Nhà giáo Tiêu biểu xứ Thanh chia sẻ bí quyết ôn luyện thi tốt nghiệp THPT

22 năm nhiệt huyết dạy môn Sinh - Địa

Trong chuyến công tác mới đây, chúng tôi được thầy Vũ Ngọc Liêm, Hiệu trưởng Trường THPT Ngọc Lặc (Thanh Hóa) giới thiệu về thầy giáo Trịnh Văn Tú - Tổ trưởng chuyên môn Sinh – Địa của nhà trường vừa ngành Giáo dục Thanh Hóa trao danh hiệu cao quý Nhà giáo Tiêu biểu (NGTB) xứ Thanh năm 2024.

Thầy giáo Trịnh Văn Tú (44 tuổi), với 22 năm trực tiếp đứng lớp giảng dạy môn Sinh học và Địa lý cho nhiều thế hệ học trò. Thầy Tú sinh ra, lớn lên ở xã Xuân Tín, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa.

Trong lúc trò chuyện với chúng tôi, bằng giọng khiêm tốn, thầy Tú nói : “Danh hiệu NGTB là niềm mơ ước của nhiều người trong ngành Giáo dục. Bản thân tôi thấy rất vui và xúc động khi được ngành Giáo dục trao danh hiệu cao quý này. Đây là sự ghi nhận đối với cá nhân, nhưng trong đó có sự đóng góp rất lớn của tập thể nhà trường vì đã tạo điều kiện cho tôi được phấn đấu hết mình”.

Sinh ra trong gia đình bố mẹ đều là viên chức, công tác trong ngành Y tế. Những năm học cấp 3, Trịnh Văn Tú có niềm đam mê với bộ môn Sinh học. Trong Kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh lớp 12 (năm 1999), Trịnh Văn Tú đoạt giải Nhì cấp tỉnh môn Sinh học.

Do có sở trường về môn học này, nên Trịnh Văn Tú dự ý định sẽ thi vào trường Y, để theo nghiệp của bố mẹ. Tuy nhiên thời điểm đó, sinh viên học ngành Y ra trường rất khó xin việc, nên gia đình khuyên Tú thi vào ngành Sư phạm, vừa được miễn học phí, lúc ra trường lại dễ xin việc.

Năm 1999, sau khi tốt nghiệp lớp 12, Trịnh Văn Tú thi đỗ vào Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, học ngành Sinh học. Năm 2003, sau khi tốt nghiệp đại học, thầy Tú được nhận công tác tại Trường THPT Ngọc Lặc và gắn bó với mái trường mà mình đã học thời phổ thông cho đến nay.

Trải qua 22 năm công tác, thầy Tú luôn say mê với nghề, tìm tòi sáng tạo để nâng cao chất lượng dạy, truyền cảm hứng yêu thích môn Sinh học cho các thế hệ học sinh.

Theo quan điểm của thầy Trịnh Văn Tú, thì Sinh học là môn học khó và khô khan, thậm chí là “nỗi sợ” của những học sinh không chuyên khối B. Em nào không có ý định tiến xa với môn học này hoặc sau khi tốt nghiệp THPT theo đuổi các chuyên ngành không liên quan đều cảm thấy mông lung với những công thức tính toán gen di truyền khá rắc rối của nó.

“Các bài tập về gen di truyền, đột biến, phả hệ… trong môn Sinh khá phức tạp. Bắt đầu từ lớp 9, học sinh đã làm quen với dạng bài tập di truyền. Tuy nhiên, càng học lên cao, càng tiếp cận với các cơ chế, các quá trình sống phức tạp trong tế bào và cơ thể, các dạng bài tập này càng nhiều và khó giải hơn. Trên thực tế, đây là môn học rất thú vị, gắn với thực tiễn cuộc sống. Nhưng làm thế nào để học trò của mình có tình yêu với môn học này, đó mới là điều quan trọng và cần tìm ra nhiều giải pháp để Sinh học trở thành niềm yêu thích của nhiều học trò”, thầy Tú tâm sự.

