Ho mãn tính thường được định nghĩa là bất kỳ loại ho nào kéo dài hơn 4 tuần, có xu hướng dai dẳng và trong một số trường hợp sẽ kháng thuốc. Điều này có thể xảy ra có hoặc không có các triệu chứng khác.

Ho mãn tính, đặc biệt là ở trẻ em, có thể gây ra vấn đề, làm gián đoạn giấc ngủ và cuộc sống hằng ngày. Bà Carrie Quinn - bác sĩ nhi khoa tại Bệnh viện Nhi Kravis ở Mount Sinai, thành phố New York, giải thích: “Cha mẹ thường lo lắng khi trẻ ho dai dẳng, đặc biệt là trong trường hợp cơn ho có vẻ gay gắt và có nhiều lý do khiến trẻ bị ho”.

Cảm lạnh

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ho mãn tính ở trẻ em là nhiễm trùng đường hô hấp trên. Những triệu chứng này có thể do một trong hơn 100 loại virus cảm lạnh gây ra. Ông William Berger – Giáo sư lâm sàng tại Khoa Nhi, Trường Đại học California, Irvine, cho biết, trong hầu hết trường hợp, cảm lạnh sẽ tự khỏi.

Học viện Nhi khoa Mỹ không khuyên dùng thuốc ho và cảm lạnh cho trẻ dưới 4 tuổi. Thay vào đó, phụ huynh có thể thử các biện pháp tại nhà để điều trị ho mãn tính ở trẻ do cảm lạnh.

Cha mẹ cần cho trẻ uống nhiều nước, trà ấm đã khử caffein. Tuy nhiên, cần tránh xa đồ uống có ga hoặc nước ép cam quýt vì chúng có thể gây kích ứng cổ họng. Đồng thời, nên bật máy tạo độ ẩm hoặc máy tạo hơi phun sương mát vào ban đêm. Độ ẩm sẽ giúp mở đường hô hấp của trẻ.

Sử dụng thuốc xịt mũi nước muối hoặc ống tiêm hút để làm sạch nghẹt mũi. Cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp chuyên gia chăm sóc sức khỏe nếu cơn ho kéo dài sau 2 - 3 tuần hoặc nếu trẻ cảm thấy khó thở, nôn mửa hoặc sốt cao đột ngột.

Dị ứng

Dị ứng có thể là “thủ phạm” gây ra cơn ho của trẻ nếu đi kèm với chảy nước mũi và ngứa mắt. Tình trạng này cũng có thể xuất hiện vào cùng một thời điểm hằng năm, hoặc sau mỗi lần trẻ tiếp xúc với vật nuôi.

Đó là phản ứng thái quá của cơ thể với một chất (chất gây dị ứng). Viêm mũi dị ứng có thể theo mùa (có thể do phấn hoa từ cây, cỏ dại, cỏ và nấm mốc ngoài trời) hoặc lâu năm (do các chất gây dị ứng trong nhà quanh năm như vật nuôi, bụi và nấm mốc).

Theo các chuyên gia, để điều trị, cần cho trẻ xịt mũi bằng nước muối hoặc thuốc kháng histamine không kê đơn. Từ đó, có thể giúp làm khô dịch tiết mũi. Nếu điều đó không hiệu quả sau một hoặc hai ngày, các bác sĩ có thể kê đơn thuốc xịt mũi corticosteroid hoặc thuốc kháng histamine.

Nếu không được điều trị, dị ứng mũi có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang, nhiễm trùng tai và rối loạn giấc ngủ. Đồng thời, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ và lời nói của trẻ.

Nếu trẻ trên 5 tuổi và không đáp ứng với các liệu pháp truyền thống, chúng có thể phù hợp với liệu pháp miễn dịch - một đợt tiêm chủng (trong vài năm, tùy thuộc vào mức độ phản ứng) để làm trẻ dần giảm mẫn cảm với các tác nhân gây dị ứng.

Phụ huynh không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc trị ho. Ảnh minh họa: INT

Viêm xoang

Nếu ho kéo dài hơn 10 ngày, trẻ có thể bị viêm xoang. Đây là tình trạng viêm niêm mạc mũi và xoang. Ngoài ho mãn tính, viêm xoang có thể gây chảy nước mũi sau, hôi miệng, năng lượng thấp, bọng mắt và quầng thâm quanh mắt. Trẻ lớn hơn cũng có thể kêu đau đầu.

Ngay cả nhiễm trùng xoang cấp độ thấp cũng có thể gây ra cơn ho dai dẳng dường như không bao giờ dứt ở trẻ em. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để giảm nhiễm trùng và thuốc xịt mũi giúp giảm triệu chứng. Nếu trẻ không thấy đỡ hơn sau vài ngày, có thể bé sẽ cần dùng một đợt kháng sinh khác hoặc một loại thuốc khác.

Hen suyễn

Hen suyễn là một tình trạng hô hấp ảnh hưởng đến các đường dẫn khí nhỏ trong phổi. Đồng thời, là nguyên nhân phổ biến gây ho mãn tính ở trẻ em. Các triệu chứng có thể do nhiễm trùng đường hô hấp trên, hít phải chất gây dị ứng, chất kích thích như khói thuốc lá, không khí lạnh và khô, tập thể dục, thậm chí là một cơn giận dữ.

Trẻ có thể thở khò khè hoặc khó thở, cảm giác tức ngực hoặc ho. Thông thường, trẻ bị hen suyễn không thể ngừng ho. Tuy nhiên, không phải trẻ nào bị hen suyễn cũng thở khò khè hoặc hổn hển.

Ông Ray S. Davis - Giáo sư nhi khoa lâm sàng thuộc Khoa Miễn dịch dị ứng và y học tại Trường Đại học Washington (Mỹ) cho biết: “Nếu một phụ huynh nói với tôi rằng, con họ hết cảm lạnh này đến cảm lạnh khác và dẫn đến những cơn viêm thanh quản hoặc viêm phế quản tái phát, thì nguyên nhân cơ bản của tất cả những điều đó là do bệnh hen suyễn dạng ho”.

Phụ huynh được khuyến cáo cần chú ý đến nguyên nhân gây ho, như: Mùa dị ứng có gây ra triệu chứng này không? Trẻ có hụt hơi khi mới bắt đầu chơi thể thao được năm phút không? Trẻ thức dậy vào giữa đêm và ho không kiểm soát được?

Ho gà

Ho gà là một bệnh nhiễm khuẩn rất dễ lây lan ở đường hô hấp và phổi. Ho gà bắt đầu với các triệu chứng giống cảm lạnh (chảy nước mũi và hắt hơi), sau đó là những cơn ho ngắn không kiểm soát được và đôi khi kết thúc bằng tiếng rít. Trẻ em có thể nôn mửa khi cố gắng lấy không khí.

Theo các chuyên gia, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt. Bởi, trẻ mắc bệnh này cần dùng thuốc kháng sinh. Trẻ lớn hơn và người lớn mắc bệnh ho gà có thể chỉ bị nhẹ. Song, bệnh ho gà có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng ở trẻ còn quá nhỏ - nhóm chưa được tiêm phòng hoặc chưa tiêm đủ liều.

Trào ngược dạ dày thực quản

Khi axit từ dạ dày trào ngược lên cổ họng của trẻ do cơ thực quản hoặc dạ dày yếu, bé có thể nôn trớ hoặc quấy khóc khi bú. Trẻ lớn hơn có thể thở khò khè và ho, đặc biệt là vào ban đêm khi nằm. Trẻ cũng có thể kêu đau ở ngực hoặc cổ họng.

Phụ huynh cần giữ trẻ đứng thẳng trong 30 phút sau khi bú và kê cao đầu nệm cho bé để giảm tình trạng ho mãn tính. Đối với trẻ lớn hơn, hãy cắt giảm các loại thực phẩm thường gây triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản, như trái cây họ cam quýt, cà chua, socola, bạc hà và bất cứ thứ gì cay.

Hãy ghi lại những gì trẻ ăn để xem liệu có mối tương quan hay không. Nếu các triệu chứng vẫn tồn tại, trẻ nên được bác sĩ đánh giá để thảo luận về việc dùng thuốc.