 |
| Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Lào. Ảnh: fmprc |
Reuters dẫn thông cáo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho hay trong chuyến thăm Brunei, Campuchia và Lào của Ngoại trưởng Vương Nghị từ ngày 20 đến 23/4, Bắc Kinh đã đạt được thỏa thuận 4 điểm về giải quyết tranh chấp ở Biển Đông với các quốc gia này.
Theo thông cáo, Trung Quốc và 3 quốc gia cho rằng tranh chấp trên Biển Đông "không phải là vấn đề giữa Trung Quốc và ASEAN, không ảnh hưởng tới quan hệ Trung Quốc - ASEAN".
4 nước cũng nhất trí duy trì khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định thông qua hợp tác.
Trung Quốc ngang nhiên tuyên bố chủ quyền với 80% diện tích Biển Đông và có tuyên bố chồng lấn với 4 trong số 10 nước thành viên của ASEAN, gồm Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei. Hồi tháng hai, ASEAN từng bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về hoạt động cải tạo đất và những hành động làm leo thang căng thẳng trên Biển Đông, đe dọa đến hòa bình, an ninh và sự ổn định của khu vực.
Chuyến công du tới Brunei, Campuchia và Lào của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị được cho là nhằm lôi kéo các quốc gia Đông Nam Á này đứng về phía mình khi Tòa án Trọng tài ở The Hague sắp đưa ra phán quyết về vụ kiện của Philippines với Trung Quốc ở Biển Đông.
Phán quyết dự kiến được công bố vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 và có khả năng có lợi cho phía Philippines. Trung Quốc đã tuyên bố chối bỏ thẩm quyền của Tòa án Trọng tài, khăng khăng chỉ giải quyết tranh chấp song phương và tìm kiếm các đồng minh cùng phản đối phán quyết.
Brunei là quốc gia nhỏ nhất mà Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông. Trong một nỗ lực nhằm lôi kéo quốc gia giàu dầu mỏ này, ông Vương cam kết sẽ mở rộng quan hệ kinh tế song phương. Đầu tư của Trung Quốc vào Brunei đã tăng 50% từ năm 2014 đến năm 2015, trong khi giá trị của các dự án Trung Quốc cũng tăng gấp 50 lần cùng kỳ.
Ông Wang Yong, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại đại học Bắc Kinh, nhận định sự đồng thuận của Brunei là một thành công quan trọng để giúp Trung Quốc giảm bớt sức ép ngoại giao trước phán quyết của tòa án.
Về Campuchia, giáo sư Carlyle Thayer, chuyên gia về Đông Nam Á tại Australia, cũng cho rằng việc nước này tiếp tục ủng hộ Trung Quốc không có gì đáng ngạc nhiên. Campuchia lệ thuộc vào Trung Quốc về cả viện trợ, thương mại và đầu tư. Trung Quốc là nhà cung cấp viện trợ nước ngoài lớn nhất cho Campuchia kể từ 2010.
Năm 2012, với vai trò chủ tịch ASEAN, Campuchia đã từ chối lên án những hành động của Trung Quốc Biển Đông khiến hiệp hội lần đầu tiên không thể đưa ra tuyên bố chung khi kết thúc hội nghị thượng đỉnh.
Tại cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Campuchia Prak Sokhon hôm 22/4, ông Vương đã lên tiếng chỉ trích vụ kiện của Philippines. Về phần mình, ông Sokhon khẳng định "Campuchia vẫn duy trì quan điểm trung lập".
"Quan điểm của Campuchia luôn là kêu gọi tất cả các bên liên quan nỗ lực giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình. Nếu tất cả các nước tôn trọng những quy định này như Campuchia, chúng ta sẽ không gặp vấn đề gì".
