Ngày 24/3, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức lễ đón nhận bằng Di tích quốc gia đặc biệt cho di chỉ khảo cổ học Sa Huỳnh - một địa chỉ văn hóa từng hấp dẫn các nhà khảo cổ hơn 100 năm qua kể từ khi nhà khảo cổ người Pháp M.Vinet phát hiện khu mộ chum của người tiền sử tại gò Ma Vương vào năm 1909.
Từ một địa chỉ cụ thể trong không gian hẹp ở gò Ma Vương, thuộc phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, các nhà khảo cổ đã tiến hành khai quật ở nhiều địa điểm khác nhau trong tỉnh Quảng Ngãi và phát hiện sự tương đồng từ những hiện vật thu lượm được.
Khái niệm “Văn hóa Sa Huỳnh” trên một không gian rộng dọc chiều dài miền Trung bắt đầu xuất hiện từ đó. Điều ấy chứng tỏ rằng, đã từng có một nền văn minh tồn tại cách nay 3 ngàn năm tại vùng đất này.
Đó cũng là lý do để di chỉ khảo cổ học Sa Huỳnh được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Đây là di tích thứ hai sau địa điểm “Khởi nghĩa Ba Tơ” được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt ở Quảng Ngãi.
Nếu như di tích “Khởi nghĩa Ba Tơ” - nơi ra đời của đội quân du kích - lực lượng vũ trang đầu tiên ở Khu 5 là địa chỉ để giới thiệu với du khách về một vùng đất cách mạng trong kháng chiến thì di chỉ khảo cổ học Sa Huỳnh lại hấp dẫn khách du lịch ở một khía cạnh khác.
Không chỉ là những mộ chum đã nhuốm màu thời gian suốt 3 thiên niên kỷ mà vùng đất Sa Huỳnh còn mang trong lòng nó những trầm tích về văn hóa, từ những chủ nhân văn hóa của Sa Huỳnh cổ xưa đến nền văn hóa Chămpa rồi các thế hệ người Việt hôm nay.
Gò Cỏ - địa chỉ văn hóa đã trở nên quen thuộc với du khách trong và ngoài nước những năm gần đây như là nơi tích tụ và giao thoa của các nền văn hóa từng có mặt trên đất Sa Huỳnh.
Những làn điệu dân ca được các nghệ nhân của làng biển này biểu diễn phục vụ du khách, tuy còn nặng tính tự phát nhưng cũng kịp gieo vào lòng người về sự độc đáo hiếm gặp trên hành trình xuôi Nam ngược Bắc.
Đó là chưa kể hàng loạt các lễ hội dân gian khác quanh đầm An Khê mà nếu phát huy hết sẽ là những món ăn tinh thần đủ sức để níu chân du khách.
Nằm trên một trục không gian trải dài ngót trăm cây số, Quảng Ngãi không chỉ có di chỉ khảo cổ Sa Huỳnh, không chỉ có di tích Khởi nghĩa Ba Tơ mà còn có hòn đảo xinh đẹp mang tên Lý Sơn nữa. Ở đó, mỗi thước đất đều in dấu chân của tiền nhân thuở đi mở cõi.
Ở đó, nhiều địa chỉ gắn với bao huyền tích về một đội quân “hùng binh” từng ngang dọc Hoàng Sa - Trường Sa để cắm mốc chủ quyền và giữ yên bờ cõi. Ở đó còn lưu giữ những dấu vết lịch sử và văn hóa của nhiều thế hệ người Chăm và người Việt từng có mặt từ nhiều thế kỷ trước.
Ở đó còn bảo tồn nguyên vẹn những lễ hội như Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, Lễ hội đua thuyền tứ linh và các trò chơi dân gian khác quanh các đình thờ, miếu mạo.
Hai di tích đặc biệt quốc gia, một hòn đảo quanh năm lộng gió biển khơi, mỗi năm đón hàng vạn du khách… những “gia tài” ấy không phải nơi nào cũng có được. Đây thực sự là cơ hội tốt để phát triển du lịch cho địa phương này.
