Theo phân tích hình ảnh vệ tinh do một viện nghiên cứu của Nhật Bản thu được, Trung Quốc có thể đã bắt đầu xây dựng tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên của mình tại một xưởng đóng tàu lớn ở phía Đông Bắc, làm dấy lên những câu hỏi mới về tham vọng hải quân dài hạn của Bắc Kinh ở Thái Bình Dương.
Cụ thể, Viện Nghiên cứu Chính sách Cơ bản Quốc gia (NIPPR) nói rõ: "Hình ảnh vệ tinh chụp tại xưởng đóng tàu Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, cho thấy công việc chế tạo đang được tiến hành".
Viện này, do bà Yoshiko Sakurai làm chủ tịch, nhận xét hình ảnh cho thấy những đặc điểm phù hợp với việc chế tạo hàng không mẫu hạm hạt nhân, trước đó không quan sát thấy trong quá trình chế tạo các tàu sân bay chạy bằng động cơ thông thường của Trung Quốc.
Theo báo chí Nhật Bản, nhà xưởng này thuộc sở hữu của Công ty Công nghiệp Đóng tàu Đại Liên, cũng chính là nơi lắp ráp chiếc Sơn Đông - tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự chế tạo.
Bắt đầu từ tháng 2, các nhà phân tích đã quan sát thấy việc lắp đặt các khối đỡ sống tàu - những thanh thép lớn được sử dụng trong quá trình đóng tàu - trải dài hơn 270 mét, cho thấy sự chuẩn bị cho một con tàu có kích thước như tàu sân bay.
Trong ảnh vệ tinh chụp ngày 10 tháng 11, một phần thân tàu đang được lắp ráp, dài khoảng 150 mét và rộng 43 mét, có thể nhìn thấy bên trong ụ tàu. Bên trong cấu trúc này, dễ thấy 2 khung hình chữ nhật, mỗi khung có kích thước xấp xỉ 16 mét x 14 mét.
Theo báo cáo, các cấu trúc tương tự không được quan sát thấy trong quá trình đóng tàu sân bay Sơn Đông chạy bằng động cơ thông thường, hay hàng không mẫu hạm thứ ba của Trung Quốc - chiếc Phúc Kiến.
Các nhà nghiên cứu của NIPPR đã so sánh hình ảnh vệ tinh từ Đại Liên với ảnh chụp xưởng đóng tàu Newport News ở Virginia, nơi đóng các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân của Hải quân Mỹ.
Giới chuyên gia ghi nhận, các tàu sân bay hạt nhân đang được đóng luôn hiển thị hai khung có kích thước tương tự nhau - khoảng 16 mét x 13 mét - được đặt ở vị trí lắp đặt các thùng chứa lò phản ứng.
Bà Maki Nakagawa, một nhà nghiên cứu tại NIPPR, cho biết sự tương đồng rất đáng chú ý: "Kích thước và hình dạng của các khung được xác nhận trong hình ảnh từ xưởng đóng tàu Đại Liên rất giống với những gì được thấy trên các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đang được xây dựng ở Hoa Kỳ và đây là khung dành cho khoang chứa lò phản ứng".
“Quân đội Trung Quốc có thể sở hữu một tàu sân bay với khả năng tương đương với những hàng không mẫu hạm hàng đầu của Mỹ vào đầu những năm 2030”.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản trước đây đã tuyên bố rằng "có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc lên kế hoạch xây dựng tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân trong tương lai", nhưng viện nghiên cứu này cho biết họ hiện đã thu được hình ảnh vệ tinh đủ để dùng làm bằng chứng củng cố nhận định đó.
Đồng thời, việc mở rộng cơ sở hạ tầng đang được tiến hành tại căn cứ hải quân Trung Quốc ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, hiện đang là cảng nhà của tàu sân bay Liêu Ninh.
Theo phân tích, công tác xây dựng đang được tiến hành tại căn cứ, bao gồm việc mở rộng cầu cảng và xây dựng các cơ sở khử từ nhằm giảm thiểu dấu hiệu từ tính của tàu. Gần đó, một sân bay hải quân mới đã được xây dựng với các cơ sở huấn luyện hạ cánh trên tàu sân bay và nhà chứa máy bay chiến đấu.
Viện nghiên cứu đánh giá rằng những diễn biến này có thể là sự chuẩn bị cho việc triển khai tàu sân bay thứ tư. Nếu Thanh Đảo trở thành cảng nhà của nó, các hoạt động của tàu sân bay Trung Quốc qua Biển Hoa Đông có thể sẽ tăng cường, mở rộng từ cái gọi là chuỗi đảo thứ nhất đến chuỗi đảo thứ hai ở phía Tây Thái Bình Dương.
Trung Quốc ngày càng tăng cường các cuộc tập trận hải quân vượt ra ngoài quần đảo thứ nhất, bao gồm cả hoạt động ở khu vực Thái Bình Dương rộng lớn hơn. Một tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân được trang bị hệ thống phóng điện từ sẽ có khả năng hoạt động trên biển lâu hơn so với tàu chạy bằng động cơ thông thường như tàu Fujian.
Bà Nakagawa nhận định rằng mặc dù lực lượng tàu sân bay hiện tại của Trung Quốc vẫn còn thua kém Hải quân Mỹ, việc đưa vào hoạt động hàng không mẫu hạm thứ tư có thể làm thay đổi cục diện khu vực:
“Hiện tại, năng lực tàu sân bay của Trung Quốc kém hơn so với Mỹ. Tuy nhiên một khi tàu sân bay thứ tư đi vào hoạt động, họ có thể sẽ tăng cường hơn nữa các hoạt động xung quanh Nhật Bản, khiến Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và Mỹ phải liên tục giám sát và thu thập thông tin tình báo, từ đó buộc Tokyo phải phản ứng”.
