Dù không quá nổi bật như các nước trên, nhưng vài năm trở lại đây, giáo dục Canada đã lọt vào top đầu trong bảng xếp hạng quốc tế.
Nhờ học sinh di cư
Tại đợt kiểm tra PISA quốc tế gần đây nhất, Canada là một trong số ít các quốc gia xuất hiện trong top 10 về toán học và khoa học. Các bài kiểm tra được tổ chức bởi Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhằm đánh giá về hiệu suất giáo dục, cho thấy thanh thiếu niên Canada được giáo dục tốt nhất trên thế giới. Họ vượt xa các nước láng giềng như Mỹ và các nước châu Âu có mối quan hệ văn hóa mạnh mẽ như Anh và Pháp. Ở cấp đại học, Canada có tỷ lệ người trưởng thành trong độ tuổi lao động cao nhất thế giới đã trải qua giáo dục đại học 55% so với mức trung bình ở các nước OECD là 35%.
Thành công của Canada trong các bài kiểm tra ở trường cũng vượt trội so với các xu hướng quốc tế khác. Singapore được coi là một mô hình của sự tiến bộ có hệ thống, với mỗi phần của hệ thống giáo dục được tích hợp vào một chiến lược quốc gia bao trùm. Canada thậm chí không thực sự có một hệ thống giáo dục quốc gia, nó dựa trên các tỉnh tự trị.
OECD đã cố gắng đánh giá thành công của Canada trong giáo dục, mô tả vai trò của chính phủ liên bang là “hạn chế và đôi khi không tồn tại”. Không thể phủ nhận Canada có một lượng lớn người di cư đến đây. Hơn một phần ba thanh niên ở Canada đến từ các gia đình có cả bố và mẹ là người nước ngoài. Con cái của những gia đình mới đến dường như hòa nhập đủ nhanh để thực hiện yêu cầu ở cấp độ cao như bạn cùng lớp. Khi bảng xếp hạng PISA gần đây nhất được xem xét kỹ hơn, ở cấp độ khu vực chứ không phải quốc gia, kết quả cho thấy Canada thậm chí còn đáng chú ý hơn.
Nếu các tỉnh của Canada tham gia các bài kiểm tra PISA với tư cách là các khu vực riêng biệt, 3 trong số đó là Alberta, British Columbia và Quebec sẽ nằm trong top 5 về khoa học trên thế giới, cùng với Singapore và Nhật Bản, trên cả Phần Lan và Hồng Kông.
Tiến bộ vượt trội
Andreas Schle Rich, Giám đốc giáo dục của OECD, nói rằng: “Triết lý giáo dục của Canada là sự công bằng”, mặc dù các chính sách khác nhau ở mỗi tỉnh riêng lẻ đều có một cam kết chung về cơ hội bình đẳng trong trường học. Ông nói thêm, ý thức mạnh mẽ về sự công bằng và tiếp cận bình đẳng được thấy rõ trong thành tích học tập khả quan của trẻ em di cư.
Trẻ em di cư chỉ mất 3 năm để đạt được điểm số cao trong các bài kiểm tra PISA. Thành tích của chúng không hề thua kém những bạn học khác. Không nhiều nước làm được điều này như Canada. Một đặc điểm khác biệt là GV của Canada được trả lương cao theo tiêu chuẩn quốc tế, và việc tham gia giảng dạy có tính chọn lọc cao.
Cơ hội bình đẳng
Giáo sư David Booth, từ Viện Nghiên cứu Giáo dục Ontario tại Đại học Toronto, nhấn mạnh “cơ sở vững chắc về xóa mù chữ” của Canada. Cụ thể, xứ sở lá phong đã có những nỗ lực mang tính chiến lược để cải thiện khả năng đọc viết, với đội ngũ nhân viên được đào tạo tốt, các tài nguyên như thư viện trường học, kiểm tra và đánh giá để xác định các trường hoặc cá nhân đang gặp khó khăn.
Giáo sư John Jerrim, thuộc Viện Giáo dục UCL ở London, nói rằng, bảng xếp hạng thành tích học tập của Canada phản ánh khoảng cách kinh tế - xã hội hẹp trong trường học. Thay vì một quốc gia cực đoan, kết quả của Canada cho thấy, mức trung bình rất cao, với sự khác biệt tương đối ít giữa các HSSV có lợi thế và HSSV có hoàn cảnh khó khăn. Kết quả công bằng này cho thấy, Canada đã làm rất tốt trong các bài kiểm tra quốc tế. Nói cách khác, sự thiếu thốn hay nghèo đói không thể ảnh hưởng đến nền giáo dục nước này. Đó là một hệ thống nhất quán đáng chú ý, cũng như có ít sự khác biệt giữa sinh viên giàu và nghèo, ít sự khác biệt về kết quả giữa các trường, so với mức trung bình của các nước phát triển.
Giáo sư Jerrim cho rằng, với riêng Canada, mức độ nhập cư cao có thể là một phần của câu chuyện thành công trong giáo dục. Trong số những người di cư đến Canada có nhiều người từ các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan, thường được giáo dục tương đối tốt và có tham vọng khi thấy con cái họ hướng đến những lĩnh vực chuyên nghiệp. Những gia đình này có “khát khao” di dân để thành công, và sự kỳ vọng này có khả năng thúc đẩy kết quả học tập cho con cái họ. “Nhiều gia đình mới đến Canada muốn con cái họ có động lực tốt ở trường và học thật giỏi”, ông nói.
Giấc mơ Canada
Đối với nhiều người, Canada là nơi họ thực sự tìm thấy “cuộc sống, tự do và mưu cầu hạnh phúc”. Vì thế, chẳng ai muốn lãng phí cơ hội của mình. Mọi khía cạnh của giấc mơ Mỹ giờ đây dễ dàng được tìm thấy hơn ở Canada. Tại Hoa Kỳ, 46% dân số đã có thể có được một tấm bằng đại học tại Canada. Sau khi tốt nghiệp, người Canada có nhiều khả năng tìm việc làm hơn, họ cũng có nhiều thời gian hơn để tận hưởng ngôi nhà của mình, vì họ làm việc ít hơn 80 giờ mỗi năm và được nghỉ thêm ba ngày.
