Gọi là triệt để vì đây là lần đầu tiên môn thi tích hợp (khoa học tự nhiên, khoa học xã hội) xuất hiện trong một kỳ thi quốc gia; số môn thi và số ngày thi rút xuống thấp nhất từ trước tới nay.
Cũng lần đầu tiên, môn toán thi trắc nghiệm chính thức được áp dụng. Về địa điểm thi, thí sinh ở địa phương nào thi ở địa phương đó. Và đây cũng là lần đầu tiên thí sinh có thể đăng ký không giới hạn nguyện vọng...
Những thay đổi này là các bước đi kế tiếp sau hàng loạt thay đổi trước đó. Với những thay đổi mạnh mẽ này, các nhà thiết kế bày tỏ mong muốn mang đến một kỳ thi tin cậy nhưng giảm áp lực, tốn kém cho xã hội.
Quan sát kỳ thi THPT quốc gia năm nay cũng cho thấy cánh cửa tự chủ về tuyển sinh của các trường đại học, cao đẳng đã thật sự rộng mở. Nếu trước đây các trường bị trói vào “ba chung” thì từ kỳ thi này các trường được chủ động đưa ra điều kiện xét tuyển riêng, phương thức xét tuyển, chỉ tiêu và thời gian xét tuyển…
Đây là những thứ quyền dành cho các trường mà Luật Giáo dục đại học đã thừa nhận. Việc tự chủ tuyển sinh của các trường trước hết mang đến nhiều lợi ích cho người học. Việc công khai các tiêu chí và phương thức tuyển sinh giúp thí sinh chọn trường, chọn ngành học phù hợp năng lực hơn.
Cũng vậy, việc công khai chương trình đào tạo và tỉ lệ ra trường có việc làm giúp người học chọn trường, ngành học thuận lợi hơn. Mặt khác, việc tự chủ tuyển sinh cũng đánh dấu hệ thống các trường đại học, cao đẳng từ nay bước sang giai đoạn phát triển mới, thuận lợi hơn nhưng cũng quyết liệt hơn, đòi hỏi phát huy tính đặc thù và sáng tạo của mỗi trường để thu hút người học.
Theo dõi kỳ thi này chúng tôi cũng rút ra được một câu chuyện thú vị khác. Đó là Đại học Quốc gia Hà Nội sau hai năm liên tiếp tổ chức kỳ thi riêng đánh giá năng lực năm nay đã dừng lại lấy kết quả kỳ thi THPT quốc gia để xét tuyển. Đại diện Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, vì những đổi mới về kỳ thi THPT quốc gia nói chung, đổi mới về công tác đề thi nói riêng đã đáp ứng các yêu cầu, tiêu chí tuyển sinh của trường này nên không cần phải tổ chức kỳ thi riêng tốn kém.
Câu chuyện đã nói lên công tác làm đề thi đã có sự tiến bộ rõ nét. Một kỳ thi nếu đã loại bỏ hết các tiêu cực từ phòng thi thì vẫn có thể chưa đạt độ tin cậy cao nếu đề thi không đánh giá đúng năng lực người học (quá dễ hoặc quá khó). Qua đó cho thấy công tác đề thi quan trọng như thế nào! Nhưng việc soạn ra một đề thi đạt độ tin cậy cao thật không hề đơn giản. Nó là một lĩnh vực khoa học còn tương đối mới mẻ ở nước ta và đang ngày một tiến bộ.
Nhìn lại hai kỳ thi mang tầm quốc gia trước đây (thi tốt nghiệp THPT và thi đại học) thì nay việc tổ chức thi đã có bước tiến bộ dài. Sự căng thẳng và tốn kém cho xã hội đã giảm đi nhiều. Các tiêu cực đã hạn chế ở mức thấp nhất và độ tin cậy của kỳ thi tăng lên.
