Từ những bản làng xa xôi ven sông Mã đến các vùng biên giới hẻo lánh, phong trào hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách và hộ có hoàn cảnh khó khăn giai đoạn 2024 - 2025 ở Thanh Hóa đã và đang lan tỏa mạnh mẽ.
Đây không chỉ là một chương trình an sinh xã hội, mà còn là phong trào nghĩa tình sâu rộng, thấm đẫm tinh thần sẻ chia và trách nhiệm cộng đồng.
Bằng sự chủ động, linh hoạt và sáng tạo của chính quyền cơ sở, hàng nghìn hộ dân nghèo, hộ chính sách trên địa bàn tỉnh đã có được mái nhà mới khang trang, mở ra hành trình “an cư lạc nghiệp”, góp phần hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững nơi miền sơn cước xứ Thanh.
Sáng kiến nhân văn giúp dân an cư
Nằm bên dòng sông Mã, xã Phú Xuân, tỉnh Thanh Hóa là địa phương có nhiều bản nằm sâu trong vùng ven sông, thường xuyên bị chia cắt mỗi mùa mưa lũ. Địa hình cách trở, giao thông khó khăn, đời sống người dân còn nhiều thiếu thốn khiến việc triển khai Chương trình hỗ trợ nhà ở theo Chỉ thị số 22-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa gặp không ít trở ngại.
Qua khảo sát, nhiều hộ dân đã được phê duyệt hỗ trợ xây dựng hoặc sửa chữa nhà ở, song phần lớn đều thiếu vốn đối ứng, khiến tiến độ thi công bị chậm. Trước thực tế đó, cấp ủy, chính quyền xã đã thống nhất áp dụng phương án “ứng trước vật liệu xây dựng” cho các hộ nghèo là một sáng kiến vừa sáng tạo, vừa nhân văn, phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương.
Các đại lý, cửa hàng vật liệu xây dựng trên địa bàn được vận động cùng chung tay hỗ trợ, cung cấp vật tư cho người dân dựa trên sự bảo lãnh của chính quyền xã. Sau khi công trình hoàn thành và hộ dân nhận được kinh phí hỗ trợ từ nguồn Chỉ thị 22, số tiền vật liệu được hoàn trả lại cho nhà cung cấp.
Ông Cao Văn Chịnh, ở bản Tân Sơn, xúc động chia sẻ trong ngày dọn về ngôi nhà mới: “Trước kia, gia đình tôi phải ở trong căn nhà dột nát, mùa nắng thì nóng, mùa mưa thì dột, gió bão đến lại phải chạy sang nhà họ hàng ở nhờ. Khi được xét hỗ trợ xây nhà, tôi mừng lắm nhưng chẳng có tiền đối ứng. Nhờ chính quyền xã đứng ra bảo lãnh ứng vật liệu, bà con giúp đỡ ngày công, sau hơn một tháng thi công, nhà mới đã hoàn thành. Giờ vợ chồng con cái tôi yên tâm rồi”.
Ông Phạm Quốc Thịnh, Chủ tịch UBND xã Phú Xuân cho biết, mô hình “ứng vật liệu trước” không chỉ tháo gỡ khó khăn trước mắt cho người dân mà còn đẩy nhanh tiến độ chương trình hỗ trợ nhà ở, củng cố niềm tin của người dân vào sự đồng hành của chính quyền. Cách làm linh hoạt này đã lan tỏa tinh thần đoàn kết, tương trợ trong cộng đồng, biến những chủ trương lớn thành hành động cụ thể, thiết thực.
Nhờ áp dụng hiệu quả mô hình này, Phú Xuân đã hoàn thành gần 100% số nhà theo kế hoạch. Không chỉ là một sáng kiến quản lý hiệu quả, đây còn là minh chứng cho sức sáng tạo của cấp cơ sở - nơi những quyết sách nhân văn được cụ thể hóa bằng hành động gần dân, sát dân.
Những ngôi nhà mới thắp sáng vùng biên
Nếu như Phú Xuân gây ấn tượng với mô hình “ứng vật liệu trước”, thì ở xã Trung Lý - vùng biên giới xa xôi của tỉnh Thanh Hóa, phong trào hỗ trợ xây dựng nhà ở lại được triển khai bằng nghĩa tình quân dân keo sơn gắn bó.
