Giáo dục văn hóa DTTS trong các trường học
Hiện nay, toàn tỉnh Cao Bằng có 1 trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh cấp THPT với quy mô khoảng 400 học sinh và 12 trường phổ thông dân tộc nội trú huyện cấp THCS với tổng số hơn 2.700 học sinh.
Bên cạnh hoạt động dạy và học, các trường phổ thông dân tộc nội trú đặc biệt quan tâm hoạt động giáo dục văn hóa truyền thống gắn với triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án số 19-ĐA/TU của Tỉnh ủy về đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống trên quê hương cách mạng Cao Bằng giai đoạn 2019 - 2025.
Đối với các trường phổ thông dân tộc nội trú, nhiệm vụ giáo dục văn hóa DTTS càng có ý nghĩa quan trọng, bởi đó là nơi tạo nguồn cán bộ DTTS cho các địa phương. Thông qua các hoạt động giáo dục văn hóa dân tộc, chúng em được trang bị những kiến thức cơ bản, những hiểu biết về vốn văn hóa truyền thống của các DTTS để khi trở về địa phương sẽ tuyên truyền, vận động gia đình, cộng đồng chung tay giữ gìn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống; giới thiệu, quảng bá nét đẹp dân tộc, quê hương mình.
Với ý nghĩa đó, các trường phổ thông dân tộc nội trú lồng ghép nội dung giáo dục văn hóa DTTS trong các buổi sinh hoạt tập thể; duy trì việc học sinh mặc trang phục dân tộc truyền thống trong các hoạt động quan trọng ở trường, như: chào cờ sáng thứ Hai đầu tuần, ngày lễ, ngày hội, ngoại khóa...
Tổ chức dạy học lồng ghép, tích hợp trong các môn học có liên quan như: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân... nội dung về văn hóa DTTS. Hầu hết các trường phổ thông dân tộc nội trú thành lập và duy trì câu lạc bộ văn nghệ nhà trường, chú trọng việc luyện tập, biểu diễn, giới thiệu các làn điệu dân ca như hát Then, múa Chầu...
 |
Chú trọng rèn luyện biểu diễn hát then. |
Hằng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo phát động, hướng dẫn các cơ sở giáo dục triển khai hướng dẫn học sinh tham gia Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học ở các trường phổ thông. Trong nhiều năm qua, các trường phổ thông dân tộc nội trú có nhiều đề tài nghiên cứu khoa học kỹ thuật thuộc lĩnh vực khoa học xã hội, tìm hiểu, nghiên cứu về văn hóa truyền thống của các DTTS ở Cao Bằng. Các dự án dự thi góp phần tuyên truyền, giáo dục, quảng bá văn hóa truyền thống của các DTTS trong các trường nội trú nói riêng và trong ngành giáo dục nói chung, từ đó đưa các nét đẹp văn hóa DTTS đến gần hơn với thế hệ trẻ.
Nêu cao ý thức giữ gìn văn hóa truyền thống
Ngoài ra, qua nghiên cứu, khảo sát, đánh giá, có nhiều cá nhân, gia đình, dòng họ trong tỉnh nêu cao ý thức giữ gìn vốn văn hóa truyền thống dưới nhiều hình thức như: sưu tầm, lưu giữ các làn điệu dân ca, dân vũ, dạy chữ dân tộc, sáng tác các tác phẩm bằng tiếng địa phương...
Từ đó, các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, nhân dân trong và ngoài tỉnh biết nhiều hơn và quan tâm hơn đến truyền thống văn hóa đặc sắc, đa dạng của các dân tộc tỉnh Cao Bằng. Thông qua các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học của tỉnh và các hoạt động của cơ quan quản lý văn hóa, nhiều hoạt động nghiên cứu với sự tham gia của nhà khoa học, nhà nghiên cứu dân tộc học, các nội dung về văn hóa dân tộc Tày - Nùng, Mông - Dao, các lễ hội truyền thống, di tích lịch sử, tín ngưỡng, ẩm thực, nghề cổ truyền, văn nghệ dân gian, chợ hội vùng cao, làng bản cổ, các tác phẩm văn học, các trang phục truyền thống của đồng bào các DTTS được quan tâm khảo sát, nghiên cứu, đánh giá, tổng hợp một cách khoa học, khách quan.
Theo số liệu tổng điều tra dân số năm 2019, dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 95% dân số toàn tỉnh Cao Bằng. Trong đó dân tộc Tày chiếm 40,83%, dân tộc Nùng chiếm 29,81%, dân tộc Mông 11,65%, dân tộc Dao 10,36%, dân tộc Sán Chỉ 1,49%, Lô Lô 0,54%. Thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh quan tâm thực hiện nhiều hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục nhằm khơi dậy mạnh mẽ, tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS.
