Nghề công tác xã hội: Nhiều nhu cầu, lắm thách thức

Thêm nữa, CTXH ở Việt Nam đang chuẩn bị bước vào một giai đoạn khó khăn. Đây là nhận định của ông Nguyễn Đình Toán - Trung tâm phát triển kỹ năng và tri thức CTXH. Giải thích cho nhận định này, ông Nguyễn Đình Toán cho rằng, nguyên nhân đầu tiên là những nguồn lực hỗ trợ cho các hoạt động xã hội của Việt Nam từ các nhà tài trợ nước ngoài sẽ giảm dần trong thập kỷ tới. Nhiều nhà tài trợ đã quyết định rút dần tài trợ khi Việt Nam đã phát triển hơn, và trở thành một nước trung bình dự kiến từ năm 2025. Trong khí đó, nguồn hỗ trợ đến từ các doanh nghiệp hay từ việc chuyển dần các dịch vụ công từ khối nhà nước sang khối xã hội vẫn còn nhiều hạn chế.

Phát triển công tác xã hội thành một nghề ở Việt Nam 

Lực lượng cán bộ làm CTXH tâm huyết, nhiệt tình nhưng thiếu kỹ năng, tính chuyên nghiệp. Hiện có nhiều trung tâm, cơ sở chăm sóc người khuyết tật, trẻ mồ côi trong và ngoài công lập, những nhóm tình nguyện, cá nhân hoạt động CTXH độc lập… rất muốn tìm hiểu sâu về nghề CTXH nhưng thiếu cơ hội và thông tin. Họ có rất nhiều điều trăn trở và muốn chia sẻ về nghề CTXH, những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hành nghề. Đây là đội ngũ CTXH bán chuyên nghiệp rất cần được trang bị thêm kiến thức, kỹ năng để nâng lên thành chuyên nghiệp. Họ rất cần được Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện hoạt động tốt hơn, bồi đắp thêm lòng nhiệt tình, cống hiến cho xã hội.

Nâng cao cả chất và lượng cho đội ngũ làm CTXH, TS. Trần Quang Tiến, Phó Giám đốc Trường Cán bộ Phụ nữ Trung ương đưa định hướng trong đào tạo nghề CTXH như, điều chỉnh lại chương trình theo hướng tăng cường kỹ năng, tăng thời gian thực hành, thống nhất chương trình đào tạo. Mở rộng mạng lưới các cơ sở thực hành, gắn thực hành với tham gia hoạt động của Hội và các tổ chức cộng đồng. Xây dựng quy trình thực hành tại cộng đồng theo hướng tăng cường tổ chức nhóm sinh viên đi thực hành.

Còn theo ông Nguyễn Đình Toán - Trung tâm phát triển kỹ năng và tri thức CTXH, các mô hình thực tập của sinh viên cần gắn với “hiện tượng” đa dạng của nghề để cung cấp cơ hội thực hành các kỹ năng làm việc theo nhóm; kỹ năng tiếp cận, tư vấn cho người yếu thế; kỹ năng lập kế hoạch và xây dựng các can thiệp thích hợp với từng nhóm đối tượng; kỹ năng xây dựng nội dung, thông điệp tư vấn… Điều đó sẽ góp phần tạo ra một đội ngũ cán bộ CTXH yêu nghề, tâm huyết và có kỹ năng, phương pháp làm việc thích hợp. Cần có những điều chỉnh thích hợp trong các chương trình đào tạo để “cho ra lò” một thế hệ nhân viên CTXH tương lai hoạt động chuyên nghiệp, hiệu quả và gần gũi với yêu cầu của cuộc sống.

Với mục tiêu phát triển CTXH thành một nghề ở Việt Nam; xây dựng đội ngũ cán bộ ngành CTXH đủ về số lượng, đạt yêu cầu chất lượng góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội tiên tiến, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án phát triển nghề công tác xã hội giai đoạn 2010-2020. Theo đó, với tổng kinh phí thực hiện 2.347,4 tỷ đồng, đề án đặt ra mục tiêu trong giai đoạn 2010-2015, phát triển đội ngũ cán bộ, nhân viên công tác xã hội trong cả nước, phấn đấu đến năm 2015 tăng khoảng 10%. Trong đó, mỗi xã, phường, thị trấn có ít nhất từ 1 đến 2 cán bộ, nhân viên CTXH thuộc chức danh không chuyên trách hoặc cộng tác viên CTXH với mức phụ cấp hàng tháng bằng mức lương tối thiểu chung do Chính phủ quy định. Cũng trong giai đoạn này, cần tiến hành xây dựng và ban hành mã ngạch, chức danh, tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch viên chức CTXH, áp dụng ngạch, bậc lương đối với ngạch viên chức.

Giai đoạn 2016-2020 có nhiệm vụ xây dựng và ban hành tiêu chuẩn nghiệp vụ cho cán bộ, nhân viên CTXH theo các loại hình cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội và theo nhóm đối tượng. Phát triển đội ngũ cán bộ viên chức ở các cấp, phấn đấu tăng khoảng 50%, hỗ trợ nhân rộng mô hình cung cấp dịch vụ CTXH ở các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. 

Đan Thảo