Địa hình hiểm trở, giao thông đi lại khó khăn khiến chi phí vận chuyển vật liệu ở Trung Lý tăng cao gấp nhiều lần; chưa kể chi phí nhân công vượt xa khả năng chi trả của các hộ nghèo.
Trước tình hình đó, Đồn Biên phòng Trung Lý phối hợp cùng Đoàn Thanh niên xã đã huy động hàng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ và đoàn viên thanh niên tham gia hỗ trợ ngày công, san nền, dựng nhà, vận chuyển vật liệu giúp dân.
Gia đình anh Sùng A Đế, ở bản Hộc là một trong những hộ được hưởng lợi từ cách làm này.
Anh Đế xúc động nói: “Nếu không có Bộ đội Biên phòng và đoàn viên thanh niên giúp sức, gia đình tôi khó có thể hoàn thiện căn nhà. Nhờ được hỗ trợ ngày công, chúng tôi tiết kiệm được hàng chục triệu đồng. Căn nhà mới trị giá gần 100 triệu đồng giờ đã hoàn thiện, vững chãi và ấm áp nghĩa tình”.
Ông Ngân Văn Lon, Phó Chủ tịch UBND xã Trung Lý cho biết, đến nay toàn xã đã hoàn thành 121 căn nhà theo Chỉ thị 22, giúp nhiều hộ nghèo kịp đón Tết trong ngôi nhà mới. “Mỗi ngôi nhà là một minh chứng cho tình quân dân gắn bó, cho sức mạnh đoàn kết và sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với đồng bào vùng biên,” ông Lon nhấn mạnh.
Không chỉ ở Trung Lý hay Phú Xuân, phong trào hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo đã trở thành điểm nhấn trong công tác an sinh xã hội của tỉnh Thanh Hóa.
Theo thống kê, toàn tỉnh có hơn 14.780 hộ nghèo, hộ chính sách và hộ khó khăn có nhu cầu được hỗ trợ cải thiện nhà ở trong hai năm 2024 - 2025.
Ngay sau khi ban hành Chỉ thị số 22-CT/TU, Tỉnh ủy Thanh Hóa đã phát động cuộc vận động sâu rộng, huy động cả hệ thống chính trị và toàn xã hội cùng vào cuộc.
Đến tháng 8/2025, Thanh Hóa đã huy động được hơn 1.230 tỷ đồng, cùng với ngân sách Nhà nước, bảo đảm mức hỗ trợ 80 triệu đồng/hộ xây mới và 40 triệu đồng/hộ sửa chữa.
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ, toàn tỉnh đã hoàn thành 14.780 căn nhà, vượt kế hoạch và về đích sớm hai tháng so với mục tiêu đề ra. Kết quả ấy không chỉ là thành quả vật chất mà còn là giá trị tinh thần to lớn, thể hiện sức mạnh đoàn kết, tính nhân văn và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị đối với Nhân dân.
Lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa yêu cầu các cấp, các ngành coi việc xóa nhà tạm, nhà dột nát là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài; đẩy mạnh tuyên truyền, huy động sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, cá nhân hảo tâm để phong trào lan tỏa sâu rộng hơn nữa.
Không dừng lại ở việc “cho mái nhà”, Thanh Hóa còn chú trọng tạo sinh kế và việc làm bền vững cho người dân. Nhiều địa phương đã và đang triển khai mô hình gắn hỗ trợ nhà ở với phát triển sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt… giúp người dân có thu nhập ổn định, từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững.
Từ những căn nhà nhỏ giữa vùng núi cao hoặc bên dòng sông Mã cuộn chảy, Chương trình hỗ trợ nhà ở theo Chỉ thị 22 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa đã và đang thắp sáng niềm tin, vun đắp khát vọng đổi thay nơi miền sơn cước xứ Thanh. Mỗi mái nhà mới không chỉ là chốn an cư, mà còn là biểu tượng của tình người, của niềm tin và hy vọng trên hành trình xây dựng nông thôn mới.
