Quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ: Hóa giải hận thù

GD&TĐ - Trong những năm gần đây, quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ (TNK) đã trải qua những khúc trầm với đỉnh điểm là khủng hoảng song phương sau khi máy bay TNK bắn hạ máy bay ném bom của Nga tại Syria tháng 11/2015. 

Quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ: Hóa giải hận thù

Tuy nhiên cũng kể từ đó đến nay, 2 quốc gia láng giềng đều nỗ lực “xóa thù thành bạn” đơn giản vì cả 2 đều có lợi ích lớn trong một mối quan hệ liên minh…

Xích lại gần nhau – mong muốn từ 2 phía

Một mối quan hệ bạn bè và đối tác với Ankara mang lại nhiều lợi ích cho Moscow cả về quân sự và kinh tế.

Trước tiên, Hải quân Nga có thể tiếp cận một cách ổn định các eo biển của TNK – Bosphorus và Dardanelles – kết nối Biển Đen với Địa Trung Hải.

Thứ hai, TNK là một trong những cường quốc tại khu vực Biển Đen. Một mối quan hệ liên minh Nga – TNK về lí thuyết sẽ bảo đảm an ninh và ổn định trong khu vực, bao gồm cả Crưm.

Thứ ba, một liên minh với TNK và Iran có thể bảo đảm bình định Syria, hòa bình ổn định trong khu vực và sự hiện diện của Nga tại Trung Đông.

Thứ tư, việc “bắt tay” với Ankara sẽ triệt tiêu khả năng NATO và Mỹ “mượn tay” TNK gây áp lực với Nga.

Thứ năm, TNK có mối quan hệ văn hóa và lịch sử với người gốc TNK sống tại Caucasus và Trung Á. Một liên minh với Ankara sẽ giúp Moscow nâng tầm ảnh hưởng trên vùng lãnh thổ trải rộng từ Biển Caspia tới Mông Cổ.

Ở chiều ngược lại, TNK cũng nhận thức rõ lợi ích từ mối quan hệ đối tác với Nga.

Mặc dù TNK vẫn trong tiến trình đàm phán gia nhập Liên minh châu Âu (EU), nước này đã không tham gia sắc lệnh trừng phạt Nga của EU và Mỹ và thẳng thắn nêu lí do là tổn hại nền kinh tế.

TNK nằm trong 10 nước ngập khẩu lúa mì của Nga cùng với Ai Cập, Bangladesh, Azerbaijan và một số nước khác. Hiện Nga vẫn cấm nhập khẩu nhiều nông sản của TNK (áp đặt sau vụ TNK bắn hạ máy bay Nga) nhưng đã dỡ bỏ một phần và TNK hy vọng Nga sẽ sớm dỡ bỏ trừng phạt này mở cửa cho hàng loạt sản phẩm như thịt đông lạnh, nho, táo, lê, dâu, dưa chuột của TNK…

Một nguồn tài chính lớn mà Nga mang đến cho nền kinh tế TNK là ở ngành du lịch. Việc bình thường hóa quan hệ sau khủng hoảng bắn máy bay Nga tháng 11/2015, số du khách Nga đến TNK tăng nhanh, từ mức 44.778 khách tháng 7/2016, đã tăng 403% lên 763.727 khách vào tháng 6/2017.

Quan hệ mang tính nền tảng

Trong khi quan hệ chính trị thường bất ổn và môi trường chính trị có thể thay đổi trong chớp mắt, thì có những nền tảng hợp tác có thể bảo đảm quan hệ đối tác trong nhiều thập kỉ.

Nga và TNK có tiềm năng đối tác quân sự và chiến lược. Moscow và Ankara hiện đang trong giai đoạn cuối đàm phán bàn giao hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 hiện đại do Nga chế tạo cho TNK.

Một hệ thống tên lửa là thứ mà một quốc gia phát triển trong nhiều thập kỉ. Ví dụ nhiều quốc gia Ả Rập vẫn sử dụng hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không từ thời Xô viết, hay chiến đấu cơ từ thời Xô viết vẫn đang trong biên chế. Sự hợp tác kĩ thuật và quân sự như vậy vẫn tồn tại thậm chí 25 năm sau khi Liên Xô tan rã.

Thêm nữa, năm 2010, Moscow và Ankara kí thỏa thuận xây dựng và hợp tác nhà máy điện hạt nhân Akkuyu (NPP) tại Nam TNK. Đây là dự án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới thực hiện theo mô hình BOO, theo đó Nga sẽ xây dựng, làm chủ và điều hành nhà máy. Năng lượng hạt nhân là một lĩnh vực khác mà 2 nước có thể xây dựng quan hệ đối tác lâu dài ít nhất 50 đến 70 năm.

Nga cũng tăng nguồn cung năng lượng cho TNK. Ví dụ xuất khẩu gas tự nhiên của Nga sang TNK tăng 22% kể từ đầu năm.

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