Xác ướp ngàn năm và ngôi mộ bị che giấu dưới lòng thành phố
Một nhóm công nhân thi công hệ thống dẫn khí đốt tại thủ đô Lima, Peru vừa phát hiện 2 ngôi mộ chưa từng được ghi nhận trước đó trong quá trình mở rộng mạng lưới hạ tầng của thành phố.
Một trong 2 ngôi mộ hoàn toàn trống rỗng, nhưng ngôi mộ còn lại chứa hài cốt của một cá nhân được cho là đã tồn tại hơn 1.000 năm.
Các nhà khảo cổ học nhận định rằng xác ướp này có thể thuộc về một nền văn minh có niên đại trước cả Đế chế Inca – đế chế từng thống trị Peru cho tới khi người Tây Ban Nha xâm lược vào thế kỷ 16.
Thi thể được tìm thấy trong tư thế ngồi, 2 chân co sát vào ngực và được quấn trong một tấm vải rách. Nhóm chuyên gia hiện vẫn đang tiếp tục làm sạch xác ướp, và danh tính của người này vẫn chưa được xác định.
Bên cạnh xác ướp, các nhà khảo cổ còn phát hiện 4 bình gốm và 3 hiện vật làm từ vỏ quả bí.
Nhà khảo cổ học José Aliaga nói với hãng tin Reuters: “Các bằng chứng vật chất cho thấy đây có thể là một ngôi mộ thuộc văn hóa Chancay, có niên đại từ khoảng 1.000 đến 1.200 năm trước.”
Những bí ẩn chưa lời giải về người Chancay và các phát hiện khác tại Lima
Trước khi đế chế Inca trỗi dậy, khu vực ngày nay là Lima từng là nơi sinh sống của người Chancay – một thế lực khu vực nhỏ tồn tại từ năm 1.000 đến khoảng 1.470 sau Công nguyên.
Những hiểu biết hiện tại về người Chancay phần lớn đến từ các đồ gốm đặc trưng của họ, trong đó có các bình uống nước chạm khắc hình mặt người hoặc những búp bê nhỏ được đặt trong các ngôi mộ.
Một trong những bình gốm mang hình người như vậy cũng đã được tìm thấy trong ngôi mộ mới khai quật.
Ông Aliaga nhận định sự hiện diện của nhiều hiện vật gốm giá trị trong mộ cho thấy khả năng cao nơi đây là một phần của một khu nghĩa trang lớn hơn.
“Chúng tôi có thể đang đứng ngay trên một nghĩa trang thời tiền Tây Ban Nha, vì chỉ cách đây một góc phố, chúng tôi cũng đã phát hiện thêm một mộ táng khác,” ông nói.
Điều đặc biệt ở phát hiện lần này là vị trí xác ướp được tìm thấy – ngay bên dưới một con phố đông đúc của thủ đô Lima, chỉ cách cổng một ngôi nhà dân khoảng 2 mét.
Tuy nhiên, Lima không xa lạ với những phát hiện khảo cổ như thế này.
Những cư dân đầu tiên của khu vực này là các ngư dân và thợ săn phát triển nông nghiệp cách đây khoảng 10.000 năm. Do đó, thành phố Lima ngày nay dày đặc các di tích của nền văn minh tiền Inca, Inca và Tây Ban Nha.
Việc tìm thấy di chỉ khảo cổ phổ biến đến mức hầu hết các công ty xây dựng đều thuê nhà khảo cổ khi thi công ngầm.
Công ty phân phối khí đốt Cálidda – đơn vị phát hiện xác ướp lần này – cho biết họ đã ghi nhận hơn 2.200 phát hiện khảo cổ trong quá trình hoạt động.
Ông Aliaga cho biết: “Lima là thủ đô duy nhất ở khu vực Mỹ Latinh nơi các phát hiện khảo cổ diễn ra gần như trong mọi dự án dân sự.”
Ông Pieter Van Dalen, Trưởng khoa Khảo cổ tại Đại học Peru – người không tham gia vào phát hiện này – cho rằng: “Việc phát hiện di tích khảo cổ trên bờ biển Peru, đặc biệt là ở Lima, là điều rất phổ biến, chủ yếu là các di tích liên quan đến chôn cất như mộ, địa táng, và trong số đó có cả xác ướp.”
Tại khu khảo cổ Cajamarquilla ở phía đông Lima, các nhà khảo cổ cũng từng phát hiện nhiều xác ướp – gồm một số được cho là nạn nhân của nghi lễ hiến tế.
Trong một ngôi mộ cách đây 1.200 năm, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy sáu xác ướp trẻ em được quấn chặt trong vải, nằm cùng mộ với một người đàn ông có thể là quý tộc, ở độ tuổi 35–40 lúc qua đời.
Giới khảo cổ học cho rằng các nền văn hóa tiền Inca không xem cái chết là kết thúc, mà là bước chuyển sang một giai đoạn khác. Linh hồn của người chết được xem là hộ mệnh, và những đứa trẻ có thể đã bị hiến tế để đi cùng người quý tộc sang thế giới bên kia.
Người được cho là quý tộc này được chôn trong tư thế bào thai, tay che mặt và bị trói bằng dây thừng. Một xác ướp khác cũng được tìm thấy tại đây trong tình trạng bị buộc hoàn toàn theo cách tương tự.
Theo các nhà nghiên cứu, xác ướp này có niên đại từ 1.200–800 năm trước và thuộc một nền văn hóa tiền Inca phát triển dọc theo vùng bờ biển và núi non Peru.
Cách bố trí tang lễ đặc biệt này có thể phản ánh một truyền thống chôn cất độc đáo tại địa phương.
