Tiểu Vân (9 tuổi) sống tại Hắc Long Giang, Trung Quốc. Cách đây vài ngày, Tiểu Vân dập ngón tay do kẹt tay vào cửa và chảy máu không ngừng. Bà nội của Tiểu Vân đã sử dụng bột ớt rắc vào ngón tay của bé, với mục đích giúp bé cầm máu.
Những ngày sau, Tiểu Vân có biểu hiện sốt cao và ngón tay sưng đau nên được gia đình đưa đến bệnh viện kiểm tra. Cả gia đình Tiểu Vân vô cùng bàng hoàng khi nhận được thông báo của bác sĩ, cách sơ cứu sai lầm của bà nội đã khiến ngón tay của Tiểu Vân nhiễm trùng, dẫn đến phải cắt ngón tay.
Bà nội của Tiểu Vân đã sử dụng bột ớt rắc vào ngón tay của bé, với mục đích giúp bé cầm máu.
Bố của Tiểu Vân cho biết: "Bởi vì Tiểu Vân còn nhỏ. Bé chưa hiểu được tính chất nghiêm trọng của vấn đề. Tôi rất lo lắng, bởi sau này khi con lớn lên, con nhất định sẽ tự ti với các bạn về ngón tay bị cắt cụt của mình".
Bác sĩ Phùng, tại khoa cấp cứu, giải thích: "Bột ớt có chất kích thích. Khi rắc bột ớt lên vết thương sẽ khiến vết thương của bệnh nhân trở nên sưng tấy và đau đớn. Nghiêm trọng hơn là khiến vết thương nhiễm trùng, khó lành và để lại sẹo. Bột ớt không phải vật liệu khử trùng, mọi người tuyệt đối không được dùng bột ớt để sát trùng vết thương".
Bác sĩ Phùng có lời khuyên: "Nếu bé nhà bạn bị dập ngón tay dẫn đến chảy máu, điều bố mẹ cần làm là phủ vải gạc hoặc khăn tay sạch lên vết thương của bé, ấn nhẹ vào vết thương giúp bé cầm máu. Sau đó, cầm tay bé đặt cao hơn vị trí của tim, bước này giúp giảm tình trạng chảy máu của vết thương. Nếu vết thương của bé sưng tấy nghiêm trọng, hãy đặt tay của bé ngang bằng với vị trí của tim và lập tức đưa bé đến bệnh viện kiểm tra".
Bột ớt không phải vật liệu khử trùng, mọi người tuyệt đối không được dùng bột ớt để sát trùng vết thương.
Một số động tác sơ cứu đơn giản mà hiệu quả khi bé dập ngón tay, ngón chân
1. Nâng cao vùng bị tổn thương để giảm đau và phù nề
Đây là việc quan trọng nhất cần làm trong vòng 48 giờ đầu. Ngay sau khi phát hiện bé bị dập ngón tay/ngón chân, hãy đặt bé ngồi ở tư thế thuận tiện, trên ghế hay ngồi lòng mẹ.
Dùng chăn hoặc gối kê cao bàn tay hoặc bàn chân bị thương của bé. Những giờ sau đó, thường xuyên cho bé ngồi hoặc nằm ở tư thế bàn tay/bàn chân bị thương cao hơn tầm trái tim.
2. Chườm đá
Dùng túi nylon đựng đá lạnh chườm lên vùng tổn thương. Bọc túi đá lạnh trong một chiếc khăn bông mỏng. Giữ túi chườm trên vùng tổn thương trong vòng 20 phút. Thực hiện điều này đều đặn mỗi 1-2 giờ trong vòng 24 giờ đầu, sau đó làm 3-4 lần trong ngày thứ 2.
Nếu không có túi chườm, có thể dùng bát nước đá thay thế. Đổ nước vào một bát to, thêm vào đó một ít đá lạnh rồi nhúng toàn bộ bàn tay/bàn chân bé vào ngâm. Bé có thể cảm thấy khó chịu ở thời điểm hiện tại, nhưng phương pháp này về lâu dài sẽ giúp giảm phù nề và giảm đau rất hiệu quả.
Cách sơ cứu khi trẻ bị thương là vô cùng quan trọng (Ảnh minh họa).
3. Giảm đau
Dập ngón tay/ngón chân khiến trẻ hết sức đau đớn. Đó là do khu vực này tập trung rất nhiều đầu mút dây thần kinh và các cơ quan cảm thụ. Cho bé uống thuốc giảm đau (paracetamol, ibuprofen) theo đúng chỉ dẫn. Thuốc không những giúp bé bớt đau mà còn làm giảm tình trạng viêm.
Nghe nhạc hoặc xem bộ phim hoạt hình yêu thích cũng giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Với những trẻ đã lớn, việc tập trung ý nghĩ, hít thở sâu và đều cũng giúp cải thiện tình hình.
4. Kiểm tra dấu hiệu gãy xương
Trước khi đi khám bác sĩ, hãy theo dõi bé trong vòng vài giờ tại nhà.
- Nếu bé bắt đầu sử dụng bàn tay bị thương (trong vài ngày đầu, có thể bé sẽ rất rón rén), thì nhiều khả năng xương không bị gãy. Kể cả nếu có vết gãy nhỏ, bạn cũng không cần lao đi tìm bác sĩ ngay trong đêm. Có thể chờ đến sáng hôm sau, trừ khi thấy ngón tay, ngón chân bị cong vẹo bất thường.
- Nếu ngay sau tai nạn, bé rất khó dùng ngón tay/ngón chân bị thương thì nên đưa bé đi khám để chụp X-quang, phát hiện kịp thời gãy xương.
- Nếu ngón tay sưng to, biến dạng, và bé rất đau đớn thì nhiều khả năng xương bị gãy. Cần hạn chế cử động của ngón này và đưa bé đi khám cấp cứu ngay.
- Nếu chỉ có sưng nhưng không thấy ngón tay biến dạng, cong vẹo thì có khả năng vết gãy nhỏ, có thể chờ tới sáng đưa bé đi khám bác sĩ.
5. Kiểm tra tổn thương móng tay
Móng tay có thể bị bầm dập, gãy, bong hoặc có tụ máu dưới móng. Nếu móng bị bong một phần, hãy bôi kem kháng sinh rồi băng lại để móng không vô tình bị bóc tiếp ra. Nếu khối máu tụ lớn thì cần đưa bé đi khám.
Đưa bé đi khám bác sĩ nếu:
- Bé sốt hơn 30 độ C.
- Có biểu hiện nhiễm trùng: sưng, nóng, đỏ hoặc xuất hiện mủ, chảy dịch ở vùng tổn thương.
- Đau và sưng ngày càng gia tăng (trẻ nhỏ chưa biết nói có thể khóc nằng nặc, không thể dỗ).
