Tết miền Bắc là như vậy, còn người miền Trung và Nam có đón Tết như vậy không? Chúng ta hãy dạo quanh một vòng mảnh đất hình chữ S để cảm nhận được những đặc trưng đón Tết trên khắp ba miền nhé.
Miền Bắc
Từ xa xưa, người miền Bắc đã rất coi trọng Tết Nguyên Đán. Đây không chỉ là dịp để gặp gỡ, vui vầy, mà còn là dịp ôn lại những nghi thức, phong tục trịnh trọng để cầu mong một năm mới đầy an lành, may mắn.
Năm loại quả xuất hiện trong mâm cúng của người miền Bắc tượng trưng cho ngũ hành, sự đơm hoa kết trái, viên mãn, tròn đầy. Chuối xanh tượng trưng cho hành mộc, như bàn tay hứng lấy may mắn.
Quả phật thủ hay quả bưởi có màu vàng là hành thổ, với ý nghĩa đem phúc lộc đầy nhà. Các loại quả đỏ như cam, quýt, hồng là hành hỏa, quả trắng như roi, đào là hành kim và quả đen như mận, hồng xiêm, nho là hành thủy.
Người miền Bắc cũng rất coi trọng và cầu kỳ trong việc lựa chọn và chế biến mâm cỗ Tết. Các món ăn cũng được lựa chọn hợp với thời tiết lạnh dịp đầu xuân.
Một mâm cơm điển hình không thể thiếu các món như bánh chưng, giò, thịt gà, nem, canh măng, dưa hành... được bày biện đẹp đẽ, tinh tươm. Mâm cơm thể hiện sự quây quần, đủ đầy, mong ước có một năm mới no đủ, thịnh vượng.
Ngày đầu năm mới, các vùng phía Bắc Việt Nam có tục xông nhà hay xông đất, tức là chọn người đầu tiên đến nhà sau Giao thừa để lấy may.
Người được gia chủ mời xông đất thường là người hợp tuổi, khỏe mạnh, thành đạt, tốt tính. Người xông đất sẽ tới thăm nhà, cầu chúc gia chủ những điều tốt đẹp. Chính vì thế, người Bắc thường tránh đi chúc Tết vào sáng sớm, vì lo sẽ trở thành người xông nhà “bất đắc dĩ”, không hợp ý gia đình.
Màu hồng đỏ của hoa đào là một đặc trưng không thể thiếu trong dịp Tết đến của người miền Bắc. Loài hoa này vừa tạo không khí mùa xuân tươi vui, vừa có ý nghĩa xua đuổi tà ma, đem lại may mắn vào năm mới.
Loại đào được ưa chuộng nhất là đào bích với bông to, nhiều cánh, màu đậm. Ngoài ra, trong mỗi gia đình thường có thêm cây quất xum xuê. Người ta thường lựa cây có tán đẹp, đủ cả quả vàng, quả non, lá xanh mướt, hoa... tượng trưng cho sự trù phú, tài lộc, ăn nên làm ra.
Miền Trung
Với đặc điểm địa lý là nằm giữa chiều dài đất nước, có thể nói miền Trung là điểm giao thoa văn hóa, có nhiều phong tục giống miền Nam và miền Bắc, nhưng cũng nhiều truyền thống độc đáo. Như mọi miền, các phong tục này đều có ý nghĩa cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
Không cầu kỳ như miền Bắc hay có ý nghĩa đặc biệt như miền Nam, mâm ngũ quả của người miền Trung thường là có gì cúng nấy, chủ yếu là thành tâm dâng kính tổ tiên.
Tuy nhiên, họ không hay dùng chuối xanh (đắng, chát), mà thường lựa những loại quả ngọt ngào, tròn thơm để cầu mong một năm mới an vui, thuận lợi.
Mâm cỗ Tết của người miền Trung cũng khá giản dị. Họ cúng bánh chưng, nhưng ăn thì thường chọn bánh tét. Đĩa bánh tét dẻo thơm là một phần không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết.
Một số tỉnh, nhất là Huế, làm cơm khá cầu kỳ, đủ thức ngon, sơn hào hải vị. Tuy nhiên, phần lớn chọn các món đơn giản mà vẫn đủ đầy như gà, giò, miến nấu, dưa muối, các món cuốn, xào...
Người miền Trung có thể trưng mai vàng hoặc đào thắm, không câu nệ. Ngoài ra, người dân còn thường chọn thêm nhiều loại cây, hoa cảnh để bày trong nhà dịp Tết đến xuân về.
Miền Nam
Với người miền Nam, Tết là dịp để vui chơi, gặp gỡ, quây quần. Do đó, người dân không nặng nề về hình thức, chủ yếu là hướng đến không khí tưng bừng, vui tươi, cho năm mới nhiều tài lộc, thuận hòa, mọi sự hanh thông.
Với tâm hồn phóng khoáng, mâm ngũ quả của người miền Nam thường bày các loại quả chính là mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, đọc chệch thành “cầu vừa đủ xài”, với mong muốn có một năm mới nhiều tài lộc.
Các gia đình cho thêm quả sung - tượng trưng cho sự sung mãn về sức khỏe, tiền bạc. Ngoài ra, mâm còn có thêm các loại quả đẹp mắt như dưa hấu, táo, đào tiên...
Mâm cơm Tết của người miền Nam đơn giản nhưng vẫn không kém phần đủ đầy, ngon miệng. Phần lớn các món thường được nấu sẵn, chỉ việc này ra, trong đó không thể thiếu thịt kho tàu, bánh tét, chả nem và khổ qua dồn thịt.
Phụ nữ trong gia đình thường không tốn quá nhiều công sức cho mâm cơm, thay vào đó, họ dành thời gian làm đẹp, vui chơi, quây quần bên gia đình.
Khí hậu nắng ấm gần như quanh năm, người miền Nam thường trưng mai vàng rực rỡ mỗi độ Tết đến xuân về. Màu vàng tươi sáng của hoa mai là biểu tượng của sự vinh hiển, thành đạt, tài lộc.
Người dân thường chọn cây có nhiều nụ và lộc, vì hoa nở đúng lúc Giao thừa hay sáng sớm mùng Một sẽ mang lại nhiều may mắn, thịnh vượng và hạnh phúc cho gia đình trong năm mới.
