Dược liệu: Dê sống: 15 -20kg; ngải cứu: 3kg (để nấu cao); Dây tơ hồng xanh: 3kg; Hà thủ ô đỏ, trắng: 3kg; thổ phục linh (bột): 2kg; rau má (bột): 1kg; đậu đen (sao cháy, tán bột): 500g; ngải cứu (bột): 500g; lưu hoàng đế (tán bột): 100g; phèn chua phi 1/2 chín (tán bột): 100g.
Cách chế: chọn dê đực khỏe mạnh mới phát dục (không dùng dê già, dê cái). Tốt nhất dê màu đen, thứ đến là màu trắng, màng vàng, màu nâu; không dùng dê màu xám, màu tạp. Chỉ dùng dê rừng, không dùng dê nuôi đồng bằng.
Cách làm thịt dê: Lấy thừng buộc cổ treo lên cho dê đạp dẫy đến chết. Khoảng 1 giờ sau dùng nước sôi làm sạch lông, mổ lấy nội tạng ra ngoài, cho lá xả, lá ổi vào bùng khâu lại.
Dùng rơm thui dê vàng thơm, lấy xà phòng rửa sạch cho hết mùi hôi, bỏ lá xả, lá ổi, lấy óc, mắt, tủy, lưỡi, gan, cật, dái dê băm thật nhỏ, rồi trộn các vị thuốc bột trên đem sấy khô. Lòng dê làm sạch cùng với xương, thịt dê chặt thành từng miếng để nấu cao.
Dụng cụ nấu cao:
- Nồi, chảo hoặc thùng nấu cao từ 100 lít đến 200 lít.
- Nồi đựng nước chế từ 50 đến 80 lít
- Chảo khô và trộn cao
- Miệng rọ vừa gáo múc để xem mức nước cao.
- Củi, hoặc đắp lò nấu bằng than.
Cách nấu:
Đặt rọ vào giữa nồi cao, xếp thứ tự chân dê, xương đầu dê, thịt dê xung quanh, hà thủ ô, dây tơ hồng, ngải cứu ở trên cùng, đậy vung kín, nấu 12 giờ lấy nước đầu để ở nồi riêng.
Khi nấu chú ý kiểm tra nước bằng gáo múc nước ở rọ, tránh để cạn nước, luôn phải chế thêm nước nóng để nồi cao lúc nào cũng sôi.
Nước thứ nhất lấy khoảng 5 -8 lít, đảo thuốc từ dưới lên trên, sau đó lại cho nước vào nấu lần hai, khoảng 10 đến 12 tiếng, bóp xương ống chân dê gẫy vụn là được, hòa hai nước với nhau, cô còn khoảng 5 đến 10 lít (bỏ bã thuốc).
Lấy thịt, xương dê sấy khô, tán nhỏ, trộn đều với thuốc bột của phủ tạng gồm: Óc, cật, gan, dái dê; sau đó đổ tất cả thuốc vào nước cao, đảo thật đều, sấy khô, tán lại rây lấy bột thật mịn gọi là "cốt cao dê" để phối hợp với cám hoặc với một số vị thuốc khác chế thành cốm cao dê....
Cách chế cốm cao dê:
- Cốt cao dê: 1000g
- Cám nếp mới (gạo xay quạt hết trấu), sát lấy cám, sao vàng thơm rồi tán nhỏ: 1000g bột gạo tẻ: 100g - 150g nấu với kẹo nha hoặc đường mía: 200g, cho thuốc bột vào trộn đều giã nhuyễn sát lên sàng, làm dạng cốm, sấy khô đóng túi ni lông 100g bảo quản để dùng.
Cách dùng: Ngày uống từ 12g đến 30g chia làm 2 hoặc 3 lần, nhai kỹ, uống bằng nước đun sôi để âm ấm.
Chủ trị: Suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể đâu đầu, mất ngủ, nhức mỏi cơ khớp...
Kiêm trị: Khí hư, bạch đới, đau lưng, người lớn, trẻ em hay ra mồ hôi.
Kiêng kỵ: Kiết lỵ, ỉa chảy.
