Phóng viên VTC News đã có cuộc trao đổi với GS Ngô Đức Thịnh - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam liên quan đến vấn đề nói trên.
- Thưa Giáo sư, từ 2 năm trước người dân Ném Thượng đã không còn thực hiện nghi thức chém lợn trước sân đình trong lễ hội, bất ngờ năm nay họ lại tổ chức chém lợn trở lại, theo ông hành động này xuất phát từ điều gì?
Trước đó, tôi cũng có nghe phía UBND tỉnh Bắc Ninh có hướng chỉ đạo và người dân Ném Thượng không còn chém lợn nữa.
 |
| Tục chém lợn không xấu nhưng không còn phù hợp với xã hội hiện nay nữa. |
Theo tôi, sở dĩ năm nay họ chém lợn trở lại là xuất phát từ lời phản đối của Tổ chức Động vật châu Á. Tổ chức này cho rằng tục chém lợn là dã man.
Người dân Ném Thượng thì không ai coi hành động của họ là dã man cả. Từ đó, dân họ đã tổ chức chém lợn trong lễ hội như một cách phản ứng lại.
Thực ra, người dân Ném Thượng đã bỏ chém lợn 2 năm rồi. Nhưng năm nay lại có Tổ chức Động vật châu Á nói họ thế này thế khác, lên án họ là dã man nên họ mới chém lợn trở lại.
GS Ngô Đức Thịnh
- Vậy Giáo sư nhìn nhận thế nào về những ý kiến cho rằng tục chém lợn là dã man?
Ý kiến cho rằng tục chém lợn là dã man xuất phát từ người nước ngoài. Có thể, họ nói như vậy vì họ không hiểu lý do tại sao người dân làm như thế.
Người dân Ném Thượng chém lợn nhằm tạo không khí vui tươi, phấn khởi, cầu cho một năm may mắn, mùa màng bội thu… Tức là, việc chém lợn nhằm mục đích tốt đẹp chứ không phải xấu.
Tuy nhiên, nếu nói trong xã hội hiện nay, tục chém lợn không còn phù hợp thì đúng.
- Vậy theo Giáo sư, chúng ta phải làm gì để người dân Ném Thượng từ bỏ nghi thức chém lợn không còn phù hợp trong lễ hội truyền thống hàng năm?
Chúng ta không thể giải quyết vấn đề văn hóa bằng mệnh lệnh được mà phải bằng nhận thức của chính người dân. Một trong những nguyên tắc của văn hóa là chủ thể văn hóa có quyền duy trì cái đó hoặc không.
Không phải ai, tổ chức nào trong nước hay quốc tế có quyền cấm họ. Thậm chí, càng cấm, càng cứng rắn thì họ càng làm. Thực ra, người dân Ném Thượng đã bỏ chém lợn 2 năm rồi. Nhưng năm nay lại có Tổ chức Động vật châu Á nói họ thế này thế khác, lên án họ là dã man nên họ mới chém lợn trở lại.
Không thể nói phong tục đó là phong tục xấu. Chỉ có điều, trong xã hội hiện nay, phong tục đó không còn phù hợp, nhạy cảm thì cần tuyên truyền vận động, thuyết phục người dân địa phương để họ hiểu. Họ sẽ dần dần thay đổi.
Ngày xưa, những lễ hội như vậy, người ngoài không được tham gia. Tôi cũng từng góp ý với Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh là trước khi xóa bỏ, thì các anh nên hạn chế phạm vi ảnh hưởng của lễ hội. Chỉ những người trong làng tham dự thôi, hoặc là thay vì làm ban ngày thì làm vào ban đêm, rồi dần dần người dân sẽ nhận thức được và thay đổi.
Theo VTC News
