Giám đốc NASA Bill Nelson trong một tuyên bố mới đây tiết lộ cơ quan vũ trụ Mỹ đang trong quá trình đánh giá khả năng tiếp cận các mẫu vật Mặt Trăng của Trung Quốc mang về Trái Đất hồi cuối tháng 6 vừa qua.
Trong cuộc phỏng vấn mới đây với CNN, ông Bill Nelson cho biết ông vui mừng khi biết các nhà khoa học Trung Quốc có ý định chia sẻ các mẫu vật thu thập được từ tàu thăm dò Thường Nga - 6 ở vùng tối Mặt Trăng.
Các mẫu vật bao gồm 2kg bụi và đá từ một miệng núi lửa cổ đại ở vùng tối Mặt Trăng.
“Hãy cung cấp cho cộng đồng quốc tế giống như chúng tôi sẽ làm khi bắt đầu mang thêm các mẫu vật về, và như chúng tôi đã làm cách đây nửa thế kỷ với các mẫu vật được mang về từ 6 lần hạ cánh lên Mặt Trăng của tàu Apollo” - ông Nelson cho biết.
Theo phát ngôn viên của NASA, trong Chiến tranh Lạnh, NASA đã chia sẻ các mẫu vật do các phi hành gia Apollo thu thập được từ phía gần của Mặt Trăng với đối thủ trong cuộc đua không gian đầu tiên — Liên Xô cũ — cùng với hàng chục quốc gia khác, bao gồm cả Trung Quốc.
CNN cũng đề cập đến việc Mỹ tiếp cận các mẫu vật Mặt Trăng của Trung Quốc có thể bị cản trở bởi một đạo luật năm 2011, được gọi là Tu chính án Wolf, theo đó, cấm NASA sử dụng tiền của chính phủ để hợp tác song phương với Trung Quốc hoặc các cơ quan của nước này mà không được Quốc hội hoặc Cục Điều tra Liên bang (FBI) cho phép. Trên thực tế Tu chính án Wolf cấm NASA làm việc thường xuyên với đối tác Trung Quốc.
Về vấn đề này, ông Nelson cho biết ông đã bật đèn xanh cho các nhà nghiên cứu do NASA tài trợ để nộp đơn tới Cơ quan Vũ trụ Trung Quốc (CNSA) xin tiếp cận mẫu vật từ vùng tối Mặt Trăng.
“Chúng tôi đang tiến hành quá trình này ngay bây giờ với các nhà khoa học và luật sư của chúng tôi để đảm bảo rằng các hướng dẫn và rào chắn mà Trung Quốc đang nhấn mạnh… không phải là hành vi vi phạm luật theo Tu chính án Wolf. Cho đến thời điểm này, tôi không thấy có sự vi phạm nào cả" - ông Nelson cho biết thêm.
Cũng theo vị Giám đốc NASA, bất kỳ ứng dụng tương tự nào để nghiên cứu các mẫu vật mang từ Thường Nga - 6 về đều phải vượt qua cùng một quy trình thẩm định. NASA "sẽ tiếp tục xác định xem các nhà khoa học và tổ chức do NASA tài trợ có thể tiếp cận các mẫu theo các hạn chế của Quốc hội Mỹ về tương tác của NASA với CNSA hay không".
Mỹ vẫn sẽ đưa người lên Mặt Trăng trước Trung Quốc?
Giám đốc NASA Bill Nelson cho biết bất chấp việc Trung Quốc thành công lấy mẫu vật từ vùng tối Mặt Trăng, NASA vẫn có thể đạt mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng trước Trung Quốc.
Trung Quốc hiện đang hướng tới mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng "trước năm 2030", trong khi Mỹ đang hướng tới "cuối năm 2026". Bất chấp thành công gần đây của các sứ mệnh lên Mặt Trăng bằng robot của Trung Quốc, ông Nelson vẫn tự tin rằng Mỹ đang đi đúng hướng với chương trình Artemis của NASA để đánh bại Bắc Kinh trong cuộc đua không gian thứ hai này nhằm đưa con người lên Mặt Trăng.
“Chuyến bay vũ trụ rất khó, nhưng chuyến bay vũ trụ của con người còn khó hơn nhiều. Và khó hơn nhiều so với việc hạ cánh bằng robot” - ông Nelson cho hay.
NASA hiện đang có lợi thế trong việc thử nghiệm tàu vũ trụ có khả năng đưa con người lên Mặt Trăng. Nhiệm vụ Artemis I không người lái đã đưa tàu vũ trụ Orion bay quanh Mặt Trăng thành công vào năm 2022, mở đường cho nhiệm vụ Artemis II đưa 4 phi hành gia lên cùng một quỹ đạo sớm nhất là vào tháng 9 năm 2025.
Trong khi đó, đến nay, Trung Quốc vẫn chưa đưa tàu vũ trụ có người lái lên quanh Mặt Trăng.
NASA đã hợp tác với SpaceX để phát triển tàu đổ bộ mặt trăng sẽ đưa các phi hành gia từ tàu vũ trụ Orion lên bề mặt mặt trăng trong sứ mệnh Artemis III. Chiếc tàu đó, được gọi là Starship, đã hoàn thành thành công chuyến bay thử nghiệm lần thứ tư vào tháng 6 nhưng vẫn còn nhiều chuyến bay thử nghiệm và trình diễn công nghệ nữa mới có thể chở người.
