Những nỗ lực ấy đã giúp em trở trở thành thủ khoa môn Sinh học kỳ thi học sinh giỏi lớp 10 tỉnh Hà Tĩnh năm 2023.

Nghị lực của cậu học trò nghèo

Khi chúng tôi ghé nhà, Nguyễn Nguyễn Việt Bách (lớp 10A1, Trường THPT Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) đang đi học, mẹ em vẫn đang bận bịu với công việc gói hoa thuê tại cửa hàng. Biết có khách đến, hàng xóm xung quanh chẳng ai bảo ai, người đun nước, lau dọn nhà cửa thay chủ nhà tiếp khách trong lúc ngồi chờ.

Trong câu chuyện của những người hàng xóm, họ không giấu được sự khâm phục đối với em. “Mỗi lần qua nhà chơi, tôi đều thấy cháu luôn tay. Nếu không học bài thì cũng dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc bố. Hoàn cảnh khó khăn, vừa học vừa giúp mẹ nhưng năm nào cũng đạt học sinh giỏi. Đã vậy, Bách luôn vui tươi, lạc quan, lễ phép. Cháu Bách luôn là tấm gương sáng cho học sinh tại khối phố này”, ông Nguyễn Văn Mão (74 tuổi, khối phố 1, phường Nam Hồng, thị xã Hồng Lĩnh) cho biết.

Mẹ con Bách về tới nhà cũng đã gần 12 giờ trưa. Chị Nguyễn Thị Loan – mẹ Bách khệ nệ những thùng bìa carton. Chị cho biết, sau mỗi ngày, thường thu gom bìa carton tại cửa hàng hoa để bán phế liệu, thêm thu nhập, trang trải cuộc sống. Vừa về tới nhà, Bách và mẹ tất bật vệ sinh, chuẩn bị đồ ăn cho bố bị tai biến nằm một chỗ. Công việc này Bách đã quen thuộc 8 năm qua. Tắm rửa, xoa bóp, ăn uống đến cả vệ sinh cho bố, Bách chẳng nề hà. Nhiều lúc trở trời, bố trở tính nạt nộ nhưng chẳng bao giờ Bách kêu than. Vừa chăm, em lại tíu tít kể bố nghe những câu chuyện trên lớp. Anh Nguyễn Trọng Thắng - bố Bách, chốc chốc lại mỉm cười theo câu chuyện của con.

Nói về cậu con trai, chị Loan không kìm được những giọt nước mắt. Đó là nước mắt của những năm tháng cơ hàn và cũng là niềm hạnh phúc, tự hào về đứa con trai giàu nghị lực của mình. Chị Loan kể, ngay từ khi còn đang là lớp 3, lớp 4, sau những buổi đi học, Bách đã biết phụ giúp những việc trong gia đình như nấu ăn, giặt giũ.

Sau mỗi giờ học Việt Bách lại phụ giúp mẹ chăm sóc bố bị tai biến nằm liệt giường.

Cách đây tám năm, vợ chồng chị đều là giáo viên tại Đắk Lắk. Từ một giáo viên nhiệt huyết, đam mê với nghề, anh Thắng bất ngờ đổ bệnh và phải nằm một chỗ. Trước những tiên lượng xấu của bác sĩ, chị Loan đã chuyển công tác để đưa anh về quê tại Hà Tĩnh điều trị. Dù đã chạy chữa khắp nơi, nhưng hiện nay, anh Thắng không thể đi lại, mọi sinh hoạt đều phải có người chăm sóc.

Những hôm không có ai ở nhà, cứ sau mỗi tiết dạy, chị Loan lại tranh thủ giờ giải lao lật đật về nhà chăm chồng. Vài năm lại đây, bản thân chị cũng bị tai biến, thường xuyên bị ngất trên đường, nhiều lần gặp suýt tai nạn. Không thể đứng lớp, chị Loan xin nghỉ dạy để đi gói hoa gần nhà, tiện chăm chồng.

“Có những thời điểm gia đình hết sức bí bách. Tôi đi viện điều trị, anh trai Bách đi học xa, Bách vừa chăm bố và ông nội bị đau chân không thể đi lại. Có hôm cô giáo gọi điện, mẹ mới biết Bách xin nghỉ học ở nhà vì không nhờ được người trông nom. Nghe cô giáo nói mà mẹ chỉ biết chảy nước mắt vì thương con”, chị Loan nghẹn giọng.

Nguyễn Nguyễn Việt Bách (lớp 10A1, Trường THPT Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh) và mẹ.

Hay có những khi trở trời, bố trở tính, cả đêm không ngủ chỉ la hét, 2 mẹ con lại thay nhau túc trực đến 2 - 3 giờ sáng. Sợ Bách đổ bệnh, ảnh hưởng sức khỏe, mẹ nhắc Bách đóng cửa cố gắng tập trung học nhưng em lại động viên “con không sao”. Đến khi bố vừa ngủ, là lúc Bách vùi đầu vào đèn học đến tận sáng hoàn thành nốt những bài tập còn dang dở.

