Xuất siêu tăng mạnh
Số liệu từ Tổng cục Thống kê vừa công bố, trong 4 tháng đầu năm, nền kinh tế xuất siêu 1,46 tỉ USD. Trước đó, số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan có dẫn một con số đáng chú ý nhất, mức xuất siêu trong cả quý I của toàn nền kinh tế là 1,3 tỉ USD. Cả hai số liệu từ cơ quan quản lý đều cho thấy, nền kinh tế vẫn đang tiếp tục xuất siêu. Cụ thể XK trong 4 tháng đầu năm đạt 52,9 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2015.
Mặc dù vẫn duy trì được đà tăng trưởng nhưng tốc độ tăng chỉ hơn 6% như trên là mức thấp nhất kể từ năm 2010 trở lại đây. Trên thực tế, tăng trưởng XK liên tục có xu hướng giảm sút kể từ năm 2011 đến nay nhưng sụt giảm về mức thấp dưới 10% thì mới chỉ xuất hiện trong năm 2015 và những tháng đầu năm 2016. Diễn biến này cho thấy XK của Việt Nam sau giai đoạn bùng nổ nhờ hội nhập WTO, vì cả lý do khách quan và chủ quan đang dần chững lại.
Trong tổng kim ngạch XK của 4 tháng đầu năm 2016 thì khu vực DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vẫn chiếm 70% giá trị với tốc độ tăng trưởng 10,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, khu vực kinh tế trong nước chỉ chiếm tỷ trọng 30%, suy giảm 2,2%. Xu hướng ngày càng lấn át của các DN FDI đang khiến XK của Việt Nam ngày càng lệ thuộc vào các ông chủ người nước ngoài - những người có thể đến và đi nhanh chóng khi môi trường đầu tư có thay đổi.
Ở chiều ngược lại, nhập khẩu (NK) trong 4 tháng qua chỉ đạt 37,4 tỉ USD, giảm 4% so với cùng kỳ (tương đương 1,58 tỉ USD). Sự sụt giảm diễn ra ở cả khu vực FDI (giảm 4,5%) và khu vực trong nước (giảm 3,3%). Đáng lưu ý, NK máy móc phụ tùng của khu vực FDI có mức giảm rất lớn (giảm 1,44 tỉ USD), ngược hẳn với tình hình thu hút và giải ngân vốn FDI khá tích cực trong những tháng đầu năm nay (với mức tăng lần lượt 119% và 14,8% so với cùng kỳ năm trước).
Trong khi đó, NK của khu vực kinh tế trong nước giảm 3,3% (tương đương 512 triệu đô la Mỹ. Các mặt hàng giảm nhiều nhất là phương tiện vận tải và phụ tùng (giảm 434 triệu USD); xăng dầu (giảm 420 triệu USD). Chính sự suy giảm trong NK trong khi XK vẫn tăng trưởng đã giúp cán cân thương mại của Việt Nam quay trở lại trạng thái thặng dư.
Tín hiệu vui từ xuất nhập khẩu nhóm hàng chủ lực
Các mặt hàng XK chủ lực trong những tháng đầu năm nhìn chung có tốc độ tăng trưởng ở mức trung bình khá (5 - 10%), ngoại trừ mặt hàng điện thoại các loại và linh kiện tăng tới 24% so với cùng kỳ năm trước (đạt 8,27 tỉ USD; riêng trong tháng 3 đạt 3,57 tỉ USD, tăng 46,2%). Đứng đầu các thị trường XK mặt hàng này là các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (với 1,12 tỉ USD), tiếp đến là Mỹ (1,09 tỉ USD, tăng 107%), Hàn Quốc (540 triệu USD, tăng 300%). Các mặt hàng như dệt may, giày dép, thuỷ sản có mức tăng trưởng so với cùng kỳ lần lượt là 6,5%; 9,6% và 5,2% với các thị trường lớn nhất vẫn là Mỹ, EU, Nhật Bản...
Đối với các mặt hàng nông sản, đáng lưu ý là XK gạo và cà phê đã có sự phục hồi khá ấn tượng. Cụ thể, XK cà phê đạt 810 triệu USD, tăng 6,1% về giá trị và 30% về lượng; gạo đạt 680 triệu USD, tăng 38,5% về giá trị và 38,1% về lượng. Tuy nhiên, cần lưu ý là xu hướng này hoàn toàn có thể thay đổi do ảnh hưởng của tình hình hạn hán nghiêm trọng từ đầu năm đến nay sẽ khiến nguồn cung gạo và cà phê sụt giảm trong các quí tới, bởi nguồn XK chủ yếu trong những tháng qua vẫn chủ yếu lấy từ hàng tồn kho của năm trước.
Về phía các mặt hàng NK chính, ngoài máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng có mức sụt giảm đáng lo ngại (giảm 14% so với cùng kỳ năm trước) thì NK ô tô nguyên chiếc cũng có mức giảm đáng ngạc nhiên. Trong 4 tháng đầu năm 2016, Việt Nam NK 19.700 chiếc ô tô, giảm 21% về số lượng và 17% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2015. Lượng NK giảm ở hầu hết các loại xe, trừ ô tô tải (ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống giảm 37%, các loại khác giảm 45,6%). Nguyên nhân giảm được xác định là do tác động của cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt mới áp dụng từ đầu năm 2016...
