Ngoài ra, việc mong chờ một kỳ nghỉ trong tương lai có thể còn đáng giá hơn chính kỳ nghỉ đó.

Tăng tính linh hoạt nhận thức

Hiện, có rất ít tài liệu khoa học khám phá những lợi ích trực tiếp của kỳ nghỉ đối với não bộ của chúng ta. Nhưng điều có vẻ không thể chối cãi là chúng rất cần thiết. Một nghiên cứu năm 2016 với 46 công nhân từ một công ty Hà Lan đã khẳng định tác dụng của kỳ nghỉ.

Theo đó, công nhân được yêu cầu trải qua một bài kiểm tra trong đó họ được giao các đồ vật (ví dụ: Một cái búa) và được yêu cầu sử dụng đồ vật đó với số lần sử dụng lớn nhất trong thời gian ngắn nhất có thể (dụng cụ xây dựng, vũ khí, chặn giấy…).

Điều mà các nhà nghiên cứu quan sát được là, sau 2 hoặc 3 tuần nghỉ phép, người lao động có nhận thức linh hoạt hơn. Hay nói cách khác, họ có thể nghĩ ra nhiều cách sử dụng đồ vật hơn so với kết quả thu được vài tuần trước kỳ nghỉ của họ.

Hầu hết, các nghiên cứu đều đồng tình rằng, từ quan điểm sinh học, một trong những lý do chính dẫn đến sự gia tăng tính linh hoạt trong nhận thức là giảm căng thẳng. Đây cũng là lợi ích của các kỳ nghỉ nói chung. Tất cả chúng ta đều đồng ý công việc tạo ra căng thẳng.

Tuy nhiên, cần phân biệt một chút ở đây: Căng thẳng tự nó không có nghĩa là xấu. Khi diễn ra lẻ tẻ, căng thẳng còn có lợi vì nó kích hoạt các cơ chế giúp chúng ta thực hiện các hoạt động công việc hàng ngày của mình, chẳng hạn như đáp ứng đúng thời hạn.

Những căng thẳng khác có ý nghĩa tiêu cực đối với mọi người là căng thẳng mãn tính. Đó là những căng thẳng kéo dài theo thời gian, do chúng ta thường xuyên phải chịu áp lực hoặc do những tình huống mà chúng ta không thể giải quyết được. Nó tạo ra sự mệt mỏi với mức độ lo lắng, khó chịu và tức giận cao hơn. Loại căng thẳng này chắc chắn là tồi tệ.

Công thức cho một kỳ nghỉ cho bạn

Điểm chính mà một kỳ nghỉ tốt có thể mang lại cho sức khỏe tinh thần chính là giảm mức độ căng thẳng mãn tính. Khi nhàn rỗi, não của chúng ta có thể đảo ngược, ít nhất là tạm thời, những tác động tiêu cực của việc bị căng thẳng. Điều mấu chốt là, để những kỳ nghỉ thực sự hiệu quả, cần phải đảm bảo chúng thực sự giúp chúng ta thoát khỏi căng thẳng trong công việc.

Nghĩa là, chúng ta phải tránh tiếp tục các nhiệm vụ đang chờ xử lý, trả lời email… Mặt khác, cũng cần ngăn chặn những kỳ nghỉ có thể tạo ra những tình huống căng thẳng mới cho chúng ta.

Một điều quan trọng nữa là hãy tận hưởng sự chờ đợi. Tại sao chỉ hành động chờ đợi kỳ nghỉ của mình lại khiến chúng ta hạnh phúc? Đó là nhờ chất dopamine. Chất này được sản xuất trong tế bào thần kinh của 2 vùng não được gọi là chất đen (có màu sẫm dưới kính hiển vi) và vùng gọi là VTA (ventral tegmental area - nằm ở trung tâm não của chúng ta, phía sau tai).

Cả 2 khu vực trên chứa khoảng 400 - 600 nghìn tế bào thần kinh ở người. Những khu vực này đều gửi các sợi trục (axon) đến nhiều khu vực của não. Sợi trục là sợi thần kinh đơn dài, làm nhiệm vụ truyền tín hiệu từ thân tế bào tới tế bào thần kinh khác hoặc tới tế bào cơ.

Thông qua việc giải phóng dopamine, 2 khu vực trên đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm giác dễ chịu do những trải nghiệm và phần thưởng mới mang lại. Do đó, biết rằng, kỳ nghỉ của chúng ta sắp đến sẽ làm tăng mức độ dopamine trong não và mang lại cho chúng ta cảm giác vui vẻ.

Tương tự, những kỳ nghỉ tuyệt vời nhất là những kỳ nghỉ mà chúng ta tận hưởng những trải nghiệm mới (chẳng hạn như khám phá những địa điểm khác nhau) và những phần thưởng (ví dụ như món ăn ngon mà chúng ta đã chờ đợi cả năm). Tất nhiên, điều mà người ta cho là bổ ích là hoàn toàn chủ quan. Điều khiến người này cảm thấy dễ chịu có thể gây căng thẳng cho người khác.

Hãy chọn một kỳ nghỉ cho riêng mình.

Tận hưởng hay không tận hưởng?

Hệ thống tạo ra khoái cảm này cũng bị ảnh hưởng khi bị căng thẳng mãn tính. Khoa học cho thấy mức độ căng thẳng cao hoặc mãn tính, chẳng hạn như mức độ căng thẳng chúng ta phải chịu trong suốt cả năm trong ngày làm việc, có khả năng làm giảm lượng dopamine được giải phóng và/hoặc thay đổi cách nó được chuyển hóa.

Điều tồi tệ nhất là những thay đổi không chỉ xảy ra ở vùng chất đen hoặc vùng VTA. Người ta phát hiện ra rằng, căng thẳng mãn tính thậm chí còn có khả năng thay đổi số lượng thụ thể dopamine ở những khu vực tiếp nhận. Khi điều này xảy ra, các hành vi trầm cảm thường phát triển. Vì vậy, một kỳ nghỉ giúp chúng ta thoát khỏi căng thẳng sẽ giúp cân bằng lại hệ thống dopamine.

Điều vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng là liệu việc đi nghỉ trong thời gian dài có mang lại hiệu quả tốt hơn so với việc đi xen kẽ và trong thời gian ngắn hơn hay không. Dù vậy, những kỳ nghỉ vui vẻ vẫn tốt cho chúng ta.

Do đó, mọi người được khuyên tìm những hoạt động khiến họ cảm thấy dễ chịu, nạp lại năng lượng và giảm căng thẳng để khởi động lại hệ thống dopamine của họ. Chúc bạn có những chuyến đi hạnh phúc!