Khó khăn, vất vả là vậy nhưng chưa bao giờ em chùn bước. Bách suy nghĩ “muốn thay đổi số phận, thì chỉ có học chứ không còn con đường nào khác”. Bản thân em còn lấy kết quả học tập để làm nguồn động viên mẹ trong cuộc sống. Chính vì vậy, suốt 10 năm qua, Bách luôn đạt được nhiều thành tích ấn tượng như: Giải Nhất Olympic Toán và giải Ba IOE tiếng Anh tỉnh Đắk Lắk (lớp 3); Giải Khuyến khích Tin học trẻ Hà Tĩnh (lớp 4); Giải Ba học sinh giỏi cấp tỉnh môn Hóa (năm 2022); Giải Triển vọng Cuộc thi Tin học văn phòng thế giới dành cho lứa tuổi 12 - 22 tuổi…

Tháng 8/2022, tại kỳ thi năng lực của Hệ thống giáo dục TH School, Việt Bách đã giành được học bổng toàn phần. Tuy nhiên do, hoàn cảnh gia đình nên em quyết định lựa chọn học THPT tại địa phương. Đặc biệt, cuối tháng 3 vừa qua, Nguyễn Nguyễn Việt Bách vừa giành giải Nhất tại kỳ thi học sinh giỏi tỉnh lớp 10 môn Sinh học.

Chị Nguyễn Thị Loan thu gom thêm một số bìa carton tại tiệm hoa để tạo thêm thu nhập cho gia đình.

Bố mẹ là động lực

Được biết, Bách là thành viên muộn nhất của đội tuyển Sinh lớp 10, Trường THPT Hồng Lĩnh. Để bù hổng vốn kiến thức, Bách lựa chọn phương pháp học tập chủ yếu dựa trên truyền thống, qua sách vở là chủ yếu và qua các bài giảng của thầy cô trên lớp. Em tận dụng tối đa thời gian rảnh để học và tự mày mò nghiên cứu.

Nói về quá trình ôn thi học sinh giỏi tỉnh lớp 10 môn Sinh học, Việt Bách cho biết em thường nghiên cứu kỹ kiến thức trong sách giáo khoa. Nắm chắc phần kiến thức cơ bản rồi bắt đầu mở rộng đến nâng cao. Bản thân em cũng tự tìm tòi tài liệu học qua mạng. Bách tập trung thời gian đầu ôn thi để học tất cả những kiến thức bị hổng hoặc khó, sau đó em sẽ ôn lại toàn bộ kiến thức và luyện đề. Cùng với đó, cô giáo chủ nhiệm cùng giáo viên bồi dưỡng đã luôn động viên, hướng dẫn Bách rèn luyện các kỹ năng trong quá trình làm bài.

“Không chỉ môn Sinh học mà ở các môn tự nhiên, sau khi học lý thuyết em thường xuyên rèn luyện kỹ năng bằng cách vào làm ngay các dạng bài tập thực hành để củng cố kiến thức theo từng phần. Như thế sẽ dễ nhớ và nhớ lâu. Tuyệt đối không học thuộc lý thuyết theo kiểu máy móc”, Bách bật mí.

Và quan trọng hơn hết, để có thể đạt kết quả cao như vậy Bách cho rằng cần có sự quyết tâm, nỗ lực hết mình và cả một chút may mắn nữa. Trong quá trình làm bài, Bách cho biết em thường đọc kỹ để phân tích đề. Sau đó lựa chọn làm những câu dễ vừa tiết kiệm thời gian và tạo hứng khởi cho những bài tiếp theo. Chiến thuật hợp lý cùng sự nỗ lực, Bách đã xuất sắc trở thành thủ khoa môn Sinh học với số điểm 18.75/20. “Trước khi thi, em hy vọng mình sẽ đạt giải dù chỉ là khuyến khích để động viên mẹ. Nhưng không ngờ bản thân lại đạt kết quả cao như vậy”, Việt Bách chia sẻ.

Đánh giá về cậu học trò, cô giáo Võ Thị Thuần – Phó Hiệu trưởng, giáo viên bồi dưỡng đội tuyển Sinh Trường THPT Hồng Lĩnh cho biết: Dù vào đội tuyển muộn hơn các bạn 2 tháng nhưng Bách là học sinh có tố chất. Bản thân em có phương pháp học sáng tạo, tự học, tự nghiên cứu tài liệu rất tốt. Ngoài ra, em thường xuyên kết nối, trao đổi kiến thức với các bạn trong đội tuyển nhất là kiến thức mới, khó.

Trong suốt 10 năm đi học, bên cạnh thành tích học tập tốt, Việt Bách còn thường xuyên tham gia các hoạt động của trường lớp. Đặc biệt, em là còn là MC tại các sự kiện, hoạt động tại Trường THPT Hồng Lĩnh. Những hoạt động bổ ích sau giờ học giúp Bách giảm áp lực học tập, trau dồi thêm nhiều kỹ năng cho bản thân.

Cô Nguyễn Thị Phương – giáo viên chủ nhiệm nhận xét: “Bách luôn là học sinh có thành tích cao, là tấm gương sáng cho các bạn học sinh khác noi theo. Sự quyết tâm và nỗ lực của Bách không phải bạn nào cũng có được, đó là điều rất đáng quý. Biết là hoàn cảnh gia đình em còn nhiều khó khăn, tôi và nhà trường cũng hết sức quan tâm giúp đỡ động viên em trong quá trình em tham gia đội tuyển dự thi học sinh giỏi…”.

Chia sẻ về ước mơ của mình, Bách cho biết, từ khi bố mẹ bị bệnh em đã ấp ủ ước mơ trở thành bác sĩ. Em cũng nhiều lần định từ bỏ ước mơ của mình do sợ tốn kém, nhưng được sự động viên của thầy cô, Việt Bách đã lấy tinh thần và chuyên tâm để thực hiện ước mơ này. “Việc quan trọng nhất là của bản thân em lúc này là phải nỗ lực hết mình trong học tập. Em đã đặt ra những kế hoạch, mục tiêu ngắn và sẽ không để những suy nghĩ tiêu cực trì hoãn những dự định đó. Bố mẹ chính là động lực để em nhủ mình quyết tâm hơn nữa”, Bách bày tỏ.