Tiên phong thay đổi tư duy sản xuất
Trong bối cảnh nông nghiệp Hà Tĩnh đang tìm lời giải cho bài toán tăng thu nhập và thích ứng biến đổi khí hậu, nhiều hộ dân mạnh dạn thử nghiệm cách làm mới. Ở thôn 3 Thọ Điền (xã Vũ Quang), anh Đoàn Mạnh Cường là một trong những người tiên phong với mô hình nuôi lươn không bùn, phương thức nuôi theo hướng công nghệ cao đang thu hút sự quan tâm của nông dân trong vùng.
Xuất phát từ đam mê nuôi thủy sản và mong muốn tìm con đường ổn định cho gia đình, anh Cường nhiều lần tham quan các mô hình thành công do Trung tâm Khuyến nông tỉnh Hà Tĩnh hướng dẫn. Đặc biệt, mô hình nuôi lươn không bùn ở xã Thạch Đài (huyện Thạch Hà cũ) đã giúp anh định hình hướng phát triển rõ ràng hơn.
Sau thời gian tìm hiểu, anh mạnh dạn đầu tư hơn 400 triệu đồng xây dựng 72 bể nuôi lót bạt, có hệ thống cấp thoát nước chủ động. Hiện gia đình mới thả giống 14 bể nhưng dự kiến thời gian tới sẽ vận hành toàn bộ để khai thác hết công suất.
Khác với cách nuôi truyền thống dựa vào lớp bùn để lươn trú ngụ vốn khó kiểm soát nước, dễ phát sinh dịch bệnh và tốn công vệ sinh, mô hình không bùn cho phép quản lý chặt chẽ nguồn nước, lượng thức ăn và môi trường sống. Trong bể, lươn được bố trí chỗ trú bằng lưới nổi hoặc dây nilon, vừa tạo môi trường phù hợp tập tính, vừa thuận tiện theo dõi sự phát triển.
Lươn giống được anh nhập từ cơ sở uy tín, chọn lọc kỹ để đảm bảo đồng đều và khỏe mạnh. Mỗi bể thả từ 500–700 con, thời gian nuôi kéo dài 8–10 tháng. Thức ăn chính là thức ăn công nghiệp có độ đạm cao kết hợp cá tạp, ốc bươu vàng, giun quế. Trung bình lượng thức ăn mỗi ngày bằng 5–7% trọng lượng cơ thể, tùy giai đoạn sinh trưởng.
Nhờ môi trường sạch và quản lý chặt chẽ, lươn lớn nhanh, ít bệnh, tỷ lệ hao hụt thấp. Nếu thả giống toàn bộ 72 bể, sản lượng mỗi năm có thể đạt hàng tấn lươn thương phẩm. Với giá bán ổn định 150–160 nghìn đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mô hình hứa hẹn mang lại lợi nhuận hàng trăm triệu đồng, đây là mức thu nhập rất đáng kể với một hộ dân miền núi.
Anh Cường chia sẻ, dù chi phí ban đầu lớn nhưng anh chọn cách đi chậm, thả giống từng đợt để vừa quản lý, vừa học thêm kinh nghiệm. “Thấy lươn sinh trưởng tốt, ít bệnh, tôi càng tin hơn vào hướng đi này. Khi vận hành hết 72 bể, hiệu quả sẽ còn lớn hơn”, anh nói.
Nhân rộng mô hình, mở đường thoát nghèo bền vững
Điều đáng chú ý là ngay từ khi triển khai, anh Cường chủ động liên kết với những mô hình đã thành công để học hỏi kỹ thuật, chọn giống và tìm đầu ra. Anh thường xuyên tham gia lớp tập huấn của Trung tâm Khuyến nông, đồng thời duy trì liên hệ với mô hình ở huyện Thạch Hà cũ để được hỗ trợ khi cần. Cách làm này không chỉ giảm rủi ro mà còn giúp anh tiếp cận thị trường nhanh hơn, tránh tình trạng sản phẩm làm ra nhưng khó tiêu thụ.
Đánh giá mô hình, anh Trần Cao Cường – chuyên viên MTTQ phụ trách Hội Nông dân xã Vũ Quang nhận định: “Đây là mô hình thí điểm đầu tiên tại xã, vừa có tính mới vừa có khả năng thành công cao. Nếu làm tốt, mô hình hoàn toàn có thể trở thành điểm tham quan, học tập và là động lực để nông dân chuyển đổi sản xuất theo hướng hàng hóa”.
Không chỉ hội nông dân, lãnh đạo UBND xã Vũ Quang cũng trực tiếp kiểm tra và đánh giá cao sự bài bản trong xây dựng mô hình. Chính quyền địa phương khẳng định mô hình này phù hợp định hướng phát triển kinh tế nông nghiệp mới, thân thiện môi trường, gắn sản xuất với nhu cầu thị trường.
Thực tế, lươn không bùn là mô hình không đòi hỏi diện tích lớn, phù hợp với điều kiện các hộ gia đình miền núi. Địa phương lại có lợi thế về nguồn nước và khí hậu, do đó khả năng nhân rộng rất khả quan. Sản phẩm lươn thương phẩm cũng đang được các nhà hàng, khách sạn ưu tiên sử dụng, giúp đầu ra tương đối ổn định.
Không dừng lại ở nuôi thương phẩm, anh Cường dự định tiến tới thành lập tổ hợp tác hoặc hợp tác xã nuôi lươn sạch, xây dựng thương hiệu riêng cho sản phẩm Vũ Quang. Đây sẽ là bước quan trọng để nâng giá trị sản phẩm, tạo thêm việc làm và giúp nông dân liên kết sản xuất theo chuỗi.
Mô hình cũng mang lại lợi ích về môi trường. Do bể nuôi được vệ sinh định kỳ, có hệ thống cấp thoát nước riêng biệt, môi trường xung quanh không bị ô nhiễm, hạn chế tối đa mùi hôi và sử dụng kháng sinh. Sản phẩm vì thế an toàn hơn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao.
Từ một ý tưởng táo bạo, mô hình lươn không bùn của anh Đoàn Mạnh Cường đang dần chứng minh sự hiệu quả và phù hợp với điều kiện địa phương. Khi được đồng hành bởi hội nông dân và chính quyền xã, mô hình không chỉ mang lại nguồn thu ổn định cho gia đình anh mà còn góp phần mở thêm hướng thoát nghèo bền vững cho nhiều hộ dân ở Vũ Quang.
