Chuyến bay định mệnh
Hãng hàng không Etopian Airlines xác nhận chiếc Boeing 737 của hãng từ Addis Ababa bị rơi vào sáng 10/3, khiến 157 người trên máy bay thiệt mạng. Thảm kịch này xảy ra chỉ sau vài tháng khi chuyến bay của Lion Air rơi xuống biển Java (Indonesia) hồi cuối tháng 10/2018, khiến 189 người trên máy bay tử nạn.
Vẫn chưa có manh mối nào về nguyên nhân gây ra thảm họa, cũng chưa có bằng chứng nào cho thấy hai sự cố này có mối quan hệ. Tuy nhiên, cả hai thảm họa hàng không này đều liên quan đến máy bay Boeing 737 MAX 8 - mẫu máy bay mới vừa được người khổng lồ hàng không Mỹ cho ra mắt truyền hình cách đây chưa đầy hai năm.
“Thật bất ngờ khi có một mẫu máy bay hoàn toàn mới đã bị sự cố đến hai lần chỉ trong một năm” - bà Mary Schiavo, một nhà phân tích hàng không của hãng CNN và là cựu Tổng thanh tra của Bộ Giao thông Mỹ cho biết - “Điều đó đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trong ngành hàng không”.
Nhiều người cũng quan tâm đến những điểm tương đồng giữa hai chuyến bay. Cả hai đều được vận hành bởi các hãng hàng không nổi tiếng với hồ sơ an toàn đáng thuyết phục.
Tuy nhiên, chuyến bay của Lion Air đã ngừng hoạt động chỉ 13 phút sau khi cất cánh, còn chuyến bay của hãng hàng không Etopian Airlines bị rơi chỉ sáu phút kể từ khi bắt đầu hành trình. Mặc dù chiếc máy bay của hãng hàng không Etopia không kịp cảm nhận những dao động mạnh mẽ ở độ cao như chuyến bay của Lion Air, nhưng nó đã bị mất độ cao và sau đó lấy lại độ cao trước khi rơi.
“Những điểm tương đồng với Lion Air là lớn, không thể phớt lờ”, bà Schiavo nói.
Chưa xác định nguyên nhân
Nguyên nhân của vụ tai nạn Lion Air vào tháng 10 được xác định là do một hệ thống an toàn mới được cài đặt trong máy bay MAX 8, được gọi là Hệ thống tăng cường đặc tính cơ động (MCAS), đã tự động kéo mũi máy bay xuống khi nó nhận được dữ liệu cho thấy đang có nguy cơ.
Trong chuyến bay đó, hệ thống tự động đã phản hồi dữ liệu bị lỗi. Theo dữ liệu này thì mũi máy bay đang bị nghiêng ở góc cao hơn so với trước, theo đó, cũng cảnh báo máy bay có nguy cơ bị chết động cơ.
Các phi công buộc phải tham gia vào một cuộc chiến vô vọng với các hệ thống tự động của máy bay, cố gắng đảo ngược một cú bổ nhào hoàn toàn không nên thực hiện sau khi cất cánh. Boeing cho rằng lẽ ra các phi công cần xác định hệ thống đang hoạt động và tắt nó đi.
“Sau tai nạn của Lion Air, tất cả các phi công lẽ ra đã được đào tạo về chức năng đó”, bà Schiavo nói thêm. “Boeing đã làm một điều rất bất thường đối với bất kỳ nhà sản xuất nào - họ đã gửi một bản tin khẩn cấp và nói với tất cả các hãng hàng không để bảo đảm họ đã đào tạo các phi công trong quy trình ngừng hoạt động”.
“Đây là một trong những điều không bao giờ nên xảy ra sau khi cất cánh”, bà Schiavo nói.
Vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận về việc liệu vấn đề tương tự có xảy ra trên chuyến bay của hãng hàng không Etopia hay không. “Có thể sẽ không có được manh mối cuối cùng trong hai hoặc ba năm tới, nhưng chúng tôi sẽ nhận được thông tin từ các hộp đen trên chuyến bay - điều mà tôi đoán sẽ khá dễ dàng để lấy lại - trong vài tuần nữa”, phóng viên chuyên về hàng không Richard Quest của CNN cho biết.
“Tại thời điểm này, có vẻ như một sự trùng hợp ngẫu nhiên rằng cả hai thảm họa xảy ra trên cùng một mẫu máy bay, nhưng chắc chắn rằng các nhà chức trách sẽ kiểm tra xem sự trùng hợp ngẫu nhiên đến mức nào, và liệu có những trường hợp chung giữa hai sự cố hay không”, bà cho biết.
Vấn đề là hai chiếc máy bay hoàn toàn của hai hãng hàng không rất có uy tín đã bị rơi. Hãng Air Etiopian là một hãng hàng không hoạt động rất tốt, chưa từng vướng mắc gì về vấn đề an toàn.
Kịch bản nào cho Boeing
Nếu các nhà điều tra phát hiện ra một nguyên nhân tương tự của hai vụ tai nạn, thì có lẽ Boeing sẽ phải gánh chịu một hậu quả đầy kịch tính.
“Chuyến bay của Lion Air là một vấn đề lớn đối với Boeing, nhưng họ đã cố gắng vượt qua nó”, bà Schiavo phân tích. “Họ đưa ra cảnh báo khẩn cấp về đào tạo, và ngành công nghiệp này lại tiếp tục tiến về phía trước. Tuy nhiên, với tai nạn thứ hai diễn ra trong chưa đầy nửa năm, tôi không nghĩ mọi người sẽ dễ dàng bỏ qua”.
MAX 8 có thể bị cấm bay nếu chính công ty hoặc chính phủ tìm thấy một liên kết giữa hai vụ tai nạn. Tốt hơn cả là Boeing tự mình tìm ra lỗi, nhưng nó sẽ tốn kém cho người khổng lồ hàng không này. Các hãng hàng không có máy bay MAX 8 trong đội bay của họ và những hãng đặt nhiều đơn hàng MAX 8 sẽ phải theo dõi sự phát triển của vụ việc này chặt chẽ hơn trong những ngày tới.
Theo báo cáo gần đây nhất của Boeing, 350 máy bay MAX đã được giao cho các hãng hàng không trên toàn thế giới. Hơn 4.661 chiếc đã được đặt hàng.
Chiếc máy bay bị rơi vào sáng 10/3 được giao cho Hãng hàng không Etopian vào tháng 11/2018. Đó là một trong năm máy bay MAX 8 đang hoạt động của hãng hàng không này; ngoài ra, một chiếc khác đã được đặt hàng.
