Tiếng Ailen có bắt buộc đối với du học sinh?

Thu hẹp cơ sở miễn trừ

Dẫu biết rằng đó là một quy định nhằm để bảo tồn và tôn vinh tiếng Ailen, nhưng có sự lo ngại về tính công bằng của các quy tắc này, dẫn tới một số lượng lớn HS, SV đã phải rời bỏ các trường học ở Ailen với lý do bị phân biệt đối xử khi họ là người ngoại quốc.

Thống kê cho thấy, trong những năm gần đây, từ 1.000 - 2.000 SV mỗi năm nhận được sự miễn trừ trong các kỳ sát hạch cấp cao có yêu cầu về tiếng Ailen. Nguồn tin từ Bộ GD cho biết có số lượng đáng kể người học đã được tiếp cận với ngôn ngữ bản địa trong nhiều năm, nhưng tại các kỳ thi cấp nhà nước, vẫn được hưởng chế độ miễn trừ vì vấn đề ngôn ngữ được coi là rào cản lớn đối với không ít du HS. Những ưu đãi như vậy sẽ phải thay đổi và Bộ GD đã xác nhận rằng họ đang hoàn tất việc xem xét “chính sách và thực hành liên quan đến miễn trừ từ tiếng Ailen”.

Cùng với đó, Bộ GD Ailen cũng cho biết đang soạn thảo các thông tư đã được sửa đổi, nhằm đưa ra các quy định mới về miễn trừ kiểm tra khả năng sử dụng ngôn ngữ bản địa. Một quá trình tham vấn, bao gồm một cuộc khảo sát trực tuyến, cũng sẽ sớm được tiến hành.

Theo một tài liệu nội bộ mà The Irish Times tiếp cận được, có nói rằng các dự kiến của Bộ GD sẽ không bao gồm việc xem xét để chấm dứt các ưu đãi miễn trừ (về khả năng sử dụng tiếng Ailen của du HS), nhưng sẽ đánh giá “tiềm năng chấm dứt cơ sở chọn không tham gia (thi khảo sát tiếng Ailen) cho những người mới nhập ở các trường học của Ailen”.

Hiện đang có những lựa chọn giới hạn để học tiếng Ailen cho những HS sinh sống ở nước ngoài một thời gian dài hoặc cho những HS đến từ đất nước không nói tiếng Anh

“Nhu cầu đặc biệt” chỉ là cái cớ?

Các dự kiến của Bộ GD cũng sẽ kiểm tra việc cho phép một số đối tượng HS, SV ngoại quốc, với lý do về nhu cầu GD đặc biệt, được miễn học tiếng Ailen. Điều này xuất phát từ thực tế hiện đang có hàng ngàn lưu HS sử dụng quyền miễn trừ do nhu cầu GD đặc biệt để được học tập và làm các bài thi bằng tiếng nước ngoài ở Ailen.

Các nhà quan sát cho rằng, bất kỳ cuộc tham vấn cộng đồng nào về vấn đề tiếng Ailen của Bộ GD hầu như chắc chắn sẽ kích hoạt một cuộc tranh luận mới về việc liệu tiếng Ailen có nên bắt buộc hay không đối với HS, SV nước ngoài.

Số liệu chính thức được công bố mới nhất cho thấy hơn 3.800 SV đã được miễn thi sử dụng tiếng Ailen trong kỳ thi cấp nhà nước để lấy chứng chỉ tốt nghiệp vào năm 2016, với lý do về nhu cầu GD đặc biệt. Gần 60% các SV này sau đó tiếp tục học một ngôn ngữ châu Âu như tiếng Pháp, tiếng Đức hoặc tiếng Tây Ban Nha.

Đối với những đối tượng HS, SV được miễn trừ, bản thân họ hoặc gia đình họ sẽ được yêu cầu gửi báo cáo do một nhà tâm lý học đứng ra bảo đảm, để nhận quyền miễn trừ trên cơ sở nhu cầu GD đặc biệt (có thể là do khuyết tật về thể trạng hay có vấn đề về tâm lý). Tuy nhiên, tính hợp lệ của một số báo cáo dạng này đang bị đặt câu hỏi bởi hệ thống các nhà quản lý GD cấp cao.

Một số hiệu trưởng của những trường hàng đầu đã đặt câu hỏi về lý do đằng sau các con số HS, SV được miễn trừ; trong bối cảnh có ý kiến đưa ra rằng hệ thống GD đang bị qua mặt, bỏ qua cho HS, SV được phép từ chối môn học (tiếng Ailen) chỉ vì nó là một trong những môn khó nhất đối với lưu HS. Hiệp hội chứng khó đọc của Ailen cũng nhấn mạnh rằng nếu đã có những lý do chính đáng về nhu cầu GD đặc biệt, tại sao nhiều HS, SV ngoại quốc được miễn trừ tiếng Ailen vẫn kết thúc khóa học với một ngôn ngữ châu Âu ngoài tiếng Ailen và tiếng Anh?

Tranh cãi

Như đã nói, bất kỳ cuộc tham vấn cộng đồng nào về vấn đề tiếng Ailen của Bộ GD, gần như chắc chắn sẽ kích hoạt một cuộc tranh luận mới về việc liệu tiếng Ailen có nên bắt buộc với lưu HS hay không.

Trong một cuộc bầu cử năm 2011, đảng Fine Gael đã đề xuất chính sách xóa bỏ việc bắt buộc phải học tiếng Ailen trong nhà trường. Sau đó, chính sách này bị hoãn khi chính phủ liên minh ra đời.

Nói về chính sách này, người lãnh đạo của đảng Fine Gael, ông Enda Kenny, lập luận rằng chính sách cưỡng chế buộc phải học và thi bằng tiếng Ailen sẽ có thể dẫn đến những phản ứng tiêu cực từ những người trẻ tuổi. Ông cho rằng HS, SV nên là “đối tác trong quá trình GD hơn là việc ép buộc họ tham gia cái này hay cái kia”.

Đề xuất của Fine Gael khi đó đã bị phản ứng quyết liệt bởi đảng Fianna Fáil, với quan điểm cho rằng đó là một đề xuất đưa ngôn ngữ quốc gia vào “cửa tử”. Lãnh đạo đảng, Micheál Martin, cho biết có bằng chứng về một “sự phục hưng to lớn” của ngôn ngữ Ailen với sự phổ biến ngày càng tăng trong giới trẻ.