Bí ẩn số lượng Tomahawk
Hãng CNN cho biết: "Ban tham mưu liên quân đã thông báo tóm tắt đánh giá của mình cùng Nhà Trắng vào đầu tháng này, ngay trước cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Zelensky".
Bộ Chiến tranh Mỹ đã xác định rằng việc cung cấp Tomahawk cho Kiev sẽ không gây tổn hại đến kho vũ khí hiện có. Tuy nhiên, nguồn tin không tiết lộ số lượng và thời điểm vũ khí này được chuyển giao.
Thông tin này khá bất ngờ bởi tuần trước, tại cuộc gặp với Tổng thư ký NATO Mark Rutte, ông Trump tuyên bố Mỹ không có ý định dạy các nước khác cách sử dụng Tomahawk, vì đây là một vũ khí rất phức tạp, đòi hỏi một năm huấn luyện để thành thạo.
Trước đó, ông đã nhiều lần tuyên bố rằng Washington cần chúng, bất chấp kho dự trữ lớn của chúng.
Vào ngày 23 tháng 10, Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố rằng phản ứng của Nga đối với các cuộc tấn công bằng tên lửa vào lãnh thổ của mình sẽ rất nghiêm trọng, "nếu không muốn nói là đáng kinh ngạc".
Trước đó, ông nhấn mạnh rằng Lực lượng Vũ trang Ukraine chỉ có thể tiến hành các hoạt động sử dụng vũ khí chính xác tầm xa với sự tham gia của quân đội các nước NATO.
Điều này đồng nghĩa với việc phương Tây sẽ can thiệp trực tiếp vào cuộc xung đột ở Ukraine, làm thay đổi đáng kể bản chất của cuộc xung đột và ngụ ý rằng Mỹ và các nước châu Âu sẽ rơi vào tình trạng chiến tranh với Nga.
Khó xoay chuyển cục diện
William Freer, chuyên gia thuộc tổ chức tư vấn Hội đồng Địa chiến lược có trụ sở tại Anh, đánh giá Tomahawk "sẽ mang lại lợi thế rất lớn cho nỗ lực của Ukraine nhằm tập kích mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga".
Cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Nga và Ukraine John Foreman có chung nhận định, cho rằng Tomahawk sẽ là "sự bổ sung tuyệt vời" cho kho tên lửa Ukraine.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khác và cả quan chức Ukraine tỏ ra thận trọng hơn. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Ukraine Oleksandr Merezhko cho rằng Tomahawk là vũ khí cực kỳ quan trọng mà nước này đang cần, song khẳng định không có loại vũ khí đơn lẻ nào đủ sức thay đổi cục diện chiến trường.
Giới chuyên gia ước tính Mỹ đã sản xuất tổng cộng hơn 9.000 tên lửa Tomahawk và hiện duy trì kho dự trữ 4.150 quả.
Tuy nhiên, Mỹ chỉ có thể cung cấp lượng nhỏ trong số này cho Ukraine, do cần phân bổ cho lực lượng sẵn sàng chiến đấu ở những khu vực như Trung Đông và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cũng như bảo đảm nguồn cung khi xung đột bùng phát.
Quân đội Mỹ những năm qua không mua thêm nhiều tên lửa Tomahawk, trong khi đã khai hỏa số lượng đáng kể. Lực lượng Mỹ đã phóng hơn 120 tên lửa Tomahawk trong số 200 quả được đặt hàng từ năm 2022. Lầu Năm Góc cũng chỉ đề xuất mua thêm 57 quả đạn Tomahawk cho năm tài khóa 2026.
Mỗi quả đạn Tomahawk có giá khoảng 2,5 đến 3 triệu USD tùy phiên bản. Giá thành tương đối cao và nhu cầu sử dụng của chính quân đội Mỹ khiến giới chuyên gia nhận định số lượng Tomahawk được chuyển cho Ukraine sẽ rất hạn chế, không đủ để duy trì những cuộc tấn công quy mô lớn để áp đảo phòng không Nga.
Stacie Pettyjohn, giám đốc chương trình nghiên cứu quốc phòng tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới (CNAS), nhận định Washington chỉ có thể chuyển 20-50 tên lửa Tomahawk cho Kiev. "Điều này sẽ không làm thay đổi đáng kể cục diện chiến trường", bà nêu quan điểm.
Một quan chức Mỹ và ba nguồn tin giấu tên đánh giá ý tưởng chuyển Tomahawk cho Ukraine là không khả thi, do số tên lửa hiện tại đã được giao cho Hải quân Mỹ và sử dụng cho mục đích khác.
Ngay cả khi Mỹ chuyển giao hàng chục tên lửa Tomahawk cho Ukraine, chưa rõ liệu chúng có đạt được hiệu quả như mong muốn hay không bởi năng lực phòng thủ Nga hoàn toàn khác với những quốc gia từng bị Mỹ tập kích bằng tên lửa Tomahawk.
Ngoài mạng lưới cảnh giới và những tổ hợp phòng không uy lực, quân đội Nga đã đúc rút nhiều kinh nghiệm và áp dụng hàng loạt cải tiến sau hơn 3 năm chiến sự, cho phép họ đánh chặn nhiều vũ khí hiện đại của phương Tây như tên lửa hành trình Storm Shadow/SCALP-EG.
"Tên lửa Tomahawk chắc chắn sẽ gây tổn hại cho Nga, nhưng thiệt hại sẽ là khá hạn chế. Liệu nó có buộc Nga rút khỏi Ukraine hay chấm dứt chiến sự không? Tôi nghi ngờ điều này", chuyên gia Marina Miron tại Đại học Hoàng gia London, nói.
