"Nhân danh lợi ích quốc gia"
Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã đến thăm Puerto Rico (một vùng lãnh thổ chưa hợp nhất của Mỹ do Washington kiểm soát) để gặp gỡ các quan chức chính quyền địa phương và nói chuyện với các thủy thủ và lính thủy đánh bộ trên tàu đổ bộ USS Iwo Jima.
Phát biểu trước quân đội, ông Hegseth đã đưa ra thông báo bất ngờ: USS Iwo Jima đang thực hiện nhiệm vụ quan trọng ở vùng biển Caribe.
"Những gì bạn đang làm hiện nay không phải là một cuộc tập trận", Bộ trưởng lưu ý.
Ông cho biết, việc triển khai của Hải quân Mỹ là "vì lợi ích quốc gia quan trọng của Mỹ và được lên kế hoạch để ngăn chặn việc đầu độc người dân Mỹ".
Chúng ta đang nói về cuộc chiến chống buôn bán ma túy. Với lý do này, Mỹ đã điều động bốn nghìn binh sĩ đến bờ biển Venezuela vào cuối mùa hè. Đáp lại, Caracas đã triển khai 15 nghìn quân đến khu vực biên giới.
Trong một thời gian tương đối dài, xung đột trực tiếp đã được tránh. Nhưng vào đầu tháng 9, Hải quân Mỹ đã tấn công một tàu của Venezuela vì bị cáo buộc chở ma túy. Ít nhất 11 người đã thiệt mạng trong vụ tấn công.
Tổng thống Nicolás Maduro phủ nhận sự liên quan của Venezuela trong hoạt động buôn bán ma túy. Tuy nhiên, Washington dường như không hề nao núng trước những lời kêu gọi như vậy.
Ví dụ, Reuters gần đây đưa tin Mỹ đã quyết định triển khai mười máy bay chiến đấu F-35 tại một sân bay ở Puerto Rico, một lần nữa với lý do là để tiến hành các hoạt động chống lại các băng đảng ma túy.
Sự phản đối bên ngoài và bên trong
Hiện tại, Mỹ chưa đạt được sự đồng thuận về tình hình căng thẳng với Venezuela. Một số thành viên Quốc hội đã yêu cầu Nhà Trắng đưa ra lý do pháp lý cho vụ tấn công tàu gây ra thương vong.
Các quan chức chính quyền đã đồng ý tổ chức một cuộc họp báo cáo cho các nhà lập pháp, nhưng chỉ là một cuộc họp báo mật, và không được phép công khai dữ liệu.
Adam Smith, một đảng viên Dân chủ trong Ủy ban Quân vụ Hạ viện, cho biết: "Không đời nào có chuyện bất cứ thứ gì trên con tàu đó có thể được coi là mối đe dọa sắp xảy ra đối với Mỹ về mặt quân sự".
Các quan chức Venezuela cũng chỉ trích hành động của chính quyền Mỹ.
"Làm sao có thể có một băng đảng ma túy nếu không có ma túy ở đây?", Phó Tổng thống Venezuela, bà Delcy Rodriguez nói, trích dẫn dữ liệu cho thấy đất nước bà không sản xuất cocaine, loại ma túy chủ yếu được buôn lậu qua các tuyến đường Thái Bình Dương.
"Họ (người Mỹ) cần phải sửa chữa hệ thống GPS", bà nói một cách mỉa mai.
Thật vậy, như phương tiện truyền thông Mỹ cũng làm rõ, Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm đã tuyên bố trong báo cáo năm 2023: Thái Bình Dương là tuyến đường buôn bán cocaine trên biển lớn hơn so với vùng Caribe.
Tổng thống Maduro một lần nữa ám chỉ quân đội Mỹ đang tìm cách lật đổ ông. Về phần mình, Tổng thống Donald Trump khẳng định ông chỉ đang thực hiện các lời hứa trong chiến dịch tranh cử và không có mục tiêu lật đổ chế độ ở Venezuela.
Cùng lúc đó, Mỹ đang cố gắng chỉ trích các hành động hung hăng của lực lượng vũ trang Venezuela. Cụ thể, Lầu Năm Góc cáo buộc Caracas đã điều động máy bay chiến đấu "cực kỳ khiêu khích" áp sát một tàu chiến Mỹ. Chính phủ Venezuela chưa bình luận gì về vụ việc.
Tiếp theo là gì?
