Ngày 16 tháng 9 hằng năm là Ngày ozon thế giới. Trong ngày này, toàn thế giới nhắc lại tầm quan trọng của ozon, ảnh hưởng của con người đến sự suy thoái tầng ozon do thải những chất “làm hư hỏng” tầng ozon vốn dĩ mỏng manh trên tầng cao khí quyển. Nhân Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ozon, Cục Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu (Bộ TN&MT) đã tổ chức họp báo về tiến độ loại trừ các chất gây hiệu ứng Nhà kính của Việt Nam.
 |
| Tầng ozon bị thủng ở Nam cực |
Năm nay, chủ đề của Ngày ozon là “Bảo vệ tầng ozon kết nối toàn thế giới”, nhằm thực hiện những điều đã được toàn thế giới nhất trí cam kết, thông qua Nghị định thư Montreal.
Ozon là một chất khí có trong thiên nhiên, nằm trên tầng cao khí quyển của Trái đất, hấp thụ phần lớn những tia tử ngoại từ Mặt trời chiếu xuống gây ra các bệnh về da. Chất khí ấy tập hợp thành một lớp bao bọc quanh hành tinh. Các nhà khoa học phát hiện chiếc áo quý báu bảo vệ sức khoẻ cho con người này, có chỗ bị thủng có chỗ mỏng hẳn đi… do chính con người gây ra, khiến tầng ozon phần nào mất tác dụng.
Một số hoá chất như: cloroflorocacbon (CFC), Halon, cacbontetraclorua, nào metyl clorofoc, metyl bromua…Chúng được dùng trong gia đình và trong công nghiệp (dùng trong tủ lạnh, bình cứu hoả, bình xịt, nhựa xốp, chất làm sạch kim loại v.v…) khi bay hơi vào khí quyển, bốc lên cao làm suy thoái tầng ozon.
Tầng ozon chẳng thuộc lãnh thổ nước nào nhưng nước nào cũng chịu hậu quả nếu nó bị “hư hỏng”. Bảo vệ tầng ozon là trách nhiệm của cả loài người. Vì thế nguyên thủ các nước trên toàn thế giới đã họp tại Montreal (Canada), tìm một giải pháp chung để hạn chế sự hư hại tấm lá chắn này. Kết quả là đã soạn thảo một hiệp định chung để loại trừ việc sử dụng các hoá chất làm suy thoái tầng ozon. Đó chính là Nghị định thư Montreal hiện đã được 195/196 nước cùng ký, soạn thảo vào năm 1987 và đã điều chỉnh lại hai lần, lần mới nhất vào năm 1992.
Việt Nam đã phê chuẩn Nghị định Montreal vào tháng 1/2004. Hiện nay, lượng tiêu thụ các chất nhóm CFC là 500 tấn R -11 và R-12, gần 5 tấn Halon, và 35 tấn CTC. Bắt đầu từ ngày 1/1/2010, toàn bộ các chất nhóm CFC sẽ bị cấm nhập khẩu vào Việt Nam.
Theo ước tính của các nhà khoa học, Việt Nam cần số tiền 20 triệu USD trong vòng 15 - 20 năm tới để loại trừ hoàn toàn việc sử dụng các chất làm suy giảm tầng ozon. Lượng sử dụng chất làm suy giảm tầng ozon HCFC ở Việt Nam hiện nay vào khoảng 3.000 tấn và còn tiếp tục tăng trong thời gian tới. Chất HCFC được Việt Nam sử dụng chủ yếu trong lĩnh vực làm lạnh, điều hòa không khí, sản xuất xốp và tăng nhanh đang đặt ra nhiều thách thức...
 |
| Chung tay vì một trái đất "xanh" hơn |
Nghị định thư Montreal với sự tham gia của 191 quốc gia đã đề ra 2 giai đoạn loại trừ hẳn 2 chất này. Cuối năm 2009, loại trừ hẳn chất CFC và chuyển qua giai đoạn loại trừ HCFC. Với các nước đang phát triển, phải loại trừ hoàn toàn chất HCFC vào năm 2040.
Ánh sáng và nhiệt do Mặt trời mang lại là cần thiết đối với sự sống trên Trái đất, nhưng chúng mang theo những tia tử ngoại gây nhiều tác hại. Bảo vệ tầng ozon chính là bảo vệ chúng ta khỏi những tác hại này.
Điều mà chúng ta có thể làm để đóng góp vào việc ngăn chặn quá trình suy thoái tầng ozon rất cụ thể và đơn giản, đó là:
Tự bảo vệ mình khỏi sự tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng. Che chắn da, đeo kính râm, đội mũ nón khi đi ra ngoài nắng.
Giảm ô nhiễm không khí do xe cộ và các thiết bị khác khi hoạt động xả khí thải vào môi trường.
Tiết kiệm năng lượng, nước trong nhà và nơi làm việc.
Sử dụng ánh sáng tự nhiên trong nhà và nơi làm việc nếu có thể.
Tận dụng phương tiện giao thông công cộng hơn là dùng xe máy cá nhân hoặc taxi nếu có thể. Thỉnh thoảng đi xe đạp hoặc đi bộ đến nơi làm việc.
Khi mua các sản phẩm gia dụng, nhất là các loại dùng trong bình xịt, tìm loại ghi trên nhãn “không có CFC”.
Sơn nhà, nên sơn bằng cách quét hoặc lăn, không dùng cách phun sơn.
Giảm dùng các bao bì bằng nhựa xốp. Nếu có sẵn, nên tận dụng nhiều lần.
Anh Thư
