Xin Ngài cho biết mục đích chuyến thăm Hoa Kỳ lần này và thông điệp của Ngài tới Chính quyền Trump?
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Nhận lời mời của Tổng thống Donald Trump, tôi sẽ cùng Đoàn cấp cao Chính phủ Việt Nam thăm chính thức Hoa Kỳ và hội đàm với ngài Tổng thống vào ngày 31/5/2017 tại Nhà Trắng. Đây là chuyến thăm đầu tiên tới Hoa Kỳ của lãnh đạo cấp cao Việt Nam kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức. Trên cơ sở triển khai đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ quốc tế, đặc biệt là đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, các nước lớn và chủ trương chủ động hội nhập quốc tế, chuyến thăm lần này của tôi nhằm thúc đẩy quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ tiếp tục phát triển sâu rộng, hiệu quả và thực chất trong thời gian tới, trên cả ba bình diện song phương, khu vực và quốc tế.
Tôi chuyển đến Tổng thống Donald Trump và nhân dân Hoa Kỳ thông điệp của Lãnh đạo và nhân dân Việt Nam là chúng tôi nhất quán coi trọng quan hệ với Hoa Kỳ, sẵn sàng hợp tác với Chính quyền Tổng thống Donald Trump phát huy các thành quả đáng tự hào của 20 năm quan hệ ngoại giao, và đưa quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ phát triển mạnh mẽ một cách ổn định, lâu dài trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên Hợp Quốc, luật pháp quốc tế; tôn trọng độc lập, chủ quyền, thể chế chính trị và con đường phát triển của nhau; hợp tác bình đẳng, cùng có lợi, đóng góp vào việc duy trì hoà bình, ổn định, phát triển ở châu Á-Thái Bình Dương.
Việt Nam có kế hoạch trao đổi về hiệp định thương mại mới với Hoa Kỳ không?
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Việt Nam đã ký kết Hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ năm 2001, sau đó hai bên tiến hành đàm phán và ký kết nhiều thoả thuận kinh tế. Các thỏa thuận này đã đi vào cuộc sống, hỗ trợ mạnh mẽ cho việc thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, quá trình cải cách kinh tế và hội nhập quốc tế của Việt Nam, cũng như góp phần hỗ trợ Việt Nam tham gia tích cực hơn trong việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và thế giới. Sau khi Hoa Kỳ rút khỏi TPP, hai bên đã tái khởi động Cơ chế hợp tác theo Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư (TIFA) để trao đổi, hợp tác giải quyết những vấn đề cùng quan tâm trong lĩnh vực kinh tế-thương mại. Hiện tại các cơ quan chức năng của Việt Nam và Hoa Kỳ đang tích cực trao đổi, hoàn thiện cơ chế hợp tác thương mại theo hướng hiệu quả, thuận tiện và đôi bên cùng có lợi.
Với chính sách chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, tham gia sâu vào các liên kết kinh tế quốc tế, Việt Nam đã và đang trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới liên kết kinh tế rộng lớn với 59 đối tác, trong đó có 15 thành viên của G20. Với tinh thần trên, Việt Nam sẵn sàng trao đổi với các nước trên thế giới, trong đó có Hoa Kỳ, về các hình thức hợp tác mới phù hợp nhằm thúc đẩy liên kết kinh tế-thương mại trên cơ sở công bằng, cùng có lợi. Đồng thời sẽ tiếp tục nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh-đầu tư trong nước, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có Hoa Kỳ, làm ăn tại Việt Nam.
Xin Ngài cho biết tầm quan trọng của quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ?
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Kể từ khi bình thường hóa quan hệ năm 1995, quan hệ kinh tế là một trong những điểm sáng, là trọng tâm và động lực của quan hệ song phương Việt Nam-Hoa Kỳ. Hiện nay Hoa Kỳ là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam. Do hai nước có nền kinh tế bổ trợ cho nhau, không cạnh tranh trực tiếp, quan hệ thương mại giữa hai nước gia tăng liên tục và nhanh chóng, từ mức 500 triệu USD năm 1995 lên gần 50 tỷ USD năm 2016, mang lại lợi ích cho cả Hoa Kỳ và Việt Nam. Việt Nam nhập khẩu nhiều hàng hóa, dịch vụ có hàm lượng vốn cao từ Hoa Kỳ và xuất khẩu nhiều mặt hàng Hoa Kỳ không còn sản xuất. Hoa Kỳ là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 8 tại Việt Nam với 815 dự án có tổng vốn đăng ký trên 10 tỷ đô la.