Hiện nay, NGTB Trịnh Văn Tú với vai trò Tổ trưởng chuyên môn thường xuyên tham mưu, chỉ đạo đổi mới sáng tạo dạy học, hình thức kiểm tra đánh giá. Đồng thời, tổ chức các hoạt động trải nghiệm, kỹ năng cho học trò của mình. Bên cạnh đó, thầy Tú luôn tập trung nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên trong tổ, góp phần phát huy năng lực toàn diện học sinh.

Trong 22 năm công tác, thầy Tú đã có nhiều học sinh đạt danh hiệu học sinh giỏi cấp tỉnh; nhiều học sinh đạt điểm cao trong các kì thi tuyển sinh đại học. Trong đó, có 1 học sinh đỗ thủ khoa Trường Đại học Y Thái Bình (năm 2007) và môn Sinh học do thầy Tú dạy đạt điểm 10. Đó là học sinh Phạm Thị Quỳnh Như, hiện đang làm giảng viên Đại học Y Thái Bình.

Cùng đó, thầy giáo Tú đã có 12 đề tài sáng kiến kinh nghiệm đạt giải C cấp ngành trở lên, trong đó có 1 đề tài được xếp loại B cấp tỉnh. Được công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở 9 lần và 1 lần được công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh. Được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa tặng Bằng khen; được Bộ Trưởng Bộ GD&ĐT tặng Bằng khen (2024)....

Từ năm học 2021 – 2022, bộ môn Sinh học do thầy Tú trực tiếp quản lí đã hoàn thành và vượt chỉ tiêu của nhà trường (có 5/5 học sinh đoạt giải trong Kỳ thi HSG cấp tỉnh năm 2021). Trong Kì thi Tốt nghiệp THPT năm 2022, bộ môn Sinh học ở Trường THPT Ngọc Lặc do thầy Tú trực tiếp quản lí, tăng 12 bậc so với năm 2021...

Kết quả thi Tốt nghiệp THPT năm 2024 đối với môn Sinh học do thầy Tú trực tiếp quản lí đã vượt chỉ tiêu được giao (chỉ tiêu giao xếp thứ 44 toàn tỉnh, đạt được thứ 37 toàn tỉnh khối THPT); góp phần vào thành tích tăng bậc xếp hạng của nhà trường, được chủ tịch UBND tỉnh tặng bằng khen do tăng hạng vượt bậc.

Nhà giáo Tiêu biểu Trịnh Văn Tú có được thành tích đó là nhờ vào sự phấn đấu miệt mài của mình, cùng sự hỗ trợ của tập thể cán bộ quản lí và đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên Trường THPT Ngọc Lặc.

Thầy Vũ Ngọc Liêm - Hiệu trưởng Trường THPT Ngọc Lặc cho hay, NGTB Trịnh Văn Tú có chuyên môn vững vàng, tâm huyết với nghề, có phong cách quản lí tổ chuyên môn khá chuyên nghiệp. Danh hiệu NGTB xứ Thanh là sự ghi nhận xứng đáng cho những cống hiến của thầy Trịnh Văn Tú.

“Trường THPT Ngọc Lặc hiện nay đã có 2 nhà giáo vinh dự được đón nhận danh hiệu cao quý này, đó là thầy Mai Đình Võ và thầy Trịnh Văn Tú. Đây niềm tự hào của thầy Tú cùng tập thể nhà trường và đó cũng là nguồn động viên để giáo viên nhà trường vươn lên vì học trò, được sống với niềm đam mê, khát khao cống hiến cho sự nghiệp trồng người”, thầy Liêm thông tin.

Tránh lan man và ôn thi không trọng tâm

Chia sẻ về các biện pháp dạy học, ôn tập để học sinh đạt thành tích cao, NGTB Trịnh Văn Tú cho biết, trong quá trình dạy học, thầy luôn nghiên cứu, tìm tòi các phương pháp dạy học, ôn tập để học sinh khơi dậy niềm đam mê trong môn học, dễ tiếp thu, hướng học sinh đến tư duy độc lập.

