Tính đến ngày 15/7, đã hoàn thành trên 103.700 căn; hơn 111.600 căn đang được khởi công, xây dựng và 418.200 căn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư. Riêng trong năm 2025, đến thời điểm hiện tại, đã có trên 36.960 căn NƠXH được hoàn thành, đạt khoảng 37% so với chỉ tiêu 100.275 căn của cả năm.
Với những kết quả này, mục tiêu đến năm 2030 xây dựng 1 triệu căn NƠXH là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điểm nghẽn đã được chỉ ra từ lâu như vốn, lợi nhuận, thủ tục pháp lý và điều kiện tiếp cận của người dân phải được tháo gỡ kịp thời.
Phân tích rõ hơn về những điểm nghẽn này, tại tọa đàm về đột phá để phát triển NƠXH mới đây, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đã thẳng thắn rằng, một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến phát triển NƠXH; chưa đưa chỉ tiêu phát triển NƠXH vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm và 5 năm; chưa thành lập Ban Chỉ đạo phát triển NƠXH.
Bên cạnh đó số lượng dự án hoàn thành chưa đạt mục tiêu, một số dự án đã khởi công nhưng chưa thi công hoặc thi công chậm tiến độ. Và dù các địa phương đã dành quỹ đất lớn, đủ về số lượng để phát triển NƠXH nhưng chất lượng của quỹ đất chưa đảm bảo.
Nhiều ô đất được quy hoạch, bố trí không phù hợp, xa trung tâm, thiếu kết nối hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội nên chưa thể đưa vào sử dụng ngay. Việc giải phóng mặt bằng chậm dẫn đến chưa bàn giao được cho chủ đầu tư, ảnh hưởng đến tiến độ dự án.
Điểm nghẽn nữa được Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh chỉ ra đó là thủ tục, trình tự triển khai các dự án đầu tư NƠXH vẫn phải tuân thủ như một dự án nhà ở thương mại. Các thủ tục liên quan đến xác định chủ trương, lựa chọn chủ đầu tư, cấp phép xây dựng, xác định giá bán, lựa chọn đối tượng mua nhà vẫn còn nhiều bất cập đã ảnh hưởng rất lớn tới việc triển khai các dự án.
Nhìn nhận ở góc độ cụ thể hơn, một chuyên gia cho rằng, hiện nay, cả nhà đầu tư và người dân đều gặp nhiều rào cản trong việc tiếp cận NƠXH. Với doanh nghiệp, trở ngại lớn là thiếu vốn, quy định pháp lý rườm rà, nhất là chính sách khống chế lợi nhuận khiến nhiều doanh nghiệp không mặn mà, chỉ làm vì trách nhiệm xã hội.
Do đó, cần nới rộng biên độ lợi nhuận, đồng thời tháo gỡ các điều kiện ràng buộc để gói tín dụng dành cho phát triển NƠXH hấp dẫn hơn, thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia, từ đó tăng nguồn cung cho thị trường.
Đối với người dân, hiện giá NƠXH ngày càng tăng đã tạo thêm áp lực. Nếu như trước đây, người dân có thể mua căn hộ với giá khoảng 1 - 2 tỉ đồng thì nay mức giá trung bình đã tăng lên 4 - 5 tỉ đồng. Dù đã có gói tín dụng 145.000 tỉ đồng nhưng vẫn còn nhiều rào cản trong tiếp cận nên khả năng mua nhà càng trở nên xa vời hơn…
Để tháo gỡ các khó khăn này, Quốc hội đã sửa đổi, thông qua các luật như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng và Luật Đầu tư. Việc cải cách thủ tục hành chính cũng được Chính phủ và các bộ, ngành liên quan thực hiện khá quyết liệt nhằm thúc đẩy các dự án.
Thế nhưng, để đạt được mục tiêu xây dựng 1 triệu căn NƠXH đến năm 2030 và quan trọng hơn là người dân có thể tiếp cận được, cần có chiến lược tổng thể, nhất quán từ Trung ương đến địa phương.
Bên cạnh đó, phải rút ngắn thủ tục hành chính, đơn giản hóa các quy trình xét duyệt dự án, cấp phép đầu tư để doanh nghiệp triển khai nhanh hơn. Việc bố trí quỹ đất sạch cũng phải được thực hiện chủ động, minh bạch với ưu tiên rõ ràng cho các dự án NƠXH.
Đồng thời, xây dựng cơ chế tín dụng ổn định, dài hạn và linh hoạt hơn. Các chương trình vay ưu đãi nên có thời hạn kéo dài ít nhất 15 - 20 năm, với lãi suất thấp, dễ tiếp cận.
