Lưỡi bạn tiết lộ điều gì về sức khỏe? Khoa học đã có câu trả lời

Lưỡi không chỉ để nói, nuốt hay nếm vị

Lưỡi là cơ quan mà chúng ta sử dụng hàng ngày để nói, nuốt và cảm nhận mùi vị. Nhưng theo các chuyên gia, lưỡi còn có thể là chỉ dấu quan trọng cho thấy điều gì đang diễn ra bên trong cơ thể.

Sự thay đổi về màu sắc, kết cấu, lớp phủ hay hình dáng của lưỡi có thể liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Việc quan sát và theo dõi thường xuyên cơ quan cơ bắp này có thể giúp phát hiện sớm những vấn đề mà ta thường không để ý.

“Một chiếc lưỡi khỏe mạnh thường có màu hồng với bề mặt hơi sần,” - bà Sarah Ramage, giám đốc lâm sàng tại Công ty chăm sóc sức khỏe quốc tế Bupa có trụ sở chính tại London, Anh, cho biết - “Kết cấu này là nhờ các gai nhỏ gọi là nhú lưỡi phủ trên bề mặt.”

Bất kỳ thay đổi nào so với trạng thái này đều có thể là dấu hiệu cần quan tâm, hoặc ít nhất cũng cho thấy bạn cần cải thiện vệ sinh răng miệng.

Những dấu hiệu cần lưu ý trên lưỡi

Mảng đỏ hoặc trắng bất thường

Theo bà Ramage, các mảng, cục u hoặc đốm lạ có thể là dấu hiệu của ung thư miệng.

Mảng đỏ có thể liên quan đến tình trạng gọi là erythroplakia, trong khi mảng trắng hoặc xám có thể là leukoplakia – cả 2 đều có nguy cơ tiến triển thành ung thư nếu không được điều trị.

Nha sĩ sẽ kiểm tra những dấu hiệu này khi bạn đi khám định kỳ và sẽ giới thiệu bạn đến bác sĩ đa khoa hoặc chuyên gia nếu họ có bất kỳ lo ngại nào.

“Tỷ lệ ung thư miệng đã tăng gần 60% trong thập kỷ qua, nên việc nhận biết các thay đổi này là rất quan trọng,” - bà cảnh báo.

Đốm trắng (tổn thương)

Những đốm trắng kem hoặc tổn thương trên lưỡi có thể là do nhiễm nấm, ví dụ như tưa miệng (oral thrush).

Tình trạng này thường không nghiêm trọng nhưng có thể lan ra các vùng khác trong khoang miệng nếu không được điều trị, gây cảm giác khó chịu, vị lạ hoặc đau rát khi ăn uống.

Màu đỏ, tím hoặc nhạt bất thường

Theo bác sĩ nha khoa Leslie Anthony tại Montana, lưỡi đỏ có thể cho thấy cơ thể đang bị sốt hoặc mất cân bằng nội tiết tố.

Lưỡi đỏ tím là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc tình trạng viêm trong cơ thể.

Trong khi đó, lưỡi nhạt màu có thể do thiếu vitamin, hệ miễn dịch yếu hoặc cơ thể thiếu năng lượng.

Lớp phủ trên lưỡi

Một lớp phủ dày cho thấy hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề, bác sĩ Anthony giải thích.

Lớp phủ vàng có thể là dấu hiệu nhiễm trùng. Lớp phủ xám hoặc đen cho thấy rối loạn tiêu hóa lâu dài hoặc tình trạng sức khỏe rất nghiêm trọng.

Nếu lưỡi có lớp phủ trắng dày, có thể bạn đang gặp tình trạng tuần hoàn kém ở các chi hoặc nhiễm nấm men.

Hình dáng của lưỡi

Nếu lưỡi sưng phồng kèm rìa lưỡi có vết lõm giống dấu răng, có thể cho thấy cơ thể không hấp thu đủ dưỡng chất.

Ngược lại, lưỡi quá mỏng có thể là dấu hiệu mất nước.

Lưỡi có vệt loang như bản đồ (Geographic tongue)

Nếu bề mặt lưỡi có các vệt đỏ xen kẽ vùng bình thường, giống bản đồ, thì có thể là hiện tượng lớp tế bào cũ không bong ra đúng cách khi tái tạo.

Dù có thể gây rát nhẹ, đây thường là tình trạng lành tính.

Các chuyên gia khuyên nên quan sát lưỡi mỗi ngày trước khi đánh răng để kịp thời phát hiện những thay đổi bất thường về màu sắc, kết cấu và lớp phủ.

Cách làm sạch lưỡi đúng cách

Việc đánh lưỡi thường xuyên được khuyến nghị nhằm ngăn chặn sự tích tụ của vi khuẩn.

Theo website của Colgate, lưỡi chứa vi khuẩn và mảnh vụn thức ăn bị giữ lại dưới lớp màng nhầy mỏng. Việc làm sạch lớp màng này giúp ngăn mùi hôi miệng.

“Hãy dùng một ít kem đánh răng và nhẹ nhàng chải bề mặt trên của lưỡi bằng bàn chải. Bắt đầu từ phía sau lưỡi rồi tiến dần về phía trước. Chải toàn bộ bề mặt trên của lưỡi bằng áp lực nhẹ, sau đó súc miệng bằng nước sạch hoặc nước súc miệng.”

Nếu muốn làm sạch kỹ hơn, bạn có thể dùng dụng cụ cạo lưỡi – giúp loại bỏ nhẹ nhàng lớp màng chứa vi khuẩn và cặn bẩn.