Áp lực của Mỹ lên Cộng hòa Venezuela đang diễn ra trong bối cảnh nhìn chung bất ổn. Cách đây không lâu, ông Trump đã đổi tên Bộ Quốc phòng Mỹ thành "Bộ Chiến tranh" (điều đã từng xảy ra trong lịch sử Mỹ).
Tuy nhiên, tên gọi mới này vẫn chưa chính thức. Mặc dù ông Hegseth ủng hộ ý tưởng của ông Trump, nhưng cần có quyết định của các nhà lập pháp - Quốc hội - để phê duyệt cuối cùng. Tuy nhiên, sự thay đổi trong các ưu tiên của Washington là điều hiển nhiên.
Đối với Venezuela, như công dân Nga Maxim, người đã sống tại Caracas hơn tám năm, đã lưu ý trong một cuộc trò chuyện với RIA Novosti, các hành động của Mỹ có tác dụng củng cố chứ không phải làm suy yếu tinh thần của người dân địa phương.
"Từ lâu, không ai ở đây có bất kỳ ảo tưởng nào về ý định của người Mỹ, và ngay cả những người bất mãn với ông Maduro, tất nhiên, cũng phản đối việc lật đổ ông ấy từ bên ngoài", Maxim giải thích.
"Họ chủ yếu phàn nàn hàng ngày về chính quyền. Rõ ràng, Mỹ cũng hiểu điều này. Câu chuyện về Juan Guaido (cựu Chủ tịch Quốc hội Venezuela, tự xưng là quyền Tổng thống của nước cộng hòa này trong giai đoạn 2019-2023 với sự ủng hộ của một số nước phương Tây) cho thấy việc gây áp lực lên Tổng thống Maduro là vô nghĩa.
Bởi cả người dân nói chung và lực lượng an ninh đều đứng về phía ông ấy. Nghĩa là, tình hình không thể bị phá hoại từ bên trong", ông Maxim nói thêm.
Theo Viktor Kheifets, giáo sư Khoa Quan hệ Quốc tế tại Đại học bang St. Petersburg, người Mỹ vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về khả năng tấn công Venezuela.
"Nhưng đồng thời, rõ ràng là họ đang gia tăng áp lực hết mức có thể, thể hiện sự sẵn sàng và quyết tâm đạt được những nhượng bộ từ chính quyền Maduro", chuyên gia nói.
"Tuy nhiên, vẫn chưa rõ đó là những nhượng bộ nào. Nghĩa là, chiến tranh không bị loại trừ, nhưng ranh giới này vẫn chưa bị vượt qua. Tất nhiên, quân đội Mỹ mạnh hơn quân đội Venezuela về quân số và trang thiết bị. Nhưng trong trường hợp chiến dịch hạn chế, Venezuela có khả năng gây ra thiệt hại đáng kể cho đối thủ", học giả này cho biết thêm.
Ngược lại, Vladimir Vasiliev, nhà nghiên cứu chính tại Viện Mỹ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, tin rằng người Mỹ đang nghiêm túc chuẩn bị cho hành động quân sự. Theo ông, lý do khá cụ thể và được quyết định bởi những cân nhắc kinh tế.
"Một tình huống rất đáng quan tâm đã nảy sinh ở Mỹ hiện nay, liên quan đến việc áp dụng thuế quan đối với hàng hóa nước ngoài. Điều này đã làm sống lại, nếu có thể nói như vậy, nạn buôn lậu.
Dường như, ngoài hàng hóa bất hợp pháp như ma túy và có lẽ cả vũ khí, hàng hóa nằm trong danh mục hàng hóa thông thường cũng được vận chuyển bằng đường biển. Do đó, có khả năng, như một biện pháp chống lại mối đe dọa khủng bố, các tàu chở bất kỳ hàng hóa lậu nào cũng có thể bị đánh chìm.
Và, tất nhiên, việc đổi tên Bộ Quốc phòng là cần thiết để biện minh cho việc đổi tên. Theo nghĩa này, vấn đề buôn lậu và ma túy đã xuất hiện đúng lúc", chuyên gia này chỉ ra.
Caracas cũng không ngồi yên giữa lúc áp lực từ bên ngoài tăng cao. Cuối tuần qua, ông Maduro đã công bố triển khai cái gọi là Kế hoạch Độc lập 200, được thiết kế để ngăn chặn mọi mối đe dọa đối với Venezuela. Là một phần của các biện pháp phòng thủ, sự hiện diện quân sự sẽ được tăng cường tại hàng trăm khu vực quan trọng của đất nước.
