Đi du học xa nhà khó khăn đủ bề nhưng ai cũng mặc định rằng du học sinh "sướng" lắm, rồi lúc nào cũng bị hỏi đủ những thứ vô duyên, bị mặc định là chảnh, yêu cầu cao, ảo tưởng sức mạnh. Thế nhưng những nỗi khổ của du học sinh chưa dừng ở đó vì họ còn chẳng biết sống sao cho vừa lòng mọi người. Về nước thì bị chê không biết tận dụng cơ hội ở lại nước ngoài học tập mà không về thì bị nói không có trách nhiệm với gia đình, bản thân.
Về nước thì bị chê "ngốc", không tranh thủ ở lại vài năm để kiếm thu nhập cao, quan hệ tốt
Hầu như du học sinh nào trở về nước cũng bị hỏi những câu như: "Về sớm vậy làm gì? Sao không ở đó vài năm, kiếm kha khá rồi về, ra nước ngoài học đâu có dễ?" Câu hỏi này nên được xếp vào đầu danh sách những câu hỏi vô duyên dành cho du học sinh. Nhiều người cứ nhìn vào cái mác du học sinh mà tự phán xét chứ chưa từng một lần hiểu những câu chuyện phía sau cuộc sống học tập xa nhà.
Thứ nhất, đi du học là điều không dễ, và để có thể ở lại càng khó hơn. Hầu như mọi quốc gia đều chỉ cho du học sinh ở lại một khoảng thời gian ngắn sau khi hoàn thành việc học, trừ những trường hợp rất xuất sắc, được các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài giữ lại.
Nếu có cơ hội làm việc ở nước ngoài thì thu nhập chắc chắn sẽ tốt hơn khá nhiều so với về nước, nhưng tỉ lệ thuận với mức thu nhập hấp dẫn là chi phí sinh hoạt đắt đỏ nên thực tế chuyện ở lại nước ngoài để "làm giàu" không đơn giản như những gì mọi người vẫn nghĩ.
Và lý do quan trọng nhất chính là tình cảm dành cho quê hương, gia đình. Dù có đi đến đâu nhưng làm sao có thể xa nhà được mãi khi bố mẹ, bạn bè luôn mong ngóng mình trở về mỗi ngày. Du học là hành trình trải nghiệm và trưởng thành, nhưng nơi bản thân sinh ra, lớn lên và được nhận cơ hội "bay" ra thế giới mới là nơi để thuộc về, nơi để gắn bó lâu dài.
Mà cơ hội cũng đâu chỉ có một, chỉ cần có năng lực thì dù ở bất cứ đâu cũng sẽ được công nhận, không kể ở nước ngoài hay Việt Nam. Nhiều người cứ giữ khư khư một định kiến về môi trường làm việc ở Việt Nam thiếu năng động, thiếu sáng tạo, lương thấp và khuyên du học sinh không nên trở về trong khi không nghĩ đến yếu tố quan trọng nhất ở bất cứ công ty, tổ chức nào chính là con người. Chúng ta cần có những du học sinh trở về để mang đến sự thay đổi tích cực hơn mỗi ngày.
Ở lại thì bị trách không có trách nhiệm với bản thân, gia đình
Có những chuyện không dễ để hiểu, và điển hình chính là những ý kiến trái chiều trong câu chuyện du học sinh nên ở lại hay quay về. Và không ít người phía nào cũng chê được. Vừa chê một bạn không biết tận dụng cơ hội, về nước không phải thượng sách cũng có thể ngay lập tức chê một sinh viên khác không có trách nhiệm, không gắn bó với gia đình chỉ vì họ ở lại thêm một vài năm hay có ý định theo đuổi một sự nghiệp lâu dài ở nước ngoài.
Với những du học sinh không lựa chọn trở về, bản thân họ là những người đầu tiên phải đối mặt với nhiều áp lực nhất. Lựa chọn xa nhà trong một khoảng thời gian dài, đôi khi còn không biết khi nào mới trở về là điều quá khó khăn, họ phải chấp nhận đánh đổi nhiều điều, đối diện với nỗi nhớ gia đình mỗi ngày cùng những sức ép để có thể tìm kiếm một chỗ đứng vững chắc, một cuộc sống ổn định ở xứ người.
Như đã nói bên trên, để có thể ở lại sau khi hoàn thành viêc học còn khó hơn nhiều so với việc tìm kiếm cơ hội ra nước ngoài học tập. Thế nên, một cơ hội tốt để ở lại là điều không phải lúc nào cũng có và rất đáng để cân nhắc.
Mà tại sao lại có thể dễ dàng phán xét du học sinh không trở về là không có trách nhiệm với gian đình, bản thân? Với nhiều người, ở lại là cách để cuộc sống gia đình ở quê nhà đầy đủ hơn. Đặc biệt hơn, việc nắm bắt cơ hội và ở lại là cách nhanh nhất để bản thân trưởng thành, thấu hiểu hơn về sự khác biệt giữa những nền văn hoá, những môi trường công việc khác nhau.
Quan trọng nhất, sự cống hiến thì không có biên giới. Một người giỏi thì ở bất cứ đâu cũng có thể đóng góp cho quê hương, ở đâu họ cũng sẽ hướng về Việt Nam, hướng về gia đình.
Tất cả mọi sự phát xét đều là phiến diện, chỉ có người trong cuộc mới có thể hiểu được vấn đề thực sự là gì. Quyết định ở lại hay quay về tất cả đều có lý do, có những cơ hội và có cả những băn khoăn, đánh đổi. Chúng ta không phải họ nên không có lý do gì để phán xét đúng, sai. Suy cho cùng, không ai có thể sống để làm vừa lòng người khác, vậy nên đã đến lúc dừng phán xét mà thay vào đó là sự tôn trọng và ủng hộ với quyết định của những du học sinh mà chúng ta quen biết.
