Lũ quét kèm đất đá tràn xuống chờ chực nhấn chìm cả bản này. Rất may là ngay lúc đó, Trưởng bản Mùa A Thi (26 tuổi) đã kịp thời thông báo với người dân, đến tận nhà những người già yếu, vận động thanh niên cõng người già và trẻ em chạy khỏi khu vực lũ quét sắp càn qua.
Nhờ việc làm kịp thời này của Trưởng bản Mùa A Thi mà 90 nhân khẩu của bản thoát khỏi thảm họa. Nhìn cảnh tan hoang, không một ngôi nhà nào còn nguyên vẹn sau trận lũ quét ở bản Háng Pu Xi đủ để hình dung, nếu như không có sự nhanh nhạy và cương quyết của người Trưởng bản trẻ tuổi Mùa A Thi thì không biết chuyện gì sẽ xảy ra với tính mạng của người dân nơi đây.
Nhớ hồi cơn bão Yagi năm 2024 đã gây bao cảnh tang thương với hàng trăm người chết và mất tích, xóa sổ nhiều ngôi làng của đồng bào thiểu số. Rất may là trong nhiều bản làng ấy, không ít những trưởng bản có trách nhiệm với dân.
Họ hầu như không ngủ trong những ngày mưa lũ, theo dõi từng giờ trên các phương tiện truyền thông để vận động bà con sơ tán trước khi lũ ập về. Hàng trăm người dân đã được cứu sống sau các đợt lũ quét cũng nhờ vào các trưởng bản này.
Anh Lô Văn Du, Trưởng bản Đửa, xã Lượng Minh, huyện Tương Dương (cũ), tỉnh Nghệ An là một trong những người như thế. Nhờ vào sự quyết liệt của anh Du, buộc 86 hộ dân bản này phải rời làng khẩn cấp trước khi lũ quét càn qua cuối tháng 9/2024 nên trên 300 nhân mạng thoát chết trong gang tấc.
Còn Trưởng thôn Kho Vàng (huyện Bắc Hà cũ, Lào Cai) Ma Seo Chứ cũng đã kịp cứu 115 người trong bản khỏi thảm họa lũ quét trong đêm mưa gió tơi bời ấy.
Có rất nhiều trưởng bản vừa dũng cảm và rất có trách nhiệm với dân như Mùa A Thi, Lô Văn Du, Ma Seo Chứ. Tuổi đời của các anh còn khá trẻ nhưng kinh nghiệm tránh lũ quét thì có thừa, khiến các già làng cũng phải nghe theo.
Ngày xưa, già làng giữ vai trò quan trọng nhất trong mỗi bản làng của đồng bào thiểu số từ Bắc chí Nam. Ngày nay thì khác rồi, già làng chỉ giữ vai trò “tinh thần”, còn quyết định điều gì cho bản thì lại là trưởng bản.
Những quyết định của những trưởng bản trẻ tuổi ấy bao giờ cũng sáng suốt, nhất là những lần chạy lũ vừa qua. Trong tay trưởng bản có điện thoại thông minh, thường xuyên cập nhật tin tức thời tiết nên họ biết những gì sắp xảy ra để đưa ra các quyết định có lợi nhất cho người dân trong bản.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã về tận nơi xảy ra trận lũ quét kinh hoàng hôm 1/8 và đã có thư khen ngợi Trưởng bản Mùa A Thi. Ông giao cho tỉnh Điện Biên và Bộ Nội vụ phải có hình thức khen thưởng xứng đáng với việc làm vừa dũng cảm vừa có trách nhiệm này. Nhưng có lẽ, phần thưởng lớn nhất dành cho Mùa A Thi là những ánh mắt biết ơn của bà con dân bản trở về sau trận lũ.
