94 nghìn người Việt chết vì ung thư mỗi năm
Mới đây, tại “Diễn đàn chuyên gia ung thư các nước Đông Dương” Giáo sư Trần Văn Thuấn – Giám đốc Bệnh viện K trung ương đưa ra báo cáo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong khoảng 57 triệu trường hợp tử vong năm 2008 có 36 triệutrường hợp là do bệnh không lây nhiễm (chiếm 63%).
GS Thuấn nhấn mạnh, ung thư – một trong những nguyên nhân gây tử vong cao do bệnh không lây nhiễm đang trở thành gánh nặng lớn tại các quốc gia trên thế giới, đặc biệt với các nước nghèo, các nước đang phát triển.
Tại Việt Nam, gánh nặng ung thư ngày càng gia tăng trên phạm vi cả nước và đòi hỏi sự quan tậm đặc biệt của toàn xã hội.
Theo số liệu của Ghi nhận ung thư toàn cầu (GLOBOCAL) và ước tính của ghi nhận ung thư Việt Nam, mỗi năm Việt Nam có hơn 126.000 ca mắc mới và khoảng 94.000 người tử vong vì ung thư. Phần lớn người bị bệnh ung thư đến khám và điều trị ở giai đoạn muộn nên việc điều trị càng khó khăn và tốn kém.
Theo GS Thuấn, 5 loại bệnh ung thư thường gặp hiện nay ở nam giới đó là ung thư phổi, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư đại trực tràng, ung thư dạ dày và ung thư gan,
Ở nữ giới đứng đầu là ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư phổi và ung thư dạ dày. Hiện nay ở hai giới đáng báo động nhất đó là ung thư phổi, ung thư đại trực tràng và ung thư dạ dày.
Ở người bình thường, các tế bào của cơ thể sinh sôi để giữ cho cơ thể khoả mạnh, hoạt động tốt. Các tế bào chết sẽ có tế bào mới thay thế nhưng tế bào ung thư tăng trưởng không theo an bài, sinh sôi nảy nở không ngừng trở thành tế bào bất tử. Các tế bào tích tụ lại thành khối u bướu.
Ung thư có rất nhiều loại, mỗi bệnh có những biểu hiện khác nhau. Dấu hiệu và triệu chứng sẽ phụ thuộc vào ung thư ở bộ phận nào và độ lớn của khối ung thư ảnh hưởng lên các bộ phận nội tạng của cơ thể cũng như tế bào.
Các triệu chứng ban đầu của ung thư có thể khá chung chung và không rõ rệt. Nguyên do là tế bào ung thư sử dụng nhiều năng lượng của cơ thể cung cấp, hoặc chúng tiết ra những chất thay đổi quá trình hấp thụ năng lượng của cơ thể từ thức ăn.
Bệnh nhân ung thư xạ trị tại BV K Tân Triều (Ảnh: Thùy Linh/Báo Lao Động)
9 dấu hiệu cần nhớ
PGS.TS Lê Văn Quảng – Phó Giám đốc BV K Trung ương, Chủ nhiệm Bộ môn Ung thư – Đại học Y Hà Nội cho biết, việc sàng lọc và phát hiện sớm ung thư rất quan trọng nhưng hiện nay người Việt đa số phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. PGS Quảng đã đưa ra 9 gợi ý dấu hiệu khuyến cáo người dân cần đi kiểm tra sức khoẻ ngay.
1. Ho kéo dài (gợi ý ung thư phổi) các đợt ho kéo dài và không thuyên giảm gây cho người bệnh nhiều phiền toái. Loại trừ ho do cảm lạnh, cúm và các bệnh dị ứng, đôi khi ho do một tác dụng phụ của thuốc. Ho kéo dài được định nghĩa là kéo dài hơn ba hoặc bốn tuần
2. Tiết dịch bất thường (ung thư vú, ung thư cổ tử cung). Theo một số nghiên cứu cho biết, chảy máu âm đạo ở thời kỳ mãn kinh có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh như ung thư cổ tử cung, ung thư nội mạc tử cung và ung thu buồng trứng.
