Phân tử “lạ” trên vệ tinh sao Thổ

GD&TĐ - Trên vệ tinh Titan – vệ tinh lớn nhất của sao Thổ, các nhà khoa học phát hiện các phân tử “lạ” mà trước đó chưa ai thấy chúng trong bất kỳ bầu khí quyển nào khác.
Vệ tinh Titan.
Vệ tinh Titan.

Vệ tinh Titan càng ngày càng kỳ lạ. Trong khí quyển của nó, các nhà thiên văn học phát hiện ra cyklopropenylidene (C3H2), một loại hợp chất hóa học rất hiếm dựa trên carbon.

Hợp chất này có hoạt tính mạnh đến mức nó chỉ tồn tại trên Trái đất trong điều kiện phòng thí nghiệm.

Cyklopropenylidene hiếm đến mức từ trước tới nay nó chưa bao giờ được phát hiện trên các hành tinh khác (trừ Trái đất) của Hệ Mặt trời.

Nơi duy nhất mà hợp chất này tồn tại ổn định là khoảng không gian liên sao trống rỗng và lạnh lẽo.

“Chúng tôi nghĩ về Titan như một phòng thí nghiệm thực sự, nơi chúng tôi có thể quan sát thấy cơ chế hóa học tương tự như Trái đất cổ đại, khi sự sống bắt đầu phát triển trên đó” - bà Melissa Trainer, nhà sinh học thiên văn ở Trung tâm Điều khiển các chuyến bay vũ trụ Goddard của NASA, cho biết như vậy.

Vào năm 2027, tàu thăm dò vũ trụ Dragonfly sẽ được phóng lên Titan với mục đích nghiên cứu kỹ lưỡng vệ tinh này.

“Chúng ta sẽ tìm kiếm các phân tử lớn hơn C3H2, tuy nhiên chúng ta phải biết được điều gì đang diễn ra trong khí quyển, để hiểu các phản ứng hóa học dẫn đến sự hình thành các phân tử này” – bà Melissa Trainer nói.

Cyclopropenylidene thậm chí còn được các nhà khoa học NASA mô tả là “một phân tử nhỏ rất kỳ lạ”. Hợp chất này không thể tồn tại lâu trong khí quyển vì nó rất dễ phản ứng và nhanh chóng tạo thành các phân tử phức tạp hơn.

Trong không gian liên sao, C3H2 không có nhiều “bạn đồng hành” để phản ứng nên nó có thể “nhởn nhơ” một mình trong thời gian dài.

Tuy nhiên, Titan là nơi khác biệt với không gian liên sao. Nó chứa đầy các hồ và các đám mây hydrocacbon, với bầu khí quyển chủ yếu là nitơ cùng một ít methane.

Khí quyển của Titan dày gấp 4 lần khí quyển Trái đất và bên dưới khí quyển Titan có thể có một đại dương nước mặn khổng lồ.

Năm 2016, nhóm nghiên cứu do nhà khoa học hành tinh Conor Nixon ở Trung tâm Điều khiển các chuyến bay vũ trụ Goddard của NASA dẫn đầu đã sử dụng hệ thống kính viễn vọng ALMA ở Chile để nghiên cứu khí quyển của Titan.

Các nhà khoa học đã phát hiện các phân tử hữu cơ ở phần trên của khí quyển Titan. Họ xác nhận những phân tử đó là cyklopropenylidene. Cho đến nay, bí ẩn chưa được giải đáp vẫn là tại sao C3H2 lại xuất hiện trên Titan và không xuất hiện ở nơi khác.

Cyclopropenylidene được quan tâm đặc biệt vì nó là phân tử vòng. Ba nguyên tử carbon của cyclopropenylidene hợp nhất với nhau để tạo thành một vòng.

Mặc dù bản thân cyclopropenylidene không đóng vai trò sinh học, nhưng các bazơ nitơ của các nucleotide DNA và RNA dựa trên cùng các vòng phân tử sinh học.

Phân tử càng nhỏ thì khả năng tạo thành các hợp chất khác càng lớn. Trước đây, các nhà khoa học cho rằng, benzen (C6H6) là phân tử vòng nhỏ nhất được tìm thấy trong bất kỳ bầu khí quyển nào (kể cả khí quyển Titan). Tuy nhiên, hóa ra, cyclopropenylidene là phân tử còn nhỏ hơn.

Theo Nauka
Sinh viên Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM trong một giờ học ở phòng thí nghiệm. Ảnh: NTCC

Dốc sức cho 'học kỳ 3'

GD&TĐ - Từ đầu tháng 6, hàng loạt trường đại học (ĐH) bắt đầu tổ chức học kỳ 3 (thường gọi là học kỳ hè) cho sinh viên có nhu cầu học lại, học vượt.
Huấn luyện viên Carlo Ancelotti.

Real Madrid: 'Chậm chân là… chết'

GD&TĐ - Thua Man City ở bán kết Champions League và sự trỗi dậy của đế chế Barcelona tại La Liga buộc Real Madrid phải đẩy nhanh quá trình tái thiết.
Sinh viên tìm hiểu việc làm tại ngày hội "Sinh viên và doanh nghiệp năm 2023" tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG TPHCM.

Sinh viên tìm việc trong dịp hè

GD&TĐ - Hàng trăm sinh viên tìm hiểu thông tin, cọ xát thực tế tại các doanh nghiệp nhằm tìm kiếm việc làm, cơ hội thực tập trong hè.
Một sinh viên đang hái lượm hoa oải hương khuôn viên Đại học Colorado ở Boulder. Ảnh: Ethan Welty, Atlasobscura.com

Hái lượm ở… đô thị

GD&TĐ - Thành phố là nơi chẳng có gì miễn phí nhưng, nếu những cây xanh cũng là cây ăn được thì sao?
Các cột mốc phát triển ở trẻ chỉ là quy ước văn hóa, không phải tiêu chuẩn phổ quát. Ảnh: Getty Images

Trẻ em và… cột mốc

GD&TĐ - Các bậc cha mẹ tin tưởng, trẻ em cũng có các cột mốc phát triển, giống như người lớn có các cột mốc cuộc đời.
Đại biểu Ban Giám hiệu Trường Tiểu học Vũ Xuân Thiều và lãnh đạo các phòng ban UBND quận Long Biên chúc mừng nhạc sĩ Hoàng Long và Hoàng Lân. Ảnh: NTCC

Truyền cảm hứng yêu người…

GD&TĐ - Luôn nở những nụ cười trên môi, nhạc sĩ Hoàng Long và Hoàng Lân cùng ân cần nhắc nhớ lại bao kỷ niệm xúc động về ngày đầu các ông đến với âm nhạc.