể, nắm chắc tình hình, nhận diện rõ các khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân phân bổ và giải ngân chậm của từng dự án cụ thể để trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ kịp thời…
Tập trung thực hiện các biện pháp, giải pháp linh hoạt, sáng tạo, kịp thời, hiệu quả để quyết liệt đẩy mạnh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công… Tiếp tục rà soát các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư công để xem xét sửa đổi, bổ sung theo thẩm quyền hoặc báo cáo, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung nhằm thúc đẩy phân bổ, giải ngân các dự án đầu tư công và bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn.
Kết quả giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đồng thời tạo việc làm, sinh kế cho người dân. Cho nên, vấn đề còn lại là cần có giải pháp cụ thể, gắn trách nhiệm thực hiện, đổi mới quản lý nhằm bảo đảm giải ngân được số vốn đã giao, tránh lặp lại tình trạng có tiền nhưng không tiêu được.
