Jeremiah Thoronka giành giải nhờ những đóng góp trong việc tái tạo năng lượng và cải thiện tình trạng ô nhiễm tại quê nhà Sierra Leone.
Là sinh viên đầu tiên nhận giải thưởng này, Jeremiah Thoronka đã vượt qua hơn 3.500 đề cử đến từ 94 quốc gia trên toàn thế giới để giành giải thưởng trị giá 100.000 USD.
Sinh ra trong cuộc nội chiến ở quốc gia Tây Phi, Sierra Leone, Jeremiah cùng mẹ sống tại một khu ổ chuột dành cho những người di tản ở ngoại ô thủ đô Freetown. Người dân nơi đây phải đốt than củi để thắp sáng và sưởi ấm.
Do đó, từ nhỏ, Jeremiah đã quen với hiện tượng sương mù quang hoá, bắt nguồn từ việc đốt than củi, gây ra ô nhiễm không khí và các vấn đề hô hấp cho người dân. Nam sinh cũng chứng kiến nhiều bạn bè học tập sa sút do tình trạng thiếu ánh sáng.
Tại Sierra Leone, thiếu năng lượng là vấn đề lớn với chỉ 26% người dân được sử dụng điện. Kết quả, rừng bị tàn phá do người dân chặt cây làm củi; đồng thời, khiến đất nước dễ bị tổn thương trước những hiện tượng thiên tai như lũ lụt, sạt lở đất. Việc các gia đình phụ thuộc củi và máy phát điện rẻ tiền cũng dẫn đến tình trạng cháy nhà thường xuyên.
Chứng kiến đất nước còn khó khăn, Jeremiah sớm quan tâm nghiên cứu năng lượng tái tạo và tham gia vận động về biến đổi khí hậu. Năm 17 tuổi, khi theo học tại Đại học African Leadership (Rwanda), Jeremiah thành lập công ty khởi nghiệp Optim Energy. Nam sinh sử dụng động năng từ người đi bộ và phương tiện giao thông để tạo ra năng lượng sạch. Từ đó, hạn chế phụ thuộc vào thời tiết, không cần pin hay kết nối với nguồn điện bên ngoài.
Dự án của công ty đã thành công khi đưa vào thực tế tại các vùng Jeremiah, Makawo ở phía Bắc của Sierra Leone và Kuntoluh ở phía Đông Freetown. Với hai thiết bị giá thành phải chăng, Optim Energy đã cung cấp điện miễn phí cho hàng nghìn người và 15 trường học trong khu vực với khoảng 9.000 học sinh.
Ước tính, vào năm 2019, mạng lưới điện cộng đồng địa phương ở nơi ứng dụng Optim Energy đã cải thiện 5% khả năng tiếp cận năng lượng, cao hơn 3% so với mức trung bình của cả nước.
Ngoài ra, Optim Energy cũng có những sáng kiến nhằm giảm phát thải khí nhà kính, tuyên truyền người dân về hiệu quả năng lượng và xây dựng ngành năng lượng bền vững ở Sierra Leone. Năm 2020, công ty được Tổ chức Nhóm lớn Trẻ em và Thanh thiếu niên Liên Hợp Quốc (United Nations Major Group on Children and Youth) bình chọn là start-up về năng lượng sáng tạo nhất.
Hiện nay, Jeremiah đang mở rộng nghiên cứu sang lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ. Nam sinh xuất bản nhiều bài báo về biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu, năng lượng tái tạo… Bên cạnh đó, nam sinh cũng tình nguyện tham gia dạy học cho trẻ em đường phố tại “khu ổ chuột” nơi mình lớn lên.
Jeremiah bày tỏ: “Tiếp cận năng lượng liên quan trực tiếp đến chất lượng giáo dục. Tôi dự định mở rộng dự án đến các trường học và cơ sở đang gặp khó khăn vì thiếu năng lượng. Ngoài ra, tôi sẽ sử dụng tiền thưởng để mở rộng quy mô dự án tái tạo năng lượng, giúp người dân quê nhà được sử dụng năng lượng sạch vào năm 2030”.
2021 đánh dấu năm đầu tiên Giải thưởng Sinh viên toàn cầu được tổ chức, dưới sự phối hợp giữa tổ chức giáo dục Chegg.org và Quỹ từ thiện Varkey, đơn vị tổ chức giải thưởng Giáo viên toàn cầu.
Tại Việt Nam, em Đồng Ngọc Hà, cựu học sinh Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội, vinh dự nằm trong tốp 50 sinh viên toàn cầu năm 2021 nhờ nỗ lực dạy học, nghiên cứu môn Sinh học cũng như các dự án hỗ trợ học sinh giỏi Sinh học trên cả nước.
