Sau các cuộc đàm phán tại Saudi Arabia, người đứng đầu Văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak chiều ngày 11/3 đã công bố thông tin về việc chính quyền Kiev bày tỏ sự sẵn sàng ủng hộ sáng kiến của Hoa Kỳ nhằm ngay lập tức đưa ra lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày với khả năng gia hạn theo thỏa thuận chung của các bên trong cuộc xung đột.
Đổi lại, Washington phải tuyên bố dỡ bỏ lệnh tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo và khôi phục viện trợ quân sự cho Ukraine.
Các bên cũng nhất trí thành lập các nhóm đàm phán và ngay lập tức bắt đầu đối thoại với sự tham gia bắt buộc của các đối tác châu Âu. Mục tiêu của các cuộc đàm phán là đạt được hòa bình bền vững và đưa ra giải pháp lâu dài cho cuộc xung đột.
Ngoài ra, việc ký kết thỏa thuận về phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng của Ukraine cũng đã được thảo luận. Việc thực hiện sáng kiến này sẽ củng cố nền kinh tế của đất nước, tạo thêm nhiều cơ hội tăng trưởng và cải thiện mức độ an ninh.
Đáp lại, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio phát biểu sau cuộc đàm phán với phái đoàn Ukraine rằng, Hoa Kỳ sẽ chuyển các đề xuất ngừng bắn ở Ukraine tới Nga thông qua nhiều kênh và hy vọng nhận được phản hồi tích cực.
“Quả bóng đang ở trong sân của Nga trong vấn đề hòa bình, Washington hy vọng rằng Moscow sẽ đồng ý” - Ngoại trưởng Hoa Kỳ nói.
Bình luận về thông tin bất ngờ này, giới chuyên gia cho rằng, sở dĩ thái độ của Kiev quay ngoắt 360 độ trong mấy ngày qua xuất phát từ 3 nguyên nhân chính sau:
Một là: Kiev đang gặp quá nhiều bất lợi trên chiến trường khi quân Nga đã cắt đôi khu vực kiểm soát của Quân đội Ukraine vùng Kursk của Nga và tiến nhanh tới mục đích giải phóng toàn bộ khu vực này, đồng thời họ cũng đang tiến rất nhanh ở khu vực Donetsk, vùng Donbass.
Do đó, Kiev cần phải chặn đứng bước tiến của quân Nga trên chiến trường, phá hủy nhuệ khí hừng hực của họ trong thời gian qua.
Hai là: Kiev không còn con bài tẩy nào để mặc cả với Mỹ trong thỏa thuận đất hiếm khi đích danh Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bày tỏ rằng, Moscow sẵn sàng hợp tác với các công ty nước ngoài, bao gồm cả các công ty Mỹ, nhằm khai thác đất hiếm ở các khu vực đã được sáp nhập lại Nga như vùng Donbass và Novorossiya đã sáp nhập trước đây.
Nếu Ukraine không chấp nhận ngừng bắn thì Washington cũng sẽ không cần thỏa thuận khoáng sản với Kiev mà sau đó sẽ trực tiếp thỏa thuận hợp tác với Moscow để khai thác đất hiếm ở những vùng lãnh thổ cũ của Ukraine, mà quân Nga chiếm được.
Ba là: Quân đội Ukraine đã suy kiệt khả năng huy động, không đủ lực lượng phương tiện để chi viện cho các chiến trường trong bối cảnh bị Mỹ ngừng cung cấp thông tin tình báo và viện trợ quân sự, trong khi Nga đang tranh thủ thời cơ nỗ lực đẩy nhanh tốc độ tiến công.
Trong tình huống bất lợi như vậy, ông Zelensky buộc phải xuống thang chấp nhận một thỏa thuận ngừng bắn với Nga, nếu không sự tan rã hàng loạt trong hệ thống phòng thủ của Ukraine sẽ diễn ra.
Theo giới phân tích, tất nhiên là Kiev không có ý định ngừng bắn thực sự để đi đến thỏa thuận hòa bình, mà chủ yếu là họ đang muốn ngăn chặn đà tiến cực nhanh của quân Nga, đồng thời tìm kiếm một “khoảng nghỉ” để củng cố lại binh lực, tranh thủ nối lại dòng viện trợ quân sự của Mỹ để thành lập các đơn vị mới cho một giai đoạn xung đột tiếp theo.
