Như hầu hết các vua chúa phương Đông, Shogun cũng có hậu cung và nghĩa vụ tạo ra người kế vị. Vì “nghĩa vụ chính trị” này, họ sẵn sàng trả bất cứ cái giá nào, bao gồm cả sự riêng tư cơ bản nhất.
Hậu cung - Ōoku
Người sáng lập kiêm Shōgun đầu tiên của Mạc phủ Tokugawa là Lãnh chúa Tokugawa Ieyasu (1543 - 1616). Sau khi Shōgun Ieyasu thoái vị vào năm 1623, con trai thứ 3 của ông là Tokugawa Hidetada (1579 - 1632) đã kế nhiệm, cho xây dựng Ōoku, hậu cung bên trong Lâu đài Edo và trao quyền điều hành cho Oeyo (1573 - 1626), chính thất của mình.
Với tư cách người đứng đầu Ōoku, Phu nhân Oeyo đã thiết lập hệ thống luật lệ riêng nhằm tách biệt Ōoku với thế giới bên ngoài. Về cơ bản, Ōoku là khu vực cư trú của các nữ nhân có quan hệ với Shōgun, bao gồm cả quan hệ huyết thống (mẹ, con) lẫn quan hệ hôn nhân (thê, thiếp). Họ không được phép tự ý rời khỏi Ōoku và gần gũi với các nam nhân khác ngoài Shōgun.
Suốt 200 năm tồn tại, Ōoku là sự bí ẩn và nỗi hiếu kỳ đối với người bên ngoài. Tuy nhiên, dựa vào các cuộc phỏng vấn được thực hiện vào năm 1890 – 1891 với các cựu tùy tùng, quan chức Mạc phủ, tư liệu Nhật Bản đã có những tường thuật trực tiếp và sống động về đời sống bên trong Ōoku.
Một trong các tường thuật chi tiết nhất đến từ một cựu chủ quản Ōoku, Minoura Hanako, người phục vụ dưới thời Shōgun Tokugawa Ieyoshi (1793 - 1853).
Theo lời kể của bà, chuyện phòng the của Shōgun không xuất phát từ tình yêu hay ham muốn thể xác mà từ nghĩa vụ tạo ra người thừa kế. Để hoàn thành nghĩa vụ này, cả Shōgun lẫn các thê, thiếp đều phải chuẩn bị kỹ càng và trải qua rất nhiều thủ tục.
 |
| Phòng ngủ của Shōgun rất hẹp, người đứng canh bên ngoài có thể nghe rõ mọi động tĩnh. Ảnh: Nippon.com |
Nghiêm ngặt và không chút riêng tư
Quy trình “tạo ra người kế vị” bắt đầu bằng việc Shōgun đưa ra lời thông báo sẽ đến Ōoku. Rất có thể là trong lời thông báo này, ông cũng chỉ định luôn người thiếp mà mình muốn qua đêm cùng.
Người nhận lời thông báo từ Shōgun là Otogibōzu, chủ quản Ōoku. Otogibōzu thường là những phụ nữ lớn tuổi, giàu kinh nghiệm chính trị, xã hội và là bạn đồng hành của những cá nhân có địa vị cao, thậm chí có người còn là nhũ mẫu của Shōgun. Các Otogibōzu cũng thường phải cạo trọc đầu, ăn mặc giản dị như ni cô, một số người còn lãnh trách nhiệm chủ động tìm kiếm và tuyển thê, thiếp cho Shōgun.
Sau khi nhận được thông báo từ Shōgun, Otogibōzu chuyển lời tới người thiếp được lựa chọn. Người này lập tức chuẩn bị thị tẩm bằng cách tắm rửa sạch sẽ, thay kimono màu trắng và búi lại tóc bằng lược thay vì trâm cài thông thường vì phòng ngủ của Shōgun cấm các vật dụng nguy hiểm.
