Hôm 25/6, Trung Quốc đã trở thành quốc gia đầu tiên thu thập các mẫu từ vùng tối Mặt Trăng và đưa chúng về Trái Đất. Đây là một thành tựu mang tính bước ngoặt đối với chương trình không gian của Bắc Kinh.
Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) mô tả sứ mệnh này là “hoàn toàn thành công” và cho biết tàu thăm dò đang hoạt động bình thường.
Sau khi được tàu thăm dò Thường Nga - 6 phóng vào quỹ đạo Trái Đất, viên nang chứa mẫu vật quý giá đã đi vào bầu khí quyển và thả dù xuống bãi đáp ở vùng nông thôn Siziwang Banner của Khu tự trị Nội Mông, Trung Quốc hôm 25/6.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng ca ngợi sứ mệnh này là “thành tựu mang tính bước ngoặt trong việc xây dựng một đất nước hùng mạnh về không gian, khoa học và công nghệ”.
Tàu vũ trụ không người lái Thường Nga - 6 đánh dấu lần phóng thứ sáu trong Chương trình Thám hiểm Mặt Trăng của Trung Quốc, ban đầu được khởi hành vào ngày 3 tháng 5. Người tiền nhiệm của nó, Thường Nga - 5, cũng đã được phóng lên bề mặt Mặt Trăng vào năm 2020 và mang về các mẫu từ phía gần của Mặt Trăng.
Tàu Thường Nga - 6 dự kiến sẽ mang về tới 2kg bụi và đá Mặt Trăng. Con tàu đổ bộ đã chạm xuống bên trong miệng núi lửa Apollo, nằm trong lưu vực Nam Cực-Aitken (SPA), một điểm va chạm rộng 2.500 km ở vùng tối của Mặt Trăng.
Tàu đổ bộ đã thu thập vật liệu Mặt Trăng bằng xẻng và máy khoan. Số vật liệu quý giá này được phóng lên tàu vũ trụ vào ngày 3 tháng 6 và gặp tàu quỹ đạo của sứ mệnh vài ngày sau đó.
Tàu quỹ đạo – mang theo các mẫu trong khoang - bắt đầu hướng về Trái Đất vào khoảng ngày 21 tháng 6. Cuộc hành trình dài đã kết thúc vào sáng sớm ngày 25/6 khi tàu quay trở lại và hạ cánh xuống lãnh thổ Trung Quốc.
RT đưa tin, những tài liệu phân tích mẫu vật này trước tiên sẽ được các nhà khoa học Trung Quốc phân tích và sau đó sẽ chia sẻ với cộng đồng quốc tế.
Các chuyên gia đang hy vọng rằng những mẫu vật lịch sử này sẽ dẫn đến những khám phá mới về Mặt Trăng và quá trình tiến hóa của nó, cũng như sự phát triển của Trái Đất và Hệ Mặt Trời của chúng ta nói chung.
 |
| Hình ảnh tàu đổ bộ Thường Nga - 6 của Trung Quốc ở phía xa của Mặt Trăng, được chụp bởi tàu thăm dò nhỏ của sứ mệnh. |
Trước sự thành công của sứ mệnh Thường Nga - 6, nhiều nhà khoa học quốc tế đã bày tỏ nhận xét.
Martin Barstow, Giáo sư vật lý thiên văn và khoa học vũ trụ tại Đại học Leicester (Anh), cho biết: “Đây là một thành tựu tuyệt vời của Trung Quốc”. “Việc thu lại bất kỳ mẫu nào từ Mặt Trăng đều khó khăn, nhưng thực hiện việc đó từ phía xa, nơi việc liên lạc đặc biệt khó khăn là một bước chưa có cơ quan nào khác thực hiện. Một kỳ công công nghệ thực sự.”
Mỹ, Trung Quốc và Liên Xô cũ đã thu thập các mẫu từ phía gần Mặt Trăng nhưng Trung Quốc là nước đầu tiên mang vật liệu từ phía xa của vệ tinh này tới Trái Đất.
