Ứng dụng trí tuệ nhân tạo nâng tầm giáo dục nghề nghiệp

Từ việc cá nhân hóa lộ trình học tập cho sinh viên đến hỗ trợ các cơ sở đào tạo nâng cao hiệu quả quản lý, AI mang đến những tiềm năng to lớn để cách mạng hóa cho các trường nghề.

Học sinh đón đầu xu hướng

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và nhu cầu về kỹ năng số hóa gia tăng, người học theo các chương trình giáo dục nghề nghiệp đã nhận thức rõ tầm quan trọng của AI. Thay vì chỉ tập trung vào ngành nghề truyền thống, một bộ phận không nhỏ học sinh bắt đầu tìm hiểu và lựa chọn những lĩnh vực có ứng dụng AI mạnh mẽ, với kỳ vọng có lợi thế cạnh tranh lớn hơn sau khi tốt nghiệp.

Nhận định về sự hấp dẫn của các ngành nghề liên quan đến AI, Nguyễn Kiều Vy (học sinh lớp 10, tại Long An) cho rằng, AI đang tạo ra cơ hội việc làm mới và đa dạng. Từ kỹ sư AI, nhà khoa học dữ liệu, chuyên gia học máy đến các vị trí ứng dụng AI trong các ngành công nghiệp cụ thể như sản xuất thông minh, y tế, tài chính và dịch vụ khách hàng, nhu cầu về nhân lực có kiến thức và kỹ năng về AI đang tăng trưởng với tốc độ chóng mặt. Theo Vy, trang bị cho mình kiến thức nền tảng về AI sẽ mở ra cánh cửa đến công việc có mức lương hấp dẫn và tiềm năng phát triển lâu dài.

Bên cạnh đó, AI không chỉ là lĩnh vực chuyên biệt mà còn trở thành công cụ mạnh mẽ thay đổi cách thức vận hành của nhiều ngành nghề hiện có. Ví dụ, trong lĩnh vực sản xuất, AI được ứng dụng để tối ưu hóa quy trình, dự đoán lỗi máy móc và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Trong ngành Y tế, AI hỗ trợ chẩn đoán bệnh, phát triển thuốc mới và cá nhân hóa liệu pháp điều trị. Trong lĩnh vực marketing, AI giúp phân tích dữ liệu khách hàng và đưa ra các chiến dịch quảng cáo hiệu quả hơn. “Do đó, ngay cả khi không trực tiếp làm việc trong lĩnh vực AI, sau khi tốt nghiệp ở các ngành nghề khác nhưng có kiến thức về AI, chúng em vẫn có lợi thế lớn hơn trong việc thích ứng và đóng góp vào sự phát triển của doanh nghiệp”, Vy chia sẻ.

Đồng quan điểm, em Trần Thành An (học sinh lớp 11 tại TPHCM) nhận thấy sự phát triển của các công cụ và nền tảng AI ngày càng dễ tiếp cận, tạo điều kiện để học sinh có thể tự học hỏi và thực hành. Nhiều khóa học trực tuyến, tài liệu mở và cộng đồng trực tuyến về AI giúp người học tiếp cận kiến thức linh hoạt và hiệu quả. Điều này khuyến khích học sinh chủ động tìm hiểu về AI và tích hợp kiến thức này vào chương trình học tập.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia giáo dục nghề nghiệp, việc lựa chọn ngành nghề có ứng dụng AI đặt ra không ít thách thức cho học sinh, sinh viên. Các em cần có nền tảng kiến thức toán học và khoa học máy tính vững chắc, khả năng tư duy logic và giải quyết vấn đề tốt, cũng như sự kiên trì và khả năng tự học cao để có thể theo kịp tốc độ phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này.

Cuộc cách mạng giáo dục nghề nghiệp

ThS Nguyễn Hoàng Tiến - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Sài Gòn cho rằng, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần nhanh chóng cập nhật chương trình đào tạo, đầu tư vào cơ sở vật chất và đội ngũ giảng viên có trình độ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của sinh viên và thị trường lao động. Thực tế, AI mang đến cuộc cách mạng thực sự cho giáo dục nghề nghiệp.

Nhà trường có thể tận dụng AI để cá nhân hóa lộ trình học tập cho từng sinh viên, dựa trên năng lực, sở thích và mục tiêu nghề nghiệp của họ. Các hệ thống AI có thể theo dõi tiến độ học tập của sinh viên, xác định lĩnh vực họ gặp khó khăn và cung cấp tài liệu, bài tập bổ sung phù hợp. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả học tập mà còn tăng cường sự gắn kết, động lực của sinh viên.

Theo chuyên gia này, AI có thể hỗ trợ giảng viên trong việc quản lý lớp học, chấm điểm bài tập và cung cấp phản hồi nhanh chóng cho sinh viên. Các công cụ AI còn có thể giúp giảng viên tạo ra các bài giảng tương tác và hấp dẫn hơn, cũng như cung cấp các phân tích về hiệu quả giảng dạy để họ có thể điều chỉnh phương pháp phù hợp. Tuy nhiên, điều quan trọng AI chỉ là công cụ hỗ trợ còn vai trò của người thầy vẫn là trung tâm trong việc truyền đạt kiến thức và truyền cảm hứng cho sinh viên.

Ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TPHCM khẳng định, ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp không chỉ dừng lại ở nâng cao hiệu quả đào tạo, mà còn giúp cơ sở đào tạo kết nối tốt hơn với thị trường lao động. AI có thể được sử dụng để phân tích nhu cầu thị trường, dự báo các xu hướng nghề nghiệp mới và từ đó điều chỉnh chương trình đào tạo cho phù hợp. Điều này giúp đảm bảo rằng sinh viên sau khi tốt nghiệp sẽ có những kỹ năng mà nhà tuyển dụng thực sự cần.

Bên cạnh đó là thách thức về chi phí đầu tư ban đầu và sự cần thiết của hợp tác giữa các cơ sở giáo dục, doanh nghiệp và chính phủ để thúc đẩy ứng dụng AI trong giáo dục nghề nghiệp. Triển khai AI đòi hỏi nguồn lực tài chính đáng kể. Do đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để chia sẻ chi phí, kinh nghiệm và xây dựng một hệ sinh thái AI mạnh mẽ cho giáo dục nghề nghiệp.

Theo ông Tuấn, sự thay đổi công nghệ trong kỷ nguyên số đòi hỏi hệ thống đào tạo phải giúp người học thích nghi, sáng tạo để tránh bị đào thải. Vấn đề bắt buộc phải thay đổi là xây dựng kỹ năng mềm cho học sinh, sinh viên như kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp, tinh thần và thái độ làm việc nghiêm túc, tư duy sáng tạo... đang là yêu cầu cấp thiết.

Người lao động, nhất là thanh niên, học sinh, sinh viên, cần tích cực với nhiều cơ hội tiếp cận, tích lũy, chắt lọc cái mới, cái hay… để trở thành một nhân lực toàn cầu. Kết quả thành công trong thị trường lao động hiện tại và tương lai không còn là bằng cấp trên giấy tờ, mà là “giá trị sức lao động”, “giá trị hành nghề” - bằng cấp theo nghĩa mở rộng, trao đổi tri thức, sáng tạo, giá trị đóng góp cho xã hội.