Phòng ngủ bên trong Ōoku của Shōgun được gọi là Okozashiki. Nó có 2 cửa thông với 2 hành lang bao quanh là hành lang chuông trên và hành lang chuông dưới. Cả 2 cánh cửa của Okozashiki đều được khóa kín.
Khi Shōgun đi vào qua hành lang chuông trên, ổ khóa được mở ra và chiếc chuông gắn trên cánh cửa rung lên, báo hiệu sự xuất hiện của ông. Khi Shōgun rời đi qua cánh cửa mở ra hành lang chuông dưới, chiếc chuông gắn trên cửa cũng rung lên, báo hiệu ông đã rời đi.
Bên trong Okozashiki là 2 bộ chăn, gối, đệm được trải sẵn. Theo ghi chép, diện tích của Okozashiki khá hẹp, chỉ dài 2 ken, tức là 3,64m. Hành lang chuông trên và hành lang chuông dưới cũng vậy, chỉ rộng 1 ken, tức 1,82m.
Trước khi bước vào Okozashiki, người thiếp phải đi qua phòng chờ gọi là Tsugi no ma nằm bên cạnh. Tại đây, họ trải qua cuộc rà soát thân thể cặn kẽ nhất do Otogibōzu đích thân thực hiện, nhằm đảm bảo không mang trên người bất cứ vật dụng nguy hiểm nào. Ngay cả mái tóc đã được chải và cài lược cẩn thận cũng bị xổ ra, kiểm tra kỹ càng rồi mới cho búi lại.
Shōgun vào Okozashiki trước và đợi người thiếp. Khi cả 2 đã yên vị trong Okozashiki, Otogibōzu và các thị tùng đóng cửa lại, đứng canh gác ở bên ngoài. Vì phòng Okozashiki nhỏ và hành lang bao quanh cũng rất hẹp, họ có thể nghe ngóng được mọi động tĩnh từ bên trong.
 |
| Trước khi bước vào phòng ngủ của Shōgun, người thiếp phải trải qua quy trình rà soát thân thể vô cùng gắt gao. Ảnh: Nippon.com |
Otogibōzu và thị tùng đứng canh bên ngoài Okozashiki xuyên đêm. Sự hiện diện của họ đóng vai trò cảnh cáo người thiếp, ngăn cản hành vi “thì thầm bên gối” với mục đích dụ dỗ Shōgun đưa ra lời hứa hẹn để cho con trai (nếu được thụ thai) của mình trở thành người kế vị.
Sáng ra, Otogibōzu sẽ báo cáo lại tất cả mọi chuyện cho chính thất của Shōgun, người đứng đầu Ōoku biết. Nếu thụ thai, người thiếp được chăm sóc và giám sát chặt chẽ. Nếu chưa được thụ thai, họ tiếp tục chờ lần sủng hạnh sau.
Có một điểm đặc biệt là các thị tùng phục vụ Okozashiki đều là người từng “qua đêm” với Shōgun. Theo lý giải của Giáo sư lịch sử Yamamoto Hirofumi (Đại học Tokyo), lý do họ được chọn là để tăng cường chất lượng giám sát. So với những người khác, họ có động cơ cao hơn để ngăn chặn bất cứ hành vi, lời lẽ phá lệ nào từ người thiếp vốn cũng là tình địch.
Đối với chính thất của Shōgun, thủ tục vào Okozashiki có nới lỏng hơn, nhưng “chuyện vợ chồng” vẫn phải dưới sự theo dõi của Otogibōzu và thị tùng. Tựu trung, đời sống “phòng the” của Shōgun vô cùng gò bó, gần như không có chút riêng tư nào.
Tuy nhiên, đối với cả Shōgun và các thê, thiếp, đây là cái giá thích đáng phải trả, vì tạo ra người thừa kế cũng là một phần của chính trị. Vì thế, không ai kêu ca hay đấu tranh đòi thay đổi mà nghiêm túc tuân thủ suốt thời Mạc phủ Tokugawa.
