Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Quốc Vượng nêu rõ, nhiệm vụ của hội nghị là kiểm điểm, đánh giá kết quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, tổ chức Đảng và hoạt động của ủy ban kiểm tra các cấp trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng năm 2016, năm đầu tiên thực hiện nghị quyết Đại hội XII của Đảng, chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, đồng thời bàn biện pháp khắc phục, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát năm 2017.
Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị các đại biểu phát huy trí tuệ, dân chủ, thẳng thắn trao đổi, tập trung đánh giá chính xác, khách quan, đúng mức kết quả, thành tựu công tác kiểm tra của Đảng trong năm qua, nhất là những mô hình, cách làm mới; chỉ rõ những hạn chế, yếu kém, vướng mắc; dự báo những nhân tố, vấn đề tác động đến quá trình lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; xác định nhiệm vụ, đề ra giải pháp thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát năm 2017, trọng tâm là thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Hội nghị tập trung trao đổi biện pháp tăng cường giám sát, nắm tình hình tổ chức Đảng và đảng viên, nhất là những nơi có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, những vấn đề phức tạp nảy sinh, những vấn đề bức xúc mà đảng viên, nhân dân phản ánh, tạo cơ sở và sự chủ động trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng năm 2017; từ thực tiễn và yêu cầu kiểm tra, giám sát thời gian tới, đề xuất sửa đổi, bổ sung những quy định của Đảng trong công tác xây dựng Đảng nói chung và công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng nói riêng.
Báo cáo và các ý kiến phát biểu tại hội nghị nêu rõ: Năm 2016, hoạt động kiểm tra của Đảng cũng như ngành kiểm tra nói riêng đã làm được rất nhiều việc khá toàn diện và có nhiều đổi mới, đóng góp quan trọng vào việc giữ gìn sự trong sạch của Đảng, giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế-xã hội của đất nước.
Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn công tác kiểm tra của các cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp có chuyển biến mới, chủ động, kịp thời hơn, bám sát tình hình thực tiễn và công tác xây dựng Đảng. Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tham mưu việc sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quan trọng về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng, tạo điều kiện thuận lợi cho cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp triển khai thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới.
Công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng được tiến hành chủ động, đồng bộ, toàn diện hơn, đúng Điều lệ và các quy định của Đảng, tập trung vào những lĩnh vực nhạy cảm dễ phát sinh sai phạm, tiêu cực, những vấn đề bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm.
Chất lượng, hiệu quả các cuộc kiểm tra có chuyển biến rõ rệt. Qua kiểm tra, giám sát đã đánh giá đúng ưu điểm, chỉ rõ những thiếu sót, khuyết điểm trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; xử lý kỷ luật nghiêm minh và công khai kết quả xử lý trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Sau khi nghe các ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu kết luận, biểu dương kết quả hoạt động kiểm tra của Đảng nói chung, cũng như ngành kiểm tra nói riêng, đóng góp quan trọng vào việc giữ gìn sự trong sạch của Đảng, giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương trong Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế-xã hội của đất nước.
Tổng Bí thư chỉ rõ, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình hiện nay; không ít địa phương, cơ quan, đơn vị tiến hành kiểm tra, giám sát còn chiếu lệ, hình thức, chưa quyết liệt; hiệu lực, hiệu quả thấp, chưa đủ sức răn đe; đấu tranh với những vi phạm vẫn còn tình trạng nể nang, né tránh, đùn đẩy, không nghiêm túc. Giữa kiểm tra, giám sát và kỷ luật, dường như công tác kiểm tra, giám sát chưa thật mạnh.
Vừa qua, Trung ương đã rất chủ động, quyết liệt, nhưng ở các địa phương chưa có chuyển biến rõ nét, chưa có những vụ việc cụ thể, điển hình. Nếu mỗi tỉnh, thành phố làm được một vài vụ điển hình, sẽ tạo chuyển biến tốt hơn, tránh nặng trên nhẹ dưới.
Phân tích bối cảnh tình hình trong nước và thế giới năm 2017 và những năm tiếp theo, Tổng Bí thư nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm hết sức quan trọng của cấp ủy, ủy ban kiểm tra và cán bộ làm công tác kiểm tra của Đảng ở các cấp. Cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật đảng. Kiểm tra, giám sát là một trong những phương thức lãnh đạo của Đảng, một bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Kiểm tra là một chức năng lãnh đạo của Đảng, là nhiệm vụ của toàn Đảng; lãnh đạo mà không kiểm tra coi như không lãnh đạo.
