Khi Ba Lan ký hợp đồng với 48 chiếc FA-50 do Hàn Quốc sản xuất vào mùa hè năm 2022, bản kế hoạch trông thật hoàn hảo.
Đầu tiên là 12 máy bay thuộc phiên bản huấn luyện - chiến đấu cấu hình Block 10, sau đó là nội địa hóa sản xuất 36 chiếc thuộc phiên bản FA-50PL và tiếp tục nâng cấp lô đầu tiên lên cấp độ này.
Không quân Ba Lan dự kiến sẽ có 4 phi đội máy bay chiến đấu hạng nhẹ với đầy đủ vũ khí, từ bom dẫn đường độ chính xác cao đến tên lửa hành trình và công cụ chính của không chiến - tên lửa AIM-120 AMRAAM.
Chi phí mà Ba Lan phải trả lên tới 3 tỷ đô la: 0,7 tỷ đô la cho FA-50 Block 10; 2,3 tỷ cho phiên bản FA-50PL (Block 20), tức là 63,8 triệu đô la cho một chiếc máy bay có nhiều khả năng thú vị hơn.
FA-50 hoàn toàn có thể được sử dụng như một chiến đấu cơ hạng hai và là sự bổ sung cực kỳ hiệu quả cho phi đội 50 chiếc F-16 và 32 chiếc F-35A trong phiên bản Block 4.
Nhưng đó chỉ là mặt lý thuyết, bởi vì đã có vướng mắc với vũ khí. Cụ thể hơn là việc thiếu sự đồng ý của Mỹ trong việc tích hợp tên lửa AIM-120 AMRAAM vào tiêm kích do Hàn Quốc sản xuất.
Nếu thiếu vũ khí này, FA-50 chỉ có thể sử dụng tên lửa AIM-9X tầm bắn 30 - 40 km thay vì 160 - 180 km với phiên bản AIM-120C-8.
Trong tình huống này, Bộ Quốc phòng Ba Lan đã quyết định liên lạc trực tiếp với Lầu Năm Góc.
Theo trang Defense24, Thứ trưởng Quốc phòng Pawel Beyda đã nói chuyện với người đồng cấp Hoa Kỳ William LaPlante về việc này.
Ngoài ra đối tác đến từ Seoul cũng đang tích cực tham gia quá trình đàm phán, khi họ phải nỗ lực xin giấy phép tích hợp vũ khí, nhất là khi Tập đoàn KAI đã bắt đầu lắp ráp chiếc FA-50PL đầu tiên.
Mặc dù vậy ngay cả sau khi được “bật đèn xanh”, quá trình sửa đổi để tích hợp vũ khí thực sự có thể kéo dài vài năm. Nhưng bất chấp việc Mỹ quan tâm về mặt địa chính trị đối với lực lượng không quân hùng mạnh của châu Âu, có lẽ Washington không muốn củng cố vị thế của FA-50 trên thị trường vũ khí quốc tế.
Cần nhấn mạnh FA-50 của Hàn Quốc đang thực sự tích cực chiếm lĩnh thị trường, bởi ngoài Ba Lan, chiếc máy bay huấn luyện - chiến đấu này đang nằm trong tầm ngắm của Indonesia, Iraq, Philippines, Malaysia, Bulgaria và một số nước khác. Các quốc gia nói trên muốn tăng cường lực lượng không quân với giá rẻ.
Trong khi đó, Mỹ đang chuẩn bị một phiên bản chiến đấu của máy bay huấn luyện T-7A Red Hawk có tên gọi F-7, tức là Washington đang lo ngại sản phẩm của mình bị cạnh tranh mạnh mẽ bởi FA-50.
Nhưng công việc của Mỹ vẫn bị ám ảnh bởi sự chậm trễ. Hơn nữa, dù chưa rõ giá bán của F-7 Red Hawk nhưng rất có thể nó sẽ cao hơn FA-50 Block 20. Điều này đồng nghĩa với việc cần phải bổ sung thêm các phương án mà đối thủ cạnh tranh sẽ không có. Đó là lý do tại sao Warsaw lúc này thực sự đang bị mắc kẹt.
Nhưng cần lưu ý rằng nếu Mỹ vẫn kiên quyết phản đối, Hàn Quốc có thể cố gắng tích hợp các tên lửa không đối không khác, ví dụ như Meteor của châu Âu với tầm bắn 200 km, hay I-Derby ER của Israel với tầm bắn 100 km.
