Qua đó, thay đổi hành vi trong xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh...
Hỗ trợ xây dựng, cải tạo nhà vệ sinh
Anh Kháng A Tau (bản Huổi Hằm, xã Mường Cang, huyện Than Uyên, Lai Châu) cho biết, cùng với nước sạch, xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh giúp đảm bảo sức khỏe nâng cao chất lượng đời sống gia đình.
"Tôi được hỗ trợ 1 triệu đồng từ chương trình, cùng với số tiền tiết kiệm, đã đầu tư xây dựng nhà vệ sinh và có chỗ rửa tay. Từ khi đưa vào sử dụng, môi trường sạch sẽ, yên tâm hơn về sức khỏe của các thành viên trong gia đình...”, anh Kháng A Tau nói.
Theo tìm hiểu của PV, tại xã Mường Cang hiện có 13 bản với 45 hộ tham gia Chương trình mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn dựa trên kết quả. Các hộ dân trong xã chủ động xây dựng, cải tạo nhà vệ sinh. Hàng tuần, các bản tổ chức dọn vệ sinh môi trường, thu gom rác thải. Bên cạnh đó, giữ gìn nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất. Hiện nay, toàn xã có 50 hộ tự đầu tư kinh phí và được hỗ trợ 1 triệu đồng/hộ để xây mới, sửa chữa nhà vệ sinh; trên 5 hộ cải tạo, nâng cấp hệ thống nước sinh hoạt.
Thống kê từ ngành y tế Lai Châu cho thấy, từ năm 2016 đến nay, với sự hỗ trợ của Cục Quản lý môi trường y tế và Ngân hàng Thế giới, ngành y tế tỉnh đã tổ chức 86 lớp tập huấn truyền thông về thay đổi hành vi vệ sinh và phát triển thị trường vệ sinh cho 2.795 người; thu hút 14.729 hộ dân tham gia, đẩy mạnh công tác truyền thông thay đổi hành vi vệ sinh cá nhân, sử dụng nước sạch cho 65.375 lượt người.
Chương trình được triển khai tại 17 xã, đã có 1.194 hộ gia đình thuộc đối tượng hộ nghèo, cận nghèo và gia đình chính sách được nhận kinh phí hỗ trợ xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, 100% các hộ dân tại các xã triển khai được cung cấp kiến thức về kỹ thuật xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh.
Bên cạnh đó, các trường học và trạm y tế cũng được xây mới hoặc sửa chữa, nâng cấp công trình vệ sinh đảm bảo các tiêu chí của chương trình. Đến năm 2020, có 17 xã được công nhận đạt chuẩn “Vệ sinh toàn xã” (VSTX); 8 xã đang xây dựng kế hoạch triển khai và phấn đấu đạt VSTX trong năm 2021 này.
Đẩy mạnh các hoạt động truyền thông
Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lai Châu, xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh đối với người dân là một bài toán nan giải do tập quán của người dân và các hành vi vệ sinh cá nhân chậm thay đổi, đó cũng là một trong những nguyên nhân gây ra nhiều bệnh tật như: tiêu chảy, thương hàn, tả, đau mắt hột… làm ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng, tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, để xây dựng một nhà tiêu hợp vệ sinh cũng tốn kém đến vài triệu đồng.
.jpg "Xây dựng các công trình phụ hợp vệ sinh tại huyện Xín Mần, tỉnh Hà Giang. Ảnh: V. Long.")
Đây là điều khó khăn cho nhiều gia đình, nhất là những hộ nghèo, cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số. Vì vậy, trong thời gian tới, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tiếp tục phối hợp với chính quyền các địa phương thực hiện tốt hơn nữa chương trình.
Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các hộ gia đình xây dựng và cải tạo nhà tiêu hợp vệ sinh tại các thôn, bản có tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh thấp, phấn đấu tối thiểu đến hết năm 2021, duy trì trên 70% hộ dân ở các xã thụ hưởng Chương trình có nhà tiêu hợp vệ sinh.
Còn tại tỉnh Hà Giang, số liệu thống kê ngành chức năng cho thấy đến cuối năm 2021, tỷ lệ hộ gia đình nông thôn có nhà tiêu hợp vệ sinh là 67%, trong đó tỷ lệ hộ gia đình nông thôn có nhà tiêu hợp vệ sinh trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn thấp.
Nguyên nhân một phần do nhiều hộ dân điều kiện kinh tế còn khó khăn, chưa đủ kinh phí xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Một phần khác là nhiều gia đình có điều kiện kinh tế, đã tiếp cận với các phương tiện sinh hoạt hiện đại như điện thoại di động, ti vi, xe máy… nhưng lại “bỏ quên” việc tiếp cận nhà tiêu hợp vệ sinh do quan niệm rằng nhà tiêu chỉ là công trình phụ.
Xác định việc giữ gìn vệ sinh môi trường, trong đó việc xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, nhất là trong các hộ đồng bào dân tộc thiểu số là một trong những nhiệm vụ quan trọng, các ban, ngành, địa phương đã có nhiều việc làm cụ thể, tranh thủ mọi nguồn lực để hỗ trợ người dân. Trong đó, công tác truyền thông là một khâu quan trọng.
Đại diện Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hà Giang cho biết: Để nâng cao chất lượng truyền thông, Trung tâm đã tổ chức tập huấn cho cán bộ nòng cốt tuyến tỉnh, huyện nâng cao năng lực truyền thông vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, lập kế hoạch và báo cáo và tập huấn về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, sử dụng nước sạch với 2 lớp gồm 45 học viên.
Cùng với đó, trưởng thôn/bản, các ban ngành đoàn thể của bản thường xuyên cập nhật thông tin các hoạt động về vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, triển khai thực hiện các hoạt động của Chương trình.
Hình thức tuyền truyền chính như treo băng rôn tuyên truyền, nâng cao sức khỏe nhân dân; tổ chức mít tinh, tuyên truyền, vận động người dân xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thường xuyên rửa tay với xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; phát động phong trào vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường, bảo vệ nguồn nước, bảo đảm an toàn thực phẩm, chủ động phòng, chống dịch bệnh trên địa bàn; vận động nhân dân thực hiện nếp sống vệ sinh, ăn sạch, uống sạch, ở sạch; ăn uống hợp lý và rèn luyện thân thể.
Việc thực hiện các “thông điệp” truyền thông trong khuôn khổ của Chương trình vệ sinh nông thôn đã khơi dậy ý thức giữ gìn vệ sinh chung cho người dân tại các vùng nông thôn trong tỉnh thông qua việc phân tích rõ hành vi, nguyên nhân, hậu quả để người dân hiểu rõ tác hại của việc mất vệ sinh môi trường sống, từ đó có ý thức thay đổi hành vi trong xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thu gom xử lý rác thải và thực hành vệ sinh cá nhân...
