Loại nhà tù thứ hai, mang tên “pay to stay” phải trả phí dành cho những ngôi sao và giới thượng lưu lắm tiền.
Nhà tù như khách sạn
Những nhà tù áp dụng chương trình “pay to stay” không hề hiếm ở Mỹ. Được biết đến rộng rãi nhất có thể kể tới những địa chỉ như Alhambra, Anaheim, Burbank, Culver City, Fullerton, Glendale, Hermosa Beach, Huntington Beach, La Verne, Montebello, Pasadena, San Gabriel Valley, Santa Ana, Seal Beach…
Để theo được chương trình mất phí ở những nhà tù này, các tù nhân có thế lực và danh tiếng phải trả từ 45-175 USD/ngày, bao gồm các tiện nghi như máy nghe nhạc iPod, điện thoại di động, máy vi tính, buồng giam riêng. Một số chương trình thậm chí còn cho phép tù nhân ăn thực phẩm mang từ ngoài vào.
Ví dụ rõ rệt cho sự phân đôi này có thể kể tới nhà tù Pasadena ở Nam California, nơi đưa ra chương trình lớn nhất dành cho tù nhân trả phí, từng phục vụ hàng nghìn người thuộc nhóm đối tượng này.
Nhà tù này thậm chí còn đăng mẩu quảng cáo nghe hấp dẫn như… khách sạn: "Mang đến cho bạn các dịch vụ sạch sẽ, an toàn trong thời gian ở tù... Chúng tôi là nhà tù tốt nhất ở Nam California".
Khi ngồi tù tại đây, một tù nhân trả phí có thể đi xe đạp tập thể dục và xem DVD hàng ngày, nhưng tất nhiên là với mức phí không hề rẻ: 135 USD/ngày.
Nhà tù nhỏ 4 tầng ở La Verne, nơi nam diễn viên Christian Slater thụ án 59 ngày hồi năm 1998 vì lạm dụng thuốc là một sự lựa chọn khác. Với mức phí 45 USD mỗi ngày, các tù nhân thuộc dạng “work release” (những người được chứng minh là có thể tin tưởng hoặc được phép rời nhà tù đi làm rồi quay lại đây lúc hết giờ nhưng được theo dõi).
Ở Anaheim, với mức giá 127 USD/đêm ở Fullerton, tù nhân có TV riêng, điện thoại, tủ lạnh và phòng tập thể dục sạch sẽ.
Tốt hay xấu?
Loại nhà tù này cho phép người giàu có và nổi tiếng tránh được môi trường tàn bạo, bẩn thỉu, ít chăm sóc y tế trong nhà tù thông thường. Nhưng kèm theo đó, nó nhấn mạnh bất bình đẳng giữa 2 hệ thống pháp lý tại Hoa Kỳ, trong đó những người giàu hưởng đặc quyền sau song sắt hơn người nghèo.
Năm 2010, nam diễn viên Michael Keating, do lái xe trong lúc say rượu, đã gây tai nạn và khiến một người bạn cũ cùng lớp thiệt mạng. Keating phải ngồi tù 2 năm vì tội lái xe trong lúc không tỉnh táo và giết người, nhưng đó là 2 năm thụ án trong môi trường sang trọng, đầy đủ, với một chiếc điện thoại, máy nghe nhạc DVD và tủ lạnh cỡ lớn.
Với 72.000 USD, gia đình Keating đã có thể chi trả cho các hoạt động nâng cấp buồng giam của ông, cách xa khỏi các tù nhân khác, sau khi ông bị truy tố.
Chiho Hayakawa, mẹ của Mai Hayakawa, đã rất căm phẫn sau khi biết Keating, người chưa bao giờ xin lỗi vì giết hại con bà, có thể trả giá theo cách dễ dàng như vậy.
"Tôi đã rất sốc. Tôi cảm thấy sự bất công xuất phát từ số tiền ông ta có" - bà nói.
Nếu có thể trả tiền, bất cứ tội phạm nào cũng có thể hưởng thụ những dịch vụ sang trọng ngay trong tù. Ở một số thành phố, thậm chí cửa còn không khóa và các tù nhân có thể đi làm việc của mình vào ban ngày, điều càng khiến những nhà tù kiểu này giống khách sạn đúng nghĩa.
Peter Eliasberg, giám đốc pháp lý của ACLU ở Nam California, kết luận về sự vô lý của hệ thống nhà tù này: "Thật là một ý tưởng khủng khiếp, một cái tát vào khái niệm cho rằng công lý và bình đẳng. Nếu đây là một dịch vụ công, nó phải được áp dụng giống nhau với tất cả mọi người bất kể khả năng tài chính của họ".
Ông chia sẻ thêm: “Tôi không kêu gọi mọi người đối xử với các tù nhân như rác rưởi nhưng chúng ta, với tư cách là một xã hội, cần phải thành thật tự hỏi rằng mình muốn chức năng của nhà tù là gì?
Chúng ta muốn họ phục hồi nhân phẩm, hay chỉ đơn thuần muốn trả đũa họ vì những lỗi lầm trong quá khứ? Đó có phải là nơi để họ sửa chữa sai lầm hay sẽ làm họ trở nên tồi tệ hơn?”.
