Thông tấn Anh ngày 31 tháng 10 dẫn lời Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho biết Nga đã sử dụng tên lửa hành trình 9M729 để tập kích nước này trong những tháng gần đây.
Một quan chức Ukraine giấu tên nói cuộc tập kích đầu tiên bằng tên lửa 9M729 diễn ra vào ngày 21 tháng 8, chưa đầy một tuần sau hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ ở Alaska. Sau đó, Nga đã tiến hành thêm 22 cuộc tấn công bằng loại vũ khí tối tân này.
Trong vụ phóng hôm 5 tháng 10, tên lửa 9M729 bay hơn 1.200 km để tập kích mục tiêu ở Ukraine. Theo Reuters, Nga hôm đó đã đánh trúng một tòa nhà ở làng Lapaiivka và tại hiện trường có hai mảnh vỡ tên lửa với ký hiệu 9M729, trong đó có một ống chứa dây cáp.
Chuyên gia Jeffrey Lewis tại Đại học Middlebury, cũng cho biết phần ống, động cơ và vỏ động cơ thu được tại hiện trường đều khớp với những gì ông dự đoán về hình dạng tên lửa 9M729. Nếu được xác nhận, đây sẽ là lần đầu tiên loại tên lửa này được triển khai để thực chiến.
Tên lửa 9M729 được thiết kế để phóng từ mặt đất do tập đoàn quốc phòng Nga NPO Novator phát triển, được cho là có thể khai hỏa từ bệ phóng của tổ hợp tên lửa Iskander. Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho biết, 9M729 có tầm bay 2.500 km và mang được đầu đạn hạt nhân hoặc thông thường.
Tướng John Hyten, người từng là chỉ huy Bộ Tư lệnh Chiến lược Mỹ, năm 2017 thừa nhận loại tên lửa hành trình này có thể đánh bại các lá chắn phòng thủ của Mỹ và đồng minh châu Âu, nhất là khi phóng với số lượng lớn.
9M729 cũng là loại vũ khí khiến chính quyền Tổng thống Donald Trump tức giận và quyết định rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm xa (INF) vào năm 2019, với cáo buộc Nga phát triển tên lửa có tầm bay gần 5.000 km, vi phạm quy định của hiệp ước.
Mỹ và Liên Xô ký INF năm 1987, trong đó cấm hai bên phát triển mọi loại tên lửa hành trình và đạn đạo phóng từ mặt đất có tầm bắn 500-5.500 km. Sau khi Liên Xô tan rã, Nga kế thừa hiệp ước INF.
Theo phân loại trong hiệp ước, tên lửa tầm trung có tầm bắn 1.000-3.000 km, còn tên lửa tầm xa có tầm bắn 3.000-5.500 km. Các loại tên lửa này nếu triển khai ở Nga có thể bao trùm phần lớn châu Âu.
Nga phủ nhận cáo buộc và khẳng định tên lửa này chỉ có tầm bắn 480 km, đồng thời chỉ trích Mỹ không tuân thủ hiệp ước khi đặt các tổ hợp Aegis Ashore có thể phóng tên lửa hành trình Tomahawk tại châu Âu.
"Việc Nga sử dụng dòng 9M729 bị INF cấm để tấn công Ukraine trong những tháng gần đây cho thấy Tổng thống Vladimir Putin thiếu tôn trọng Mỹ cũng như nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm chấm dứt xung đột tại Ukraine", Ngoại trưởng Sybiha cho hay.
Quan chức này nhấn mạnh Ukraine ủng hộ đề xuất hòa bình từ lãnh đạo Mỹ và cần gây áp lực tối đa để buộc Nga chấp nhận hòa bình.
Nhà ngoại giao Ukraine nói thêm rằng tăng cường hỏa lực tầm xa cho Ukraine sẽ giúp thuyết phục Nga chấm dứt chiến dịch, dường như đề cập lời kêu gọi trước đó về chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk tầm bắn tương đương với 9M729.