Tuy nhiên, tôi cho rằng quan hệ này còn chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu của cả hai bên; còn rất nhiều cơ hội hợp tác cho doanh nghiệp hai nước, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng-dầu khí, kết cấu hạ tầng, công nghệ cao, tài chính-ngân hàng, giáo dục-đào tạo, du lịch v.v… Trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 diễn ra mạnh mẽ nhanh chóng trên toàn cầu, các nội dung hợp tác kinh tế khác về khoa học-công nghệ, thúc đẩy sáng tạo trong kỷ nguyên số, v.v… là những lĩnh vực hai bên có thể khai thác hơn nữa.
Tôi khẳng định, hai bên còn rất nhiều tiềm năng để thúc đẩy hợp tác kinh tế, nâng cao tăng trưởng và tạo việc làm cho cả hai quốc gia. Đây cũng là một trong những chủ đề trọng tâm mà tôi sẽ trao đổi với Tổng thống Donald Trump. Trong chuyến thăm này, doanh nghiệp hai nước sẽ ký kết nhiều hợp đồng hợp tác kinh doanh với tổng trị giá hàng chục tỷ đô la.
Ngài có suy nghĩ gì trước quan điểm cho rằng Hoa Kỳ và các nước khác đang theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ?
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Tôi cho rằng tự do hóa thương mại, hội nhập và liên kết kinh tế vẫn là xu thế chủ đạo tại châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới. Minh chứng cho điều này là rất nhiều sáng kiến liên kết đã và đang được triển khai mạnh mẽ ở cấp độ khu vực, liên khu vực và toàn cầu. Có thể thời điểm này, việc theo đuổi các thỏa thuận tự do thương mại đa phương như TPP chưa được Hoa Kỳ ưu tiên. Chúng tôi tôn trọng quyết định của Hoa Kỳ, nhưng tôi tin là xu thế tự do hóa, liên kết kinh tế vẫn được Hoa Kỳ thúc đẩy trong các thỏa thuận song phương.
Việt Nam là một trong những nền kinh tế có độ mở cao trong khu vực (kim ngạch xuất nhập khẩu chiếm hơn 170% GDP), có quan hệ kinh tế thương mại với 230 quốc gia và vùng lãnh thổ, đã ký kết và đang đàm phán 16 hiệp định thương mại song phương và đa phương với 59 đối tác, trong đó có các nền kinh tế lớn nhất trên thế giới. Về đa phương, Việt Nam đã và đang tích cực, chủ động tham gia các cơ chế hợp tác kinh tế thương mại hàng đầu trong khu vực và liên khu vực, nổi bật là Cộng đồng ASEAN năm 2015 và chủ trì tổ chức Năm APEC Việt Nam 2017. Chúng tôi nhất quán và kiên trì tiến trình hội nhập quốc tế đi đôi với đẩy mạnh đổi mới toàn diện đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh để phát triển nhanh và bền vững.
Trong thời gian tới, các nước cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác và liên kết kinh tế nhằm tận dụng tối đa lợi ích do toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại và đầu tư đem lại, đồng thời giảm thiểu những tác động tiêu cực có thế có từ quá trình này. Với Hoa Kỳ, dù tiến trình liên kết kinh tế trong khu vực và trên thế giới diễn biến thế nào, Việt Nam vẫn nhất quán tăng cường hợp tác, làm sâu sắc hơn quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư hai nước trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng và đáp ứng nguyện vọng và lợi ích của nhân dân và doanh nghiệp hai nước.
Tôi mong rằng Hoa Kỳ sẽ phát huy hơn nữa các hoạt động hợp tác của mình, nhất là về kinh tế thương mại, đóng góp vào thịnh vượng chung của khu vực và thế giới.
