Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) công bố ngày 17/10, có ít nhất 92 người đã bị bệnh trong năm nay bởi một dạng vi khuẩn salmonella kháng thuốc . Chủng vi khuẩn chịu trách nhiệm về dịch bệnh này đã được phát hiện ở 29 tiểu bang và khiến 21 người phải nhập viện.
Giới quan chức cho biết, điều này thực sự đáng lo ngại vì nó không phản ứng với ít nhất 12 loại kháng sinh thường được sử dụng để điều trị loại nhiễm trùng này. Để tìm hiểu thêm về salmonella kháng thuốc , Health đã nói chuyện với Sam Alcaine, tiến sĩ, trợ lý giáo sư về an toàn thực phẩm tại Đại học Cornell. Dưới đây là những gì vị chuyên gia này cùng các chuyên gia Việt Nam muốn chúng ta cần nắm rõ.
Salmonella là gì?
Salmonella là một vi khuẩn sống trong ruột của động vật có vú, bò sát và chim. Ở người, nó có thể gây buồn nôn, ói mửa và tiêu chảy, cùng với đau đầu, ớn lạnh và các triệu chứng giống cúm khác.
"Khi con vật hoặc người bị bệnh sẽ thải vi khuẩn vào môi trường. Nó sẽ dễ dàng nhiễm khuẩn vào nguồn thực phẩm hoặc nguồn nước. Trong đường ruột, vi khuẩn salmonella tấn công niêm mạc, đó là lý do tại sao mọi người đôi khi gặp phải tình trạng máu trong phân. Cảm giác rất khó chịu nhưng nếu có hệ miễn dịch khỏe mạnh, bạn sẽ cảm thấy ổn", Alcaine nói.
Salmonella kháng thuốc khác bình thường như thế nào?
Một chủng vi khuẩn salmonella đặc biệt độc hại - có nghĩa là nó gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn và nó không biến mất một cách dễ dàng. Salmonella, thậm chí là chủng "bình thường", cũng có thể nguy hiểm cho những người có hệ miễn dịch bị tổn thương, những người không thể tự chống lại vi khuẩn.
Trong những trường hợp này, các bác sĩ thường kê toa thuốc kháng sinh, chẳng hạn như ciprofloxacin và ceftriaxone, để tiêu diệt vi khuẩn salmonella. Điều này dẫn đến vấn đề với các chủng kháng thuốc xuất hiện.
TS Alcaine cho biết: "Chúng tôi đã thấy sự gia tăng trên diện rộng vi khuẩn - cho dù đó là salmonella, E. coli , hay nhiều vi khuẩn khác. Điều này cho thấy khả năng chống lại kháng sinh tốt hơn". Một số yếu tố đang góp phần vào vấn đề này ngày càng tăng, bao gồm cả quy định không thích hợp của thuốc kháng sinh cho bệnh nhân và lạm dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi.
"Nếu ai đó nhiễm salmonella kháng MDR [đa kháng thuốc], khi bác sĩ kê toa các loại thuốc điển hình sẽ không có tác dụng. Điều này làm cho vi khuẩn có nhiều thời gian gây nhiễm trùng, khiến bệnh năng hơn", TS Alcaine chia sẻ.
Điều quan trọng nhất chúng ta cần biết trong sự bùng phát hiện tại là gì?
Các ổ dịch được Cdc báo cáo ngày 17/10 đã xảy ra từ hồi tháng giêng và có tổng số 92 người bị bệnh. Những người mắc bệnh nằm trong độ tuổi dưới 1 tuổi đến 105 tuổi, trong đó 69% là nữ. Cdc phỏng vấn 54 người bị bệnh và 89% trong số họ ăn các sản phẩm từ gà như thịt gà nguyên con, gà xay, nội tạng, chân cánh gà…
Cho đến nay, không có nhà cung cấp duy nhất nào được xác định là nguồn gốc của dịch bệnh này, thay vào đó là từ nhiều nơi khác nhau. Theo CDC, loài này được biết là có khả năng kháng 12 loại kháng sinh. May mắn thay, vẫn còn một vài loại thuốc - bao gồm azithromycin, amoxicillin-clavulanic axit và meropenem vẫn có khả năng làm vi khuẩn không thể sinh sôi.
Nắm bắt những triệu chứng của nhiễm khuẩn salmonella
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học bách khoa Hà Nội), vi khuẩn salmonella gây tiêu chảy và thương hàn. Vi khuẩn này nếu ở trong thịt không đáng lo ngại vì nấu ở nhiệt độ cao thì vi khuẩn sẽ chết. Nhưng đáng lo ngại là vi khuẩn từ thịt có thể bám sang các đồ dùng khác, thậm chí tay người nấu nướng. Nếu đồ dùng, các thực phẩm khác đã nấu chín mà có khuẩn salmonella thì sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe người dùng.
3 triệu chứng chính của nhiễm khuẩn salmonella là tiêu chảy, sốt và đau bụng. Các triệu chứng thường xuất hiện từ 12-72h sau khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn và thường kéo dài 4-7 ngày. May mắn là hầu hết chúng ta đều có thể hồi phục mà không cần điều trị.
Nhưng trong một số trường hợp, tiêu chảy có thể rất nặng, dẫn đến mất nước và phải nhập viện. Theo PGS.TS Trần Đáng (Nguyên Cục trưởng Cục Vệ sinh và An toàn Thực phẩm), khi các triệu chứng trở nên xấu hơn, người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng lây lan sang máu cũng như các bộ phận khác. Đây chính là thời điểm salmonella có thể đe dọa tính mạng. Trẻ em, người già, và những người có hệ thống miễn dịch đã bị suy yếu bởi các điều kiện y tế hoặc điều trị khác có nhiều khả năng bị nhiễm trùng salmonella nghiêm trọng
Thật không may, nếu thức ăn của bạn bị nhiễm khuẩn salmonella, có thể bạn sẽ không biết trước thời gian. "Nó thường không thể hiện ở mùi, ở vị của thực phẩm. Tất nhiên là bất cứ món ăn nào trông như ôi thiu hoặc có mùi kinh khủng không như bình thường thì cũng không phải là điều bạn nên ăn", chuyên gia cho biết thêm.
Người tiêu dùng có thể bảo vệ mình bằng cách nào?
Theo TS Alcaine, gia cầm là loài dễ nhiễm salmonella, thường là nguồn gốc của sự bùng phát salmonella ở người. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải ngừng ăn thịt gà hoàn toàn. Người tiêu dùng có thể tự bảo vệ mình khỏi salmonella kháng thuốc như thông thường: Rửa tay bằng xà phòng và nước trước và sau khi ăn, đi vệ sinh, trước và sau khi xử lý thịt sống hoặc thịt gia cầm, luôn đảm bảo ăn thịt gà đã chín, tốt nhất đun nấu ở nhiệt độ 165 độ C – nhiệt độ cao có thể giết chết khuẩn salmonella.
Mọi người cũng nên cẩn thận để ngăn ngừa ô nhiễm bề mặt nhà bếp khi chế biến thịt gà sống. "Chúng ta thường rửa thịt gà sống trong bồn rửa trước khi nấu. Điều này thực sự không nên vì nước rửa thịt bắn tung tóe xung quanh sẽ làm lây lan vi khuẩn trong nhà bếp của bạn", TS Alcaine nói. Giới chuyên gia khuyến cáo thêm, không được cho chó, mèo ăn thịt gà sống. Nếu chúng bị bệnh sẽ làm nguồn vi khuẩn sinh sôi và con người cũng nhanh chóng bị bệnh theo.