PGS.TS Lê Văn Quảng.
3. Đi ngoài ra máu (ung thư đại trực tràng) có thể phân biệt đi ngoài ra máu, nếu chảy máu do trĩ là triệu chứng đi ngoài ra máu tươi ngay sau khi đi ngoài. Máu do ung thư đại trực tràng như máu gà cắt tiết phủ lên trên phân.
Khi đi ngoài ra máu lẫn với nhầy trong phân thì phải nghĩ tới ung thư đại tràng do máu chảy. Ở niêm mạc vùng ung thư có thể bị viêm nên tiết nhầy.
4. Rối loạn tiêu hóa kéo dài, thay đổi thói quen đại tiện (ung thư đường tiêu hóa và ung thư tiết niệu).
Đại tràng là nơi chứa phân, bài tiết phân trong quá trình tiêu hóa nên ở giai đoạn sớm, người bị ung thư đại tràng thường hay bị chứng rối loạn đại tiện, bài tiết phân như: đi táo, đi lỏng thất thường, hôm thì táo hôm thì lỏng hoặc có thời gian đi lỏng kéo dài, có thời gian táo bón kéo dài cần đi kiểm tra ngay để phát hiện được sớm bệnh.
5. Đau nửa đầu , ù tai (ung thư vòm họng). Do tai – mũi – họng có mối liên hệ với nhau chính vì vậy những bệnh nhân mắc ung thư vòm họng cũng sẽ gặp phải triệu chứng khá điển hình, đó là suy giảm thính lực, ù tai, nhức đầu một bên.
6. Nói khó, nuốt vướng (ung thư thanh quản thực quản), khi có cảm giác nuốt nghẹn, nuốt vướng trong thời gian kéo dài mọi người nên đi khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo nguy cơ mắc bệnh.
Rất nhiều người khi được chẩn đoán ung thư thực quản đều tỏ ra khá ngạc nhiên và cho biết họ đã có triệu chứng nuốt vướng đã xuất hiện được một thời gian khá dài trước đó.
7. Nổi u cục bất thường (ung thư phần mềm). Khối u thường cứng, ít di động, bản thân nó không đau nhưng có thể gây đau ở tổ chức chung quanh. Khối u lớn nhanh. Thường thấy xuất hiện dưới da hoặc dính vào da, đặc biệt là ở vú, tinh hoàn, các hạch, mô mềm…
8. Nổi hạch bất thường (ung thư hạch) . Các hạch thường nằm ở cổ, nách và bẹn và các hạch này có thể hơi to nếu bị nhiễm trùng và sẽ nhỏ đi khi nhiễm trùng được điều trị hoặc khỏi hẳn.
Tuy nhiên, nếu hạch vẫn to dần lên trong hơn 1 tháng, hoặc tạo thành những khối không hết hẳn và không liên quan tới nhiễm trùng, thì nên cảnh giác với khả năng ung thư, như ung thư máu và ung thư hạch.
9. Thay đổi tính chất nốt ruồi (ung thư sắc tố). Nốt ruồi (u hắc tố) ở da bổng dưng lớn nhanh, gồ lên, ngứa, chảy máu là những dấu hiệu báo động u hắc tố (melanoma) có thể chuyển thành ung thư (melanocarcinoma).
PGS Quảng nhấn mạnh, không cần phải chờ có dấu hiệu mới đi khám mà cần khám sàng lọc phát hiện sớm để đánh giá mỗi cá thể hay cộng đồng khỏe mạnh về mặt lâm sàng, nhằm phát hiện ung thư tiềm ẩn hoặc tình trạng tiền ung thư.
Nếu bản thân ai đó có tiền căn hoặc trong gia đình có người bị ung thư hoặc bản thân có thói quen sinh hoạt chưa đúng như hút thuốc nhiều… cần sớm đi khám sàng lọc bệnh ung thư.