Tổng Bí thư nêu rõ: Công tác kiểm tra, giám sát phải được tiến hành một cách thường xuyên, toàn diện, công khai, dân chủ, thận trọng và chặt chẽ, trong đó lấy phòng ngừa, xây là chính. Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của Đảng là để kịp thời nhắc nhở, chấn chỉnh, ngăn chặn những hành vi vi phạm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thiếu gương mẫu trong cuộc sống với mục đích "trị bệnh cứu người"; đồng thời, kiên quyết xử lý những tổ chức đảng, đảng viên cố tình vi phạm, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, đến sự phát triển của đất nước. Chúng ta rất nhân văn, nhân đạo, nhưng không thể không kỷ luật, xử một người để cứu muôn người.
Tổng Bí thư yêu cầu tiếp tục thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Năm 2016 đã làm được nhiều việc, năm 2017 đang tiếp tục làm và còn nhiều việc phải làm. Trong không khí cả hệ thống chính trị đang vào cuộc, nhân dân đang hồ hởi, ủng hộ, chúng ta cần phải đẩy mạnh và làm quyết liệt hơn, không thỏa mãn với những gì đã làm được.
Ngành kiểm tra của Đảng cần chủ động đề xuất các giải pháp hữu hiệu để giải quyết dứt điểm những việc đang làm với phương châm là làm đến cùng, đồng thời chuẩn bị làm tiếp những vụ việc mới phát sinh. Qua kiểm tra, thanh tra mà phát hiện, qua báo chí, qua công luận, qua tố giác của quần chúng mà chủ động tổ chức kiểm tra, phải rất nhạy bén, tinh ý, đừng vô cảm. Các địa phương phải làm mạnh hơn nữa, quyết liệt hơn nữa; tránh tình trạng "trông chờ, nghe ngóng", "nặng trên, nhẹ dưới", chú ý các khâu, lĩnh vực dễ nảy sinh tiêu cực.
Tổng Bí thư đề nghị Ủy ban Kiểm tra Trung ương phải có hình thức thích hợp để tăng cường chỉ đạo việc kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật các tổ chức, đảng viên ở cấp huyện và cơ sở khi phát hiện dấu hiệu vi phạm, tránh tình trạng bao che sai phạm của các địa phương, cơ quan, đơn vị; chủ động phối hợp chặt chẽ, thực sự hiệu quả với các cơ quan tư pháp, thanh tra, kiểm toán trong thực hiện nhiệm vụ, đẩy nhanh tiến độ xem xét, kiểm tra, giám sát các vụ việc với tinh thần quyết tâm cao, kiên quyết bảo vệ cái đúng, không khoan nhượng với những hành vi vi phạm kỷ luật đảng.
Tổng Bí thư nhấn mạnh: Nhiệm vụ công tác kiểm tra, giám sát trong thời gian tới hết sức nặng nề. Cán bộ kiểm tra luôn phải đối mặt, đấu tranh với những sai phạm, tiêu cực của đồng chí, đồng đội và cả những người thân; luôn phải đấu tranh với chính mình để không phạm phải những cám dỗ đời thường. Mỗi cán bộ làm công tác kiểm tra phải nắm vững nguyên tắc, cơ chế, chính sách, các quy định của Đảng, Nhà nước để thực thi nhiệm vụ với động cơ trong sáng, không vì lợi ích cá nhân, không làm liều, làm ẩu, kết luận kiểm tra phải rõ ràng, nghiêm minh, thuyết phục, phải có dũng khí đấu tranh, thật sự công tâm, khách quan, chính trực và hơn ai hết, phải liêm, phải sạch. Không liêm, không sạch thì không nói được người khác, không kiểm tra, giám sát, không kỷ luật được người khác.
Cán bộ kiểm tra phải gương mẫu, đi đầu thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, phải chống tiêu cực ngay trong những cơ quan và những người làm nhiệm vụ chống tiêu cực.
“Thực tiễn đang đòi hỏi chúng ta phải hành động, nói phải đi đôi với làm, không nói lý thuyết, đạo lý chung chung”, Tổng Bí thư tin tưởng, với sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan có liên quan, sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của cán bộ, đảng viên và nhân dân, Ủy ban Kiểm tra Trung ương và ủy ban kiểm tra các cấp nhất định sẽ vượt qua mọi khó khăn, trở ngại, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, đáp ứng được đòi hỏi của Đảng, nhân dân và đất nước.