Giáo sư Barstow cho biết: “Việc thu hồi các mẫu từ vùng tối Mặt Trăng là điều vô cùng thú vị về mặt khoa học, vì chúng ta chỉ có thông tin rất hạn chế về địa chất ở đó”. “Nó sẽ rất khác với phía gần Mặt Trăng đối diện với chúng ta, vốn đã được tái tạo bề mặt rộng rãi do hoạt động núi lửa trong quá khứ, tạo ra maria (dung nham cổ đại đã cứng lại) mà từ đó hầu hết các mẫu đã được lấy.”
Những mẫu mới nhất có thể làm sáng tỏ những bí ẩn lâu đời về lịch sử ban đầu của Mặt Trăng và Trái Đất.
Ian Crawford, Giáo sư khoa học hành tinh tại Birkbeck, Đại học London (Anh), cho biết việc xác định niên đại của SPA là “mục tiêu chính” của khoa học Mặt Trăng vì nó sẽ xác định khung thời gian cho việc tạo ra miệng núi lửa trên Mặt Trăng.
Ông nói thêm, việc hiểu được tốc độ các tiểu hành tinh lớn đập vào Mặt Trăng trong lịch sử ban đầu của vệ tinh này sẽ làm sáng tỏ lịch sử tác động của Trái Đất, vì hành tinh của chúng ta bị các loại tiểu hành tinh tương tự tấn công cùng một lúc.
Vụ va chạm tạo ra lưu vực SPA có thể đã để lộ ra lớp phủ Mặt Trăng, điều mà các nhà nghiên cứu tin là rất quan trọng để hiểu được lịch sử và có khả năng là nguồn gốc của vệ tinh này.
Giáo sư Crawford cho biết: “Có thể SPA đã khai quật đủ sâu để lộ ra lớp phủ Mặt Trăng và có thể các mảnh vỡ sẽ được tìm thấy trong các mẫu mà Thường Nga-6 mang về”. “Chúng rất khó để xảy ra nhưng rất đáng để xem xét.”
Phía xa của Mặt Trăng có ít maria hơn, lớp vỏ dày hơn và vì nó không được Trái Đất che chắn nên có nhiều miệng hố hơn do các tác động dữ dội từ các tiểu hành tinh.
Trung Quốc có nhiều sứ mệnh Mặt Trăng được lên kế hoạch trong thập kỷ này. Kế hoạch nhằm mục đích mở đường cho một cơ sở Nghiên cứu Mặt trăng Quốc tế, cơ sở này sẽ hợp tác với Roscosmos, cơ quan vũ trụ của Nga và cuộc đổ bộ của một phi hành gia Trung Quốc lên Mặt Trăng.
| Video khoảnh khắc tàu vũ trụ Thường Nga - 6 mang mẫu vật vùng tối Mặt Trăng về Trái Đất. |
Tiến sĩ Simeon Barber, nhà nghiên cứu cấp cao tại Đại học Mở (Anh), cho biết: “Chúng ta đang bước vào một kỷ nguyên khám phá mới và việc lấy các mẫu từ phía xa Mặt Trăng là một thành tựu quan trọng giúp chúng ta hiểu được lịch sử địa chất ở khu vực đó, và tại sao nó lại khác biệt rõ rệt so với phía gần quen thuộc hơn."
Ông nói: “Các phòng thí nghiệm chuyên biệt trên khắp thế giới đã dành 5 thập kỷ để hoàn thiện các kỹ thuật phân tích nhằm tìm ra bí mật của Mặt Trăng từ bên trong các mẫu ở gần các mặt do sứ mệnh Apollo và Luna trả về. Và bây giờ chúng tôi đang trên đà áp dụng tất cả kiến thức chuyên môn đó để tìm hiểu về phía xa bí ẩn của người hàng xóm gần nhất của chúng ta trong không gian.”
