Bilirubin là sản phẩm được hình thành từ sự phá hủy của tế bào hồng cầu. Hồng cầu có tuổi thọ trung bình từ 100 – 120 ngày, sau thời gian này, hồng cầu bắt đầu già đi và bị các đại thực bào bắt giữ và tiêu hủy. Quá trình này giải phóng bilirubin ở dạng tự do. Theo dòng máu, bilirubin tự do được vận chuyển về gan.
Tại gan, bilirubin kết hợp với acid glucuronic thạo thành bilirubin liên hợp có thể hòa tan được. Sau đó bilirubin liên hợp được bài tiết vào mật để vào tá tràng. Bilirubin liên hợp không được niêm mạc ruột hấp thu và tiếp tục đi đến đại tràng, chuyển thành urobilinogen.
90% urobilinogen được chuyển thành stercobilinogen và được bài tiết ra ngoài qua phân. 10% urobilinogen còn lại được tế bào ruột già tái hấp thu quay lại tĩnh mạch cửa để về gan, hoặc được đưa đến thận, và được chuyển thành urobilin để bài tiết ra ngoài cùng nước tiểu.
Bilirubin liên hợp được tạo thành ở gan.
Vàng da xảy ra khi nồng độ bilirubin máu tăng cao do có sự rối loạn trong quá trình chuyển hóa bilirubin.
Vàng da tại gan là tình trạng vàng da do các tế bào gan bị hủy hoại hoặc giảm số lượng gây nên. Gan bị suy giảm khả năng liên hợp bilirubin không thể loại bỏ khỏi cơ thể qua thận, dẫn đến tích tụ bilirubin tự do trong máu.
Trường hợp xơ gan, các tế bào gan bị thay thế bằng các mô sẹo, chèn ép các đường mật nhỏ trong gan, dẫn đến tăng bilirubin hỗn hợp cả dạng tự do và dạng liên hợp trong máu.
Nguyên nhân gây vàng da tại ganVàng da tại gan là tình trạng thường gặp ở người trưởng thành. Nguyên nhân dẫn đến vàng da tại gan thường là do các bệnh lý sau:
- Viêm gan cấp do rượu, virus, vi khuẩn, thuốc, bệnh gan tự miễn
- Xơ gan
- Ung thư biểu mô tế bào gan
- Một số rối l oạn di truyền hiếm gặp như: hội chứng Crigler-Najjar, hội chứng Dubin-Johnson và Rotor.
Tổn thương tế bào gan do viêm gan virus cấp có thể gây vàng da tại gan.
Vàng da trước gan là tình trạng tế bào hồng cầu phân hủy quá mức tạo ra quá nhiều bilirubin tự do. Tốc độ sản xuất bilirubin vượt xa tốc độ liên hợp bilirubin tại gan khiến bilirubin tự do tích tụ trong máu gây vàng da. Các bệnh lý khiến hồng cầu bị phá hủy quá mức như:
- Bệnh hồng cầu hình liềm
- Bệnh thalassemia
- Bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase
- Hội chứng tăng ure máu tán huyết
- Sốt rét.
Phân biệt với vàng da sau gan
Vàng da sau gan do tắc nghẽn đường mật, dịch mật sẽ tràn vào máu gây ra vàng da do tăng bilirubine liên hợp. Các bệnh lý có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn đường mật như:
- Sỏi mật
- Ung thư biểu mô đường mật
- Tắc nghẽn hoặc ứ mật do thuốc
- Viêm đường mật do xơ gan hoặc do thuốc
- Ung thư túi mật
- Viêm tụy cấp gây phù nề dẫn tới tắc nghẽn đường mật
- Hẹp đường dẫn mật do các mô sẹo của xơ gan chèn ép
- Ung thư đầu tụy cũng có thể gây tắc nghẽn dòng chảy của dịch mật.
Để chẩn đoán vàng da tại gan, trước gan hay sau gan cần kết hợp khai thác tiền sử bệnh, khám lâm sàng và làm xét nghiệm.
Khi đi khám, bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các vấn đề sức khỏe đã và đang mắc, chế độ ăn uống hoặc loại thuốc đang sử dụng, để xem đâu là nguyên nhân gây vàng da.
Ví dụ bệnh nhân uống nhiều rượu có thể nghi ngờ vàng da tại gan do viêm gan, bệnh nhân đau bụng từng cơn có thể gợi ý vàng da sau gan do sỏi thận gây tắc đường mật.
Khám lâm sàng
Bác sĩ cũng sẽ khám ổ bụng để kiểm tra gan. Nếu gan cứng có thể nghi ngờ vàng da do xơ gan.
Các xét nghiệm sẽ được chỉ định để giúp chẩn đoán vàng da tại gan bao gồm:
- Định lượng bilirubin máu: bilirubin tự do tăng có thể gợi ý vàng da trước gan do tan máu.
- Định lượng men gan: nồng độ men gan tăng cao biểu hiện cho sự tổn thương gan gợi ý vàng da tại gan do viêm gan.
- Định lượng alkaline phosphatase: nồng độ alkaline phosphatase tăng cao gợi ý vàng da sau gan do tắc mật.
- Siêu âm ổ bụng: để phát hiện khối u trong gan hoặc sỏi mật.
- Chụp CT Scanner: để phát hiện u gan, tụy, giãn ống mật.
Xét nghiệm men gan giúp đánh giá mức độ tổn thương gan.
Thuốc gan Đông y thế hệ 2 chỉ định cho các trường hợp viêm gan, hỗ trợ điều trị viêm gan B cấp và mạn tính, bảo vệ và tái tạo gan, giải độc gan, chống dị ứng, mề đay, lở ngứa, mụn nhọt, rôm sảy, suy giảm chức năng gan do dùng nhiều bia rượu, tân dược.
Thuốc gan Đông y thế hệ 2 đã được chứng minh lâm sàng là có tác dụng hạ men gan, cải thiện các triệu chứng của bệnh gan hiệu quả vượt trội.
Người bị vàng da tại gan do viêm gan có thể tham khảo sử dụng để hỗ trợ điều trị cũng như ngăn ngừa và hạn chế bệnh tái phát.
TONKA - BỔ GAN, GIẢI ĐỘC, TÁI TẠO GAN
- Tác dụng: Nhuận gan, tiêu độc, kiện tỳ, tăng cường khí huyết.
- Trị viêm gan, hỗ trợ điều trị viêm gan B cấp và mãn tính với các triệu chứng mệt mỏi, vàng da, chán ăn, khó tiêu, táo bón, đau vùng gan.
- Bảo vệ và tái tạo gan, giải độc gan, chống dị ứng, mề đay, lở ngứa, mụn nhọt, rôm sảy, suy giảm chức năng gan do dùng nhiều bia rượu, tân dược.
Nhà sản xuất: CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM NHẤT NHẤT.
