Việc di chuyển quân đội và hàng hóa quân sự ở châu Âu được cho là phức tạp bởi nhiều hạn chế ngăn cản lực lượng NATO di chuyển nhanh chóng trên khắp Lục địa già.
Ban lãnh đạo NATO lo ngại về các quy định hạn chế trao đổi và di chuyển thiết bị quân sự không chỉ giữa các nước châu Âu mà còn giữa các khu vực trong một quốc gia cụ thể (cụ thể là Đức), cho rằng thủ tục hành chính có thể trở thành rào cản nghiêm trọng nếu xảy ra xung đột.
Liên minh muốn thấy "Schengen quân sự" ở châu Âu, giống như Schengen chính trị , đảm bảo sự di chuyển liền mạch trên khắp châu Âu. (Schengen là một khu vực gồm 27 quốc gia châu Âu thực hiện chính sách "Khu vực tự do, an ninh, công lý" của Liên minh châu Âu).
Giáo sư Stevan Gajic, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Châu Âu ở Belgrade, nói: "Tôi không ngạc nhiên khi NATO đang tạo ra một Schengen".
"Tôi muốn nhấn mạnh rằng lần cuối cùng chúng ta có một khối Schengen châu Âu kiểu này là nước Đức thời Hitler và khi đó châu Âu bị chiếm đóng.
Và chúng ta có thể nói về điều tương tự vì các nước như Phần Lan đã vào NATO mà không có sự đồng ý của người dân của họ. Điều này đặc biệt đúng với người Phần Lan, vì họ có truyền thống trung lập lâu đời", Gajic cho biết.
Vấn đề Schengen quân sự được NATO nêu ra vào năm 2017 sau khi xác định ba loại rào cản khác nhau ở châu Âu: vật lý, pháp lý và quy định/hành chính.
Các rào cản vật lý họ muốn nói đến là cơ sở hạ tầng giao thông hiện có ở EU; các rào cản pháp lý liên quan đến quyền chủ quyền của các quốc gia châu Âu trong việc từ chối quân đội NATO tiếp cận lãnh thổ tương ứng của họ.
Các rào cản pháp lý được định nghĩa là bộ quy tắc gián tiếp cản trở hoạt động của liên minh, sự kiểm soát của cảnh sát, nghĩa vụ khai báo những gì được vận chuyển, cấm sử dụng những con đường cụ thể, v.v.
Tuy nhiên, ý tưởng về một khu vực đi lại tự do không nhận được nhiều sự ủng hộ vào thời điểm đó, nhưng hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine đã được NATO sử dụng để hồi sinh ý tưởng này bằng cách thổi bùng cái gọi là "mối đe dọa từ Nga".
Vào cuối tháng 11/2023, NATO đã cảnh báo các thành viên của mình rằng thủ tục hành chính hiện có sẽ là vấn đề trong trường hợp xảy ra xung đột giả định.
Trung tướng Alexander Sollfrank, người đứng đầu bộ chỉ huy hậu cần của NATO JSEC, tuyên bố với Reuters: "Chúng ta sắp hết thời gian. Những gì chúng ta không làm được trong thời bình sẽ không sẵn sàng trong trường hợp xảy ra khủng hoảng chiến tranh".
The Times tiết lộ, ban lãnh đạo liên minh hiện đang đàm phán về việc tạo ra các hành lang quân sự trên khắp châu Âu trong khuôn khổ hệ thống "Schengen quân sự"; kết quả của cuộc đàm phán có thể được công bố trước hội nghị thượng đỉnh tháng 7 của NATO tại Washington.
Gajic nói: "Tôi nghĩ rằng năm mà chúng ta đang ở, 2024, rất rủi ro vì NATO cảm thấy mối đe dọa hiện hữu với tư cách là một tổ chức quan liêu. Nếu ông Trump thắng cử, ông ấy có thể đưa Mỹ ra khỏi NATO".
Trong nhiệm kỳ tổng thống trước đó, Trump liên tục đặt câu hỏi về lý do căn bản đằng sau việc duy trì liên minh thời Chiến tranh Lạnh.
Theo Gajic, các nhà lãnh đạo NATO sẽ làm mọi thứ, kể cả mọi hình thức khiêu khích chống lại Nga, để ngăn Trump rời khỏi liên minh trong trường hợp ông giành chiến thắng.
Cựu tổng thống đã vượt xa các đối thủ của mình, nổi lên là người dẫn đầu Đảng Cộng hòa trong cuộc đua năm 2024.
Trong khi đó, Moscow liên tục cảnh báo NATO không nên sử dụng những lời lẽ khiêu khích để biện minh cho việc thành lập khối Schengen quân sự.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri nói hôm 24/1: "Liên minh luôn coi đất nước chúng tôi là một kẻ thù danh nghĩa. Giờ đây, họ công khai coi đất nước chúng tôi là một đối thủ rõ ràng. Tuyên bố này không gì khác hơn là thổi bùng căng thẳng ở châu Âu và sẽ gây ra hậu quả".
Ông Peskov cho biết Moscow sẽ có phản ứng thích hợp nếu đề xuất quân sự về Schengen trở thành hiện thực.
Gajic lưu ý rằng đây không phải là lần đầu tiên Nga bị coi là đối thủ để biện minh cho chủ nghĩa quân phiệt của Lục địa già.
"Những gì NATO đang tạo ra là rất nguy hiểm. Chúng ta sẽ xem điều này sẽ diễn ra như thế nào. Nhưng tôi nghĩ rằng động thái này là một động thái leo thang", Gajic nhấn mạnh.
Trong khi đó, NATO đã khởi động cuộc tập trận Steadfast Defender 2024 trong tháng này - cuộc tập trận lớn nhất trong nhiều thập kỷ với sự tham gia của khoảng 90.000 quân từ 31 đồng minh và Thụy Điển.
Cuộc tập trận nhằm mục đích thể hiện khả năng của NATO trong việc "triển khai lực lượng nhanh chóng từ Bắc Mỹ và các khu vực khác của liên minh để tăng cường phòng thủ cho châu Âu". Cuộc tập trận sẽ kéo dài đến ngày 31 tháng 5 và sẽ diễn ra tại nhiều khu vực khác nhau của châu Âu.
Theo Gajic, thời điểm diễn ra các cuộc đàm phán khu vực Schengen quân sự trong bối cảnh các cuộc tập trận đang diễn ra không hề ngẫu nhiên.
Clip chiến đấu cơ Su-34 Nga tấn công trong chiến dịch đặc biệt. |