Thầy Tú thường sử dụng các phương pháp, như: Yêu cầu học sinh hoặc nhóm học sinh tự lập đề cương ôn tập theo từng chuyên đề, nội dung học tập. Sau đó, cho mỗi em hoặc mỗi nhóm trình bày đề cương trước lớp để các nhóm nhận xét, góp ý. Cuối cùng, thầy giáo kết luận đề cương học tập, giúp các em hệ thống hóa kiến thức cần phải ghi nhớ.

Thầy Tú cho rằng, thông qua đề cương ôn tập, học sinh sẽ có cái nhìn khách quan, tổng quát nhất về lượng kiến thức phải học cũng như tính logic của từng bài học. Nhờ vậy, học sinh có kế hoạch ôn tập phù hợp nhất với bản thân.

“Yêu cầu mỗi học sinh lập kế hoạch ôn thi và trao đổi kế hoạch đó với giáo viên dạy ôn để điều chỉnh thời gian ôn tập cho hợp lí với môn học khác. Hướng dẫn học sinh tự ôn tập hoặc ôn tập theo nhóm. Với phương pháp này, sẽ giúp học sinh tự học hình thành tư duy độc lập, cách bố trí thời gian hợp lý. Khi học theo nhóm, các bạn sẽ cùng nhau tạo ra cơ hội góp ý đúng sai, tạo động lực để phấn đấu”, thầy Tú chia sẻ.

Cũng theo quan điểm của NGTB Trịnh Văn Tú, khi dạy ôn cho học trò, giáo viên phải bám sát kiến thức cơ bản rồi mới đến các kiến thức nâng cao. Bởi lẽ, phần lớn các câu hỏi trong đề thi luôn bám sát kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa.

Để tránh lan man và ôn thi không có trọng tâm, thầy Tú thường hệ thống kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa trước. Đây cũng là nền tảng để giúp học sinh luyện tập làm các đề bài nâng cao.

Đồng thời, yêu cầu học sinh lập sơ đồ tư duy đối với mỗi chủ đề kiến thức của môn học. Cách thức này sẽ giúp học sinh nắm bắt kiến thức từ tổng quan đến chi tiết, ghi nhớ kiến thức lâu. Bên cạnh đó, lập sơ đồ là kĩ thuật giúp rèn khả năng ghi nhớ rất hiệu quả cho học sinh. Bên cạnh đó, cho học sinh thói quen ghi chú trong quá trình học tập, thông qua việc viết tay ra giấy, khả năng ghi nhớ sẽ được nâng cao.

“Hướng dẫn học sinh khai thác các tài liệu trực tuyến. Tuy nhiên, internet là kho tài nguyên khổng lồ, khai thác tài liệu từ nguồn này phải được giáo viên hướng dẫn để tìm đúng chỗ, tránh lãng phí thời gian mà hiệu quả học tập không cao.

Thường xuyên cho học sinh luyện đề thi của những năm học trước, đối với học sinh khá, giỏi cần tìm nhiều đề thi “độc, lạ” để các em thỏa sức khám phá. Trong quá trình học tập, thầy trò thường xuyên trao đổi để kịp thời tháo gỡ các thắc mắc giúp các em học tập đạt hiệu quả cao”, thầy Tú tâm sự.

Nhận xét về NGTB Trịnh Văn Tú, thầy Vũ Ngọc Liêm, Hiệu trưởng nhà trường cho rằng, thầy Tú là giáo viên cốt cán của trường và tỉnh đối với môn Sinh học; tổ trưởng chuyên môn, có năng lực tốt, tâm huyết với nghề và tận tụy với học sinh; là người thầy có phẩm chất đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh, giản dị, khiêm tốn, phát huy tính tiên phong gương mẫu của người đảng viên.