Nhà biên kịch Đỗ Trí Hùng là người từng có một thời gian tham gia vào tổ viết kịch bản Táo Quân từ những ngày đầu, từ thời NSND Khải Hưng còn làm Giám đốc Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam. Trước những tranh cãi về Táo Quân, nhà biên kịch Đỗ Trí Hùng đã có những chia sẻ hết sức thẳng thắn và chân tình.
Nhà biên kịch Đỗ Trí Hùng.
“Tôi là người tham gia biên kịch bản Táo Quân từ những ngày đầu. Từ thời NSND Khải Hưng còn làm Giám đốc Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam (VFC).
Có thể nói, NSND Khải Hưng là cha đẻ của Táo Quân nhưng làm cho Táo Quân trở thành một thương hiệu trứ danh, thành “món ăn” mà cả thiên hạ “mõm vẩu” hóng mỗi độ Tết về thì phải kể đến vai trò của đạo diễn trẻ tài năng, hiện là sếp của VFC - Đỗ Thanh Hải.
Bởi là người biên Táo Quân từ lâu nên tôi biết rõ, biên trò này khó khăn thế nào. Những năm 20xx, mạng xã hội chưa thông dụng như bây giờ, tôi thường được đạo diễn đưa cho tập báo Tết về đọc để tìm những sự kiện nổi bật ở mọi lĩnh vực. Cả thành tích và những vấn đề tồn tại. Lọc ra, biến hóa thành trò cho Táo Quân diễn. Biên xong, các biên tập xúm vào phán, rồi cùng sửa chữa, nát cả nước ra.
Ấy vậy mà khi dàn dựng, vẫn thay đổi, do quá trình tập, đạo diễn và các diễn viên vẫn nảy ra những sáng tạo ứng biến, hài hước và duyên dáng, phù hợp với cảnh huống mà chỉ có thể ngay tại hiện trường mới nảy ra được. Đạo diễn Đỗ Thanh Hải là người khôn ngoan khi sử dụng không chỉ một biên kịch mà một nhóm. Bởi một nhóm sẽ có nhiều cá nhân, mỗi cá nhân có một thế mạnh.
Vài năm gần đây, tôi không được các sếp chương trình mời biên nữa (chính xác là năm ngoái và năm nay) do tôi đã già, kém duyên dáng và ít thông minh đi. Nhiều người trẻ xuất sắc hơn tôi đã xuất hiện và biên khá hay.
Nhưng thật lòng thì cũng từ hai ba năm trước, trong cuộc bàn bạc với vài đạo diễn của chương trình, tôi có nói rằng, nếu chương trình Táo Quân không có sự thay đổi thì sẽ nhàm, kiểu gì cũng nhàm, vì dù cho các biên kịch tài năng đến mấy, những diễn viên hài xuất sắc đến mấy, sự sáng tạo của đạo diễn bay bổng đến mấy, thì cái mô-tuýp không thay đổi, khiến sản phẩm sẽ nhàm.
Rốt cuộc thì các Táo đầy khiếm khuyết lên chầu. Gọi là báo cáo thành tích, thực chất là tự tố cáo mình như những kẻ ăn hại và rốt cuộc thì ông Ngọc Hoàng già khắm vẫn là nhân vật sáng suốt nhất, úy lạo một tý, khuyên bảo một tý và kết thúc là chỉ đạo, dạy dỗ....
Cái mô-tuýp cũ mèm này trói buộc những người sáng tạo từ biên kịch đến đạo diễn rồi diễn viên. Họ cố làm trò, cố nghĩ vài câu thoại móc máy, ám chỉ xa gần... chỉ để làm thỏa mãn bà con “mõm vẩu”.
Nhưng những người sành điệu thì bắt đầu chán. Họ chán từ năm ngoái. Tôi nhớ năm ngoái dư luận cũng kêu, cũng phản ứng, cũng đề nghị nên kết thúc Táo Quân.
Táo Quân đang bị mòn bởi mô-tuýp quen thuộc?
Năm nay cũng vậy, ngay trong khi chương trình đang phát sóng thì trên mạng xã hội tràn ngập những dòng trạng thái chê bai, thậm chí diễu cợt, chửi bới rất nặng lời. Và không chỉ khán giả sành điệu mà cả nhóm bà con “mõm vẩu” như mẫu thân tôi, vừa xem vừa chê bai, thế là sao?
Trong nghệ thuật, vẫn như thế tức là thụt lùi. Kịch bản vẫn thế, diễn viên vẫn thế, tình huống đại khái vẫn thế.... tức là chương trình đã dừng lại.
Tôi cũng từng đưa ý kiến, thay vì cái khung cũ, các Táo lên báo cáo, rồi tự bộc lộ khiếm khuyết, rồi xin lỗi, rồi nghe Ngọc Hoàng quán triệt dạy dỗ thì làm hẳn cái khung mới, tức là tái cấu trúc chương trình. Các Táo lên chính là để xét tội Ngọc Hoàng, rằng chính ông chỉ đạo từ cao nhất, rồi đến chúng tôi thực hiện, mới ra nông nỗi này, rồi họ cùng nhau cách chức Ngọc Hoàng... Rồi từ nay, Ngọc Hoàng sẽ làm có nhiệm kỳ thôi....
Đại ý thế và tất nhiên phụ trách chương trình nhìn tôi cười, coi như tôi nói đùa tào lao, có đạo diễn thì bảo “ điên mới làm thế”. Tất nhiên ai cũng hiểu vì sao không thể làm thế.
Vì nghệ thuật “mõm vẩu” luôn dẫn đến ám chỉ, chụp mũ. Tôi bảo, đây là chuyện dân gian, chuyện tào lao, bản thân Ngọc Hoàng với Táo Quân đã là chuyện tào lao rồi, chúng ta đóng góp vào sáng tạo dân gian thôi, vì đến lúc chúng ta cũng trở thành dân gian, làm cho vui ngày Tết thôi mà, sao không làm được? Liên quan gì đến ai đâu mà không làm được?
Cho nên tôi rất thông cảm với các nghệ sĩ sáng tạo chương trình. Giờ đã đến giai đoạn mà dù họ có tài Thánh cũng khó mà làm hay được nữa. Biết sao được, nhiệm vụ của họ là phải làm chương trình đó, đồng thời họ cũng không được phép làm mới hơn được”.
Biên kịch Trần Hoài Văn, người từng công tác tại VFC 8 năm cũng bày tỏ nỗi niềm: “Thú thật tôi hết sức tránh phát biểu những ý kiến mang tính không ủng hộ về những chương trình của VFC.
Dù gì thì đây cũng là nơi tôi từng công tác 8 năm trước khi dứt áo với VTV để dành toàn bộ tâm sức cho khí công Hymalaya. Cũng ở đây, tôi đã có nhiều kỷ niệm, trải nghiệm, cảm xúc rất đáng nhớ và tôi luôn biết ơn VFC …
Nhưng chương trình Táo Quân năm nay kịch bản tệ một cách khủng khiếp: nhạt, nông, xàm và đặc biệt chèn quảng cáo một cách phản quảng cáo… Sao lại đến nông nỗi này? Tôi xin lỗi các đồng nghiệp cũ của mình nếu những lời này làm các bạn phật ý nhưng quả thật, không thể nói khác được…